چاكەتی جادوویی
دینۆ بوتزاتی
وەرگێڕانی لە فارسییەوە: جەبار سابیر
زۆرم حەز لە جلوبەرگی جوانە، بەڵام ئاسایی سەرنج نادەمە رێكپۆشی یا ناشیرینپۆشی هاوگفتوگۆكانم. بەهەرحاڵ، شەوێك لە میوانییەك لە ماڵێكی شاری میلان، پیاوێكم ناسی تەمەنی نزیكەی چل ساڵ دەبوو، بەڕاستی بەهۆی جلوبەرگە جوان و هاوكات سادەكەیەوە دەدرەوشایەوە.
نازانم كێ بوو، یەكەمجار بوو دەمبینی و وەختی یەكتر ناسین، وەك هەمیشە لە ناوەكەی تێنەگەیشتم، بەڵام ئەو شەوە لە دەرفەتێكدا خۆم گەیاندێ و كەوتمە گفتوگۆ لەگەڵی. مرۆڤێكی رێكوپێك و بە ئەسڵ و نەسەب دەهاتە بەرچاو، بەڵام خەرمانەیەك لە خەموخەفەت دەوری دابوو. زۆر بە قووڵی باسی چاكەت و پانتۆڵەكەیم كرد – كە ئەی خۆزگە زمانم لاڵ دەبوو باسم نەدەكرد- تەنانەت پڕكێشیم كرد و پرسیم بەرگدرووەكەی كێیە.
پێكەنینێكی سەیر نیشتە سەر لێوەكانی، وەك ئەوەی چاوەڕێی پرسیارەكەی من بێت: (پێموانییە كەس بیناسێت. سەرباری ئەوەش ئوستازێكی گەورەیە. تەنها كاتێك كار دەكات سرووشی بۆ بێت، بەتایبەت بۆ كڕیارەكانی.)
(كەواتە من ناتوانم...)
(تاقیبكەرەوە، تاقیبكەرەوە! ناوی كۆرتیچلایە، ئەلفۆنسۆ كۆرتیچلا، شەقامی فیرارا، ژمارە حەڤدە.)
(بێگومان هەقدەستەكەیشی زۆرە.)
(وابزانم، بەڵام سوێند دەخۆم كە نازانم. سێ مانگ لەمەوبەر ئەم چاكەت و پانتۆڵەی بۆ درووم و هێشتا پسووڵەی حسابەكەی بۆ نەناردووم.)
(وتت كۆرتچیلا، شەقامی فیرارا، ژمارە حەڤدە؟)
كابرای نامۆ وەڵامی دایەوە: (تەواو راستە.) و منی جێهێشت و چووە لای كۆمەڵێكی تر لە میوانەكان.
خانووی ژمارە حەڤدە، لە شەقامی فیرارا وەك زۆرێك لە خانووەكانی تر و وەك زۆرێك لە ماڵە بەرگدرووەكانی تر بوو، ئەم خانووە شوێنی نیشتەجێبوونی ئەلفۆنسۆ كۆرتچیلا بوو. خۆی دەرگای لێكردمەوە، پیرەمێردێكی وردیلە و قژی ڕەش بوو، كە هەڵبەت دیار بوو بۆیاخ كراوە.
بە پێچەوانەی چاوەڕوانیمەوە، داواكردن بۆ رادانی چاكەت و پانتۆڵێك لەو كارێكی سەخت نەبوو. لەڕاستیدا، وەك بڵێی تامەزرۆ بوو من ببمە كڕیاری. پێموت: ناونیشانەكەیم لە كوێ دەستكەوتووە. زۆر باسی دەستڕەنگینییەكەیم كرد و تكام لێكرد چاكەت و پانتۆڵێكم بۆ بدروێ. قوماشێكی لۆكەی رەنگ خۆڵەمێشیمان هەڵبژارد، دواتر پێوانەی گرتم و پێشنیازی كرد بۆ پەراوەكەی بێتە شوقەكەم. پرسیاری هەقدەستەكەم كرد. وەڵامی دایەوە كە پەلەی نییە، بە جۆرێك پێكدێین. سەرەتا وام بیركردەوە، كەیفم پێیدێ، بەڵام لە رێگەی گەڕانەوە بۆ ماڵێ هەستمكرد پیرەمێردی وردیلە هەستێكی ناخۆشی لە مندا دروستكردووە (رەنگە بەهۆی زەردەخەنە زیاد لە رادە گەرم و بێشەرمەكەیەوە). بە كورتی هیچ حەزم بەوە نەبوو دووبارە بیبینمەوە. بەڵام ئیتر چاكەت و پانتۆڵەكەم بە دروون دابوو و نزیكەی سێ هەفتەی تر ئامادە دەبوو.
كاتێ چاكەت و پانتۆڵەكەیان بۆ هێنام، لەبەر ئاوێنەكەدا تاقیمكردەوە. قسەی ناوێ. سەرباری ئەمەیش نازانم بۆ، رەنگە بە هۆی كاریگەرییەكی ناخۆش كە پیرەمێرد لەسەرم داینابوو، حەزم بە لەبەركردنی نەبوو. دوای چەند هەفتەیەك بوو كە بڕیارمدا لەبەری بكەم.
هەرگیز ئەو رۆژەم بیرناچێ، شەممەیەكی مانگی نیسان بوو باران دەباری. وەختێ خۆم گۆڕی و - چاكەت و پانتۆڵ و هێلەكم - لەبەركرد، بە خۆشحاڵییەوە هەستمكرد بە پێچەوانەی هەموو شتێكەوە جلوبەرگە تازەكانم، هیچ تەنگ نییە و ناكشێ و سەرباری ئەوەیش پڕ بە بەرم بوو.
هەرگیز نەبووە شتێ بخەمە گیرفانی راستی چاكەتمەوە. كارتەكانم دەخەمە گیرفانی چەپمەوە. هەربۆیە چەند كاتژمێرێ دواتر كە لە نووسینگەی كارەكەم دەستم كرد بە گیرفانی راستمدا، هەستم بە پارچە كاغەزێك كرد. پسووڵەی حسابی بەرگدرووەكە بوو؟
نەخێر، پارەیەكی دە هەزار لیرەیی بوو.
حەپەسابووم. بەڕاستی خۆم نەمخستبووە گیرفانمەوە. لە لایەكی ترەوە، لەگەڵ عەقڵدا وێك نەدەهاتەوە وەك گاڵتەیەك لە كۆرتچیلای بەرگدرووی وەربگرم. ئەگەریشی لەوە كەمتر بوو كە دیارییەك بێت لەلایەن خزمەتكارەكەمەوە- واتا تاقە كەسێك كە جگە لە بەرگدرووەكە، دەستی بە چاكەت و پانتۆڵەكەم راگەیشتووە. نەكا ساختە بێت؟ پارەكەم خستە بەر رووناكییەكە، لەگەڵ پارەكانی تر بەراوردم كرد، هیچ جیاوازی نەبوو.
ئەگەرێك هەبوو: هەست و هۆشی پەرشوبڵاوی كۆرتچیلا. رەنگە یەكێ لە مشتەرییەكانی بۆ دانی كرێكەی هاتبێت. لەو ساتەدا كابرای بەرگدروو جزدانەكەی پێنەبووە و بۆ ئەوەی پارەكەی لە دەست نەچێت، كردوویەتییە گیرفانی چاكەتەكەی منەوە، كە ئەو ساتە لەبەری مانكەنێكدا بووە. هەرگیز ئەمجۆرە رێكەوتانە دوور نییە.
زەنگم لێدا، سكرتێرەكەم بێت. دەمویست نامەیەك بۆ كۆرتچیلا بنووسم و پارەیەك كە هیی من نەبوو، بیگێڕمەوە. بەڵام (ناتوانم بڵێم بە چ هۆكارێك) دووبارە دەستم كردەوە بە هەمان گیرفاندا.
سكرتێرەكەم كە هەمان سات هاتبووە ژوورێ پرسی: (شتێ روویداوە، قوربان؟ حاڵتان باش نییە؟) بێگومان رەنگم وەك مردوو پەڕیبوو. قامكەكانم لە گیرفانمدا بەر لێواری پارچە كاغەزێكی تر دەكەوت كە چەند خولەكێك پێشتر لەوێ نەبوو. وتم: (نا نا، هیچ نییە. تەنیا كەمێك سەرم گێژ دەخوات. جارجارێ وام لێدێ. رەنگە كەمێك ماندووبم. دەتوانی بڕۆی، گیانەكەم. ویستم نامەیەك بنووسم، بەڵام بابمێنێ بۆ دوایی.)
دوای رۆیشتنی سكرتێرەكە، وێرام پارچە كاغەزەكە لە گیرفانم دەربهێنم. پارەیەكی دەهەزار لیرەیی تر بوو. بۆ جاری سێهەم تاقیمكردەوە و پارەی سێیەم هاتە دەرێ.
دڵم زۆر توند لێی دەدا. هەستم دەكرد بە هۆكاری تەمومژاوی لە گەڵاڵەی چیرۆكێكی ئەفسانەییدا گیرم خواردووە، وەك ئەو چیرۆكانەی بۆ منداڵانی دەگێڕنەوە و كەس باوەڕ ناكات راستەقینە بن.
بە هەنجەتی تەممەڵییەوە لە نووسینگەكەم هاتمە دەرێ و چوومەوە ماڵێ. پێویستم بە تەنیایی بوو. خۆشبەختانە ئیشكەرەكەیشم رۆیشتبوو. دەرگاكانم داخست و پەردەكانم دادایەوە. بە خێرایی یەك لە دوای یەك پارەكانم لە گیرفانم دەردەهێنا. وەك بڵێی گیرفانم ماندوونەناس بوو.
تووڕە بووم و هەڵدەلەرزیم، دەترسام هەر ساتێ هاكا ئەم پەرجووە بوەستێ. دەمویست تەواوی رۆژ و شەو بەردەوام بم، تا بلیارەها لیرە گردبكەمەوە. بەڵام لێشاوی پارەكە لە قوناغێكی دیاریكراودا بڕا.
كوپەیەكی گەورەی پڕ پارە بەرامبەرم بوو. ئێستا گرنگ ئەوەبوو بیانشارمەوە تا كەس بۆنی ئەم بابەتە نەكات. ئەو سندووقە كۆنەی پڕ بوو لە قاڵی بەتاڵم كرد و پارەكەم تێدا ریز كرد كە بە بەستەی بچووك دابەشم كردبوو. هەنگێ لە سەرخۆ كەوتمە ژماردنی، پەنجاو هەشت ملیۆن لیرە بوو.
بۆ سبەی، دوای هاتنی ئیشكەرەكە خەبەرم بووەوە. لەوەی كە هێشتا بە چاكەت و پانتۆڵەوە لە ناو جێدا بووم، سەری سوڕما. هەوڵمدا پێبكەنم و بۆم روونكردەوە کە شەوی پێشوو تۆزێ زۆرم خواردبووەوە و كتوپڕ خەو بردبوومییەوە. گرفتێكی تر دروست بوو: دەیویست چاكەت و پانتۆڵەكە داكەنم تا لانیكەم بە فڵچە خاوێنی بكەمەوە.
لە وەڵامیدا وتم دەبێ خێرا بڕۆمە دەرێ و دەرفەتی جلوبەرگ گۆڕینم نییە. پاشان بە پەلە چوومە فرۆشگایەك كە جلوبەرگی ئامادەكراوی دەفرۆشت، تا چاكەت و پانتۆڵێكی هاوشێوەی ئەوەی خۆم بكڕم، چاكەت و پانتۆڵە تازەكەم دایە نۆكەرەكە و چاكەت و پانتۆڵەكەی خۆم، هەمان ئەوەی كە بڕیاربوو لە ماوەی چەند رۆژێكدا بمكاتە یەكێ لە دەوڵەمەندترین مرۆڤەكانی دنیا، لە جێگایەك شاردمەوە.
نەمدەزانی خەون دەبینم، خۆشحاڵم، یا لە ژێر فشاری چارەنووسێكی زۆر دژواردا خەفە دەبووم. لەسەر شەقامەكان، بەردەوام لەسەر بارانییەكەوە، دەستم لە گیرفانە جادووییەكەوە دەدا و هەموو جارێ هەناسەیەكی ئاسوودەییم هەڵدەكێشا. خشەخشی ئارامبەخشی پارە لە ژێر قوماشەكەوە دەبیسترا.
بەڵام رێكەوتێكی سەیر وڕێنەی لەزەتبەخشی دامركاندەوە. مانشێتی رۆژنامەكانی بەیانی باسی دزییەكیان دەكرد كە رۆژی پێشتر روویدابوو. ئۆتۆمبیلێكی زرێپۆشی بانك، دوای سەردانی هەموو هۆبەكان، بۆ بردنی پارەی ئەو رۆژە كە بۆ بەڕێوەبەرێتی ناوەندی دەبرد، چوار خراپەكار لە شەقامی پالمانۆڤا رێگەیان لێداخستووە و پارەكەیان بردبوو. بەهۆی گردبوونەوەی خەڵك لە دیمەنەكە، یەكێ لە دزەكان تەقەی كردبوو تا بڵاوەیان پێبكات. رێبوارێك كوژرابوو. بەڵام لە هەمووی گرنگتر، بڕە پارە دزراوەكە بوو كە منی حەپەساند: رێك پەنجاو هەشت ملیۆن لیرە بوو- كتومت هەمان ئەو پارەیەی من