Erbil (Rûdaw) – Menbic ve Fırat’ın doğusunda yaşanan gerginliğin sona erdirilmesi için iki proje önplana çıkıyor. ABD’nin Rojava’daki tüm Kürt tarafları biraraya getirerek bu bölgede yerleştirerek yeni bir yönetim oluşturması planı ile PKK’nin Suriye rejimi ile anlaşma temelinde geliştirmeye çalıştığı plan.  

ABD Başkanı Donad Trump’ın Amerikan askerlerinin Suriye’den çekileceğini açıklaması üzerine gözler Rojava ve özellikle de Suriye’nin kuzeyindeki Menbic kentine çevrilmişti.

Gelişmelerin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile birlikte Fırat’ın doğusuna operasyon için hazırlıklarını yoğunlaştırması üzerine Halk Savunma Birlikleri (YPG) karşı bir hamle ile Şam yönetimini Menbic’e çağırmıştı.

Ardından Suriye ordusu Menbic’e girdiğini ve kent merkezine bayrak çekildiğini açıklamış ancak bu açıklama kentte bulunan Menbic Askeri Meclisi ile ortakları olan koalisyon güçleri tarafından yalanlamıştı.

Fırat’ın doğusu için ABD’den yeni proje

Bölgede “ABD’nin kısa süre içerisinde çekilmesi halinde neler olaracak?” sorusu tartışılmaya başlanmışken ABD’li yetkililerden peşpeşe Suriye’den çekilme işinin ağırdan alınacağına dair açıklamalar geldi.

ABD’li üst düzey yetkililerin çekilme şartlarını “Suriyeli Kürtlerin güvenliğinin garanti altına alınmasına” bağlaması çekilmenin daha uzun süreye yayılacağının sinyali olarak anlaşıldı. Aynı zamanda yaklaşık 5 yıldır Suriye ve Rojava’daki çatışmalara müdahil olarak katılan ABD’nin ani bir kararla sahayı Rusya ile İran’a bırakması kimseye pek mantıklı gelmedi.

Tüm bu gelişmeler yaşanırken ABD’nin bölge için hazırladığı yeni projenin taslak resmi de adım adım gün yüzüne çıkmaya başlıyor.

Rûdaw’ın ulaştığı bilgilere göre ABD’li yetkililer son günlerde ilgili tüm taraflar arasında “kriz” haline gelen Fırat’ın doğusu için Rojavalı tüm Kürt güçlerinin dahil olacağı yeni bir proje üzerine çalışıyor. Proje, Menbic ve Fırat’ın doğusunda yeni bir yönetim ve karma birleşik bir savunma güçünün oluşturulmasını öngörüyor.    

PKK’yi sürece katmadan Türkiye’nin tepkilerini törpüleme

Rûdaw’ın konuyla ilgili kaynaklardan aldığı bilgiye göre, ABD ve uluslararası kosliayon güçleri bu projenin hayata geçmesi için “Suriyeli olmayan” kişilerin projede yer almamasını şart koşuyor.

Rûdaw’a konuşan ve konuyla yakından alakalı olan bir kaynak, “Suriyeli olmayanlardan kasıt PKK’li yöneticilerdir ki bu kişiler Rojava Özerk Yönetimi içerisinde etkin rol oynuyorlar. Türkiye de bu kişilerin PKK ile olan bağlantısı nedeniyle Rojava yönetiminin PKK’ye bağlı olduğunu savunarak şiddetle karşı çıkıyor” dedi.

Projede Rojavalı diğer tarafların yer alması ve PKK’li olarak bilinen isimlerin dışında tutulması aynı zamanda Türkiye’nin tepkilerini törpülemeye yönelik bir adım olarak da görülüyor.

Aynı kaynak, “ABD, sözkonusu yöneticilerin Şam yönetimi ile organik bağları olduğundan ve petrol ile mali kaynakları birlikte idare ettiklerinden şüpheleniyor” diye konuştu.

Koalisyon güçlerinin bu amaçla geçen süreçte Suriye hükümeti ile bağlantısı olduğu belirlenen ve adı insan hakları ihlallerine karışan bazı Rojavalı yöneticilerin görevden uzaklaştırılmasını istediği de gelen bilgiler arasında. 

Güvenlik için 18 bin kişilik yeni bir güç

Kaynaklar, ABD’nin başını çektiği koalisyon güçlerinin Fırat’ın doğusunda oluşturulması planlanan bu idareye bağlı 18 bin kişilik yeni güvenlik gücü oluşturmayı planladığını söylüyor.

