Xebatên Ansîklopediya Kurdî dest pê kir
Hewlêr (Rûdaw) - Komek lêkolîner yên ku plan dikin li Amedê Enstîtûya Kurdî damezirînin, dest bi amadekirina nivîsandina Ansîklopediya Kurdî kirine.
Heyeta ku ji her avahiyan serbixwe ne, ji kesên ku bi Kurdolojiyê re têkildarin nameyek şandin û ji wan daxwaziya alîkariyê dikin.
Di derbarê mijarê de li ser navê Heyeta Ansîklopediya Enstîtûya Kurdolojiyê ya Amedê, Adnan Firat Bayar diyar kir ku wan di cîhana Kurdî de çavdêriya tunebûna ansîklopediyekê kirine û ji bo pêwîstiyeke wisa ji holê rakin, biryareke wusa hatiye wergirtin.
Bayar ragihand ku bi gelek kesên ku di warê Kurdolojiyê de xebat kirine re têkilî danîne û dê vê xebatê bi hevre bimeşînin.
Vê xebata tê plankirin ku 5-6 sal berxwe bide, dê ji aliyê Enstîtûya Kurdolojiyê ve bê kordînekirin. Ansîklopedî dê bi zaravaya Kurdiya Kurmancî, Tirkî û Îngîlîzî bi 3 ziman bê çapkirin, eger derfet çêbibe dê bi zaraveyên Kurdiya Zazakî û Soranî jî bê çapkirin.
Lêkolîner Bayar got: “Em plan dikin ku di pêşerojê de li Amedê Enstîtûya Kurdolojiyê damezirînin. Em vê xebatê jî wek berhema wê çê dikin. Lê em fikirîn, beriya ku em Enstîtûyê damezirînin jî em dikarin vê xebatên xwe bimeşînin. Me xebatên damezirandina Enstîtûyê paşde xist. Heyet vê ansîklopediyê amade dike. Eger enstîtût vebibe an venebe jî, em plan dikin ku xebata vê ansîklopediyê bimeşînin.”
Mijara yekem a vê Anîklopediya Kurdî dê di derbarê Weşangeriya Kurdî de be û ji bo nivîsandina vê madeyê 15 Adar – 15 Îlone hatine diyar kirin. Madeya Weşangeriya Kurdî dê Rojname, Kovar û Weşanger di bin 3 sernavan de bên lêkolandin.
Heyeta Amadekirina Ansîklopediya Enstîtûya Kurdolojiyê di banga vexwendina xwe ya ji bo lêkolîneran de wiha dibêje:
“Em ji bo li Amedê Enstîtûya Kurdolojiyê damezirînin hatin gel hev. Piştî amadekirina binesaziya pêwîst, em ê saziya xwe vekin û ragihînin. Di bin enstîtûya me ya ku bê damezirandin de, dê xebatên cûrbecûr bên meşandin û yek ji wan jî amadekirina `Ansîklopediya Kurdî` ye.
Me dest bi xebata ansîklopediyê ya ku demek dirêj ber xwe bide kiriye. Piştî ku em gihîtin astekî, di serî de em ê ansîklopediya xwe li ser înternetê biweşînin, di demên pêş de jî eger pêwîst be em wek çapxaneyê jî biweşînin.
Di nivîsandina hinek madeyên ansîklopediya ku em dixwazin ji hêla şêwaz û naverokê ve bi bingeheke rêbaz û zanistiyê bê amadekirin, ji we alikariyê dixwazin.
Di encama xebatên amadekirina ansîklopediya me ya ku demeke berdewam dike, bi kurtasî plana xebateke wisa guncaw hatiye dîtin: Dê bi planên xebata 6 mehî re bên meşandin û ji bo her 6 mehî serenavek jorîn bê diyarkirin. Mînak, sernavê plansaziya xebata me ya 6 mehên ya pêşî `Weşanxaneya Kurd` ye. Di nav vî 6 mehî de nivîsandina madeyên ku me berê di derbarê Weşangeriya Kurdî de diyar kiribû dê bên nivîsandin. Ji bo vê yekê jî dê "Lijneya Nirxandinê" ya ku ji pisporan pêk tê were damezrandin û ev maddeyên ku ji aliyê vê lijneyê hatin pesendkirin, dê herî kêm bo 3 zimanan (Kurmancî, Tirkî û Îngilizê) bên wergerkirin.
Di amadekirina madeyan de, divê xalên jêrîn li ber çavan bên girtin:
-Divê made bi bingeh û dîtinan, bi şêwaz û naverokek zanistî werin nivîsandin.
-Divê nivîs berê li ti derî nehatibe nivîsandin
-Divê rêbaza nîşandayîna jêrenotan were bikar anîn û di pelê Wordê de bi 12 xalan were nivîsandin.
-Divê herî kêm nîv, herî zêde 10 pelên Wordê bin.
-Divê nav û paşnavê nivîskar were diyar kirin.
Ji bo madeyên weşangeriya Kurdî bên nivîsandin, 15 Adar – 15 Îlone hatine diyar kirin. Ji ber vê yekê, divê li gorî prensîbên jorîn, madeyên ku hatine nivîsandin, herî dereng heya 15ê Îlona 2021an de were radestkirin.
Di pesend kirin û nivîsandina gotaran dê li gorî rêza alfabeyê tevnegerîn lê di weşandina ansîklopediyê de dê loi gorî rêza alfabetîk be. Herwiha wek ku me li jorê jî diyar kiriye, piştî hemû xebat bi qediyan, dê li gorî şert û pêwîstiyên demê de dê di çapxaneyê de jî bê çapkirin.
Madeyên ku hatin, dê ji aliyê lijneya me ve bê nirxandin û eger guncaw hatin dîtin dê bike ansîklopediya me. Ansîklopediya me dê zaraveya Kurdî ya Kurmancî, Îngîlîzî û Tirkî bê amadekirin. Ji ber vê yekê made bi kîjan zimanî jî hatibe nivîsandin, dê ji aliyê me ve bo herdû zimanên din jî bê wergerandin. Xebata me bi tevahî ji aliyê kesên ku înîsiyatîf digirin ve pêk tê, ji her avahiya sazûmanî serbixwe ye.”
Gotarên me ji bo weşangeriya Kurdî hatine diyarkirin
Ev lîste ji bo nûvekirinê û ji ber vê yekê alîkariya we vekirî ye.
Weşangerî (Rojname)
- Rojnameya Amidi Sevda
- Rojnameya Azadi
- Rojnameya Azadîya Welat
- Rojnameya Bangî Kurdistan (1)
- Rojnameya Bangî Kurdistan (2)
- Rojnameya Dema Nû
- Rojnameya Dengê Azadî
- Rojnameya Dengê Welat
- Rojnameya Dicle – Firat
- Rojnameya Dicle Kayanagi
- Rojnameya Gazî
- Rojnameya Hewar
- Rojnameya Hêvî
- Rojnameya İleri Yurt
- Rojnameya Jîn
- Rojnameya Jîyan
- Rojnameya Kurdistan (1898)
- Rojnameya Kurdistan (1908)
- Rojnameya Kurd Teavun ve Terakki
- Rojnameya Marifet û İttihad-i Ekrad
- Peyman
- Rojnameya Rêya Teze
- Rojnameya Roj
- Rojnameya Roja Gel
- Rojnameya Roja Newe
- Rojnameya Roja Nû
- Rojnameya Roja Teze
- Rojnameya Roja Welat
- Rojî Kurdistan
- Rojnameya Rojname
- Rojnameya Ronahî
- Rojnameya Stêr
- Rojnameya Şark Postası
- Rojnameya Şark û Kurdistan
- Umîdê Îstîqlal
- Welat Gazetesi
- Rojnameya Welatê Me
- Zanistî
Weşangerî (Kovar)
- Kovara Armanç
- Kovara Bangî Kurd
- Bangî Heq
- Kovara Bar
- Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi (Kovara Enstîtuya
- Zimanên Zindî ya Zanîngeha Bîngolê)
- Kovara Bîr
- Kovara Bîrnebûn
- Kovara Çirûsk
- Kovara Deng
- Derwaze
- Kovara Dilop
- Kovara Doğu
- Kovara Dûrbîn
- Kovara Ewro
- Kovara Felsefevan
- Kovara Flashhilat
- Kovara Folklora Me
- Kovara Folklor û Ziman
- Kovara Gelawêj
- Kovara Golik
- Kovara Govend
- Kovara Hetawî Kurd
- Kovara Heterotopîa
- Kovara Hewar
- Kovara Hewara Botan
- Kovara Hevsel
- IJOKS (International Journal of Kurdish Studies)
- JMS (The Journal of Mesopotamian Studies)
- Kovara Kurd’Înalco
- Kovara Kurdîname
- Kovara Jehr
- Jîn Dergisi
- Jîyanewe
- Kovara Jîneolojî
- Kovara Kund
- Kovara Kurdistan (1)
- Kovara Kurdistan (2)
- Kovara Dîroka Kurdî
- Kovara Laser
- Kovara Lêkolîn
- Kovara Mizgîn
- Kovara Newroz
- Kovara Nûbihar
- Kovara Nûbihar
- Kovara Nûdem
- Kovara Nûpelda
- Kovara Ozgurluk Yolu
- Kovara Parzemîn
- Kovara Pêşkewtin
- Kovara Psikôlojî Kurdî
- Kovara Rewşen
- Kovara Rewşenname
- Kovara Rêya Rast
- Kovara Rizgarî
- Kovara Rojî Kurd
- Kovara Ronahî
- Kovara Roza
- Kovara Rûnakî
- Kovara Şewçila
- Kovara Tîrêj
- Kovara Tîtoj
- Kovara Toplum ve Kuram
- Kovara Vate
- Kovara Vejîn
- Kovara Vejîn Fanzîn
- Kovara Vir
- Kovara W
- Kovara War
- Kovara Werger
- Kovara Wêje û Rexne
- Kovara Yekbûn
- Kovara Yeni Akış
- Kovara Zanistî
- Kovara Zarema
- Zarî Kurmancî
- Kovara Zend
- Kovara Zirîng
- Kovara Ziryab
Weşangerî (Kesayet)
- Abdullah Cevdet
- Abdurrahman Nacim
- Ahmed Cemilê Diyarbekirî
- Elaeddîn Seccadî
- Celadet Elî Bedîrxan
- Cemal Baban
- Erebê Şemo
- Gîw Mukrîyanî
- Xelîlê Xeyalî
- Hesen Hişyar
- Hiznî Mukrîyanî
- Hisên Hiznî Mukriyanî
- Îbrahim Ehmed
- Qedrî Can
- Kamuran Elî Bedîrxan
- Kemal Fewzî
- Keyfî
- Kurdîzade Ahmet Ramiz
- Kurdîzade Lutfî
- Mihemed Emîn Bozarslan
- M. Mele Kerîm
- Mevlanazade Rifat
- Mihemed Mihri Hilav
- Mihemed Salih Bedirxan
- Mîqdad Mîthat Bedirxan
- Necmeddîn Mele
- Nurî Dersîmî
- Osman Sebrî
- Piremêrd
- R. Zabîhî
- Refik Çalak
- Reşîdê Kurd
- Seîd Nakam ‘’