Koalisyonun denetleyeceği bu güç içerisinde Güney Kürdistan’dan getirilmesi düşünülen 6 bin Rojavalı peşmergenin (Roj Peşmergeleri) yanı sıra Demokratik Suriye Güçleri’nden (DSG) de 10 bin kişilik bir güç yere alacak. Diğer 2 bin kişi de bölgedeki yerel güçlerden oluşacak.

Konunun muhattabı olan Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nden (ENKS) bir yetkili, bahsı geçen projenin koalisyon tarafından kendilerine iletildiği ve kendilerinden görüş istendiğini aktardı.

Sözkonusu yetkili, ABD’nin Fırat’ın doğusunda bulunan koalisyona ait askeri üsslere 6 bin Rojavalı peşmergeyi aktarmaya hazır olduğunu belirtti.

Aynı yetkili, ENKS’nin projeye katılıp katılmama konusunda herhangi bir karar vermediğini, PYD tarafından tutuklanan siyasi tutukluların serbest bırakılmasını ve siyasi partilerin Rojava kentlerinde ofis açmalarına izin verilmesini ön koşul olarak sunduklarını söyledi.

Nitekim Rojava Özerk Yönetimi geçtiğimiz günlerde Rojavalı partilerin her kentte ofislerini açabileceklerini açıklamış ve bu konuda partilere çağrı yapmıştı.

Bölgenin güvenliği

ABD’nin bu bölgenin güvenliğine de titizlikle yaklaştığını belirten kaynak, “Bu durumda ABD güçlerini Sruiye ve Rojava’dan çekme konusunu ağırdan alıyor. Dış müdahalelerin önünü almak için de bazı üsslerini bırakmayı düşünüyor. Koalisyon Suriye rejimini Fırat’ın doğusuna daha fazla yaklaşmaması konusunda uyarmış. Biliyorsunuz geçenlerde Suriye ordusu Menbic’e yaklaşmıştı” dedi.

TSK’nın bir süreden beridir bölgeye sevkiyat yatığını hatırlatan kaynak, “ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Ankara ziyareti kapsamında bu bölgeye operasyon yapılmasına karşı çıktıklarını aktardı. Bölge için ara formül, TSK ve DSG’nin karşı karşıya gelmesini engellemek için koalisyonun desteklediği yeni bir gücün yerleştirilmesi planlanıyor” şeklinde konuştu.

Aynı kaynak, ABD’nin Suriye hükümetine bağlı sivil ve hizmet kurumlarının bölgeye gelmesine karşı olmadığını, ancak Suriyeli güvenlik güçleri ile İran’a bağlı milislerin bölgeye yaklaşmasını kessinlikle kabul etmediğini belirtti.

Edinilen bilgilere göre ABD bu projenin en geç önümüzdeki baharda hayata geçmesi için çaba sarfediyor.

PKK’nin projesi

Öte yandan PKK’li üst düzey yöneticilerin onayıyla, Özerk Yönetim ve YPG tarafından hayata geçirilmeye çalışılan yeni bir proje de sözkonusu.

Bu proje, Rusya’nın desteğini garantilemek adına adım adım Suriye hükümeti ile anlaşmayı içeriyor. YPG’nin Suriye ordusunu Menbic’e çağırması, “bölgenin meşru ve resmi gücü Suriye ordusudur” demesi, Türkiye’nin tehditlerini bu şekilde bertaraf etmeye çalışması bu projenin başlangıcını oluşturuyor.

Geçtiğimiz günlerde Moskova’ya giden Rojava yönetimi heyeti Suriye hükümeti ile anlaşmak için bir “yol haritası” sunmuştu.

Yol haritasında Rojava yönetiminin kontrolündeki bölgelerin Türkiye’den korunması, Suriye’nin kuzeyindeki yönetim yapılarının anayasaya entegre edilmesi için bir formül bulunması ve ülkenin kuzeyi ile doğusundaki kaynakların adil dağıtımının sağlanması önerileri yer aldı.

Rûdaw’a konuşan kaynaklar, PKKve YPG’nin devreye koyduğu bu proje nedeniyle ABD bölge için hazırladığı projeyi açıklamaya yanaşmadığını belirtiyor.

Bu kaynakların görüşüne göre, “bu proje başarı sağlarsa PKK ile Suriye eski iyi ilişkilerini canlandırarak tekrar Türkiye’ye karşı aktif duruma geçer. Aynı zamanda ABD bölgeden çekilmek zorunda kalır ve bu durumda Türkiye’nin müdahalesine gözyummak durumda kalır.”

PKK’li üst düzey yetkililerin de son zamanlarda ABD’yi yadsıyan İran ve Suriye’ye yakınlaşma mesajı veren açıklamalarının temelinde bu proje olduğu öngörülüyor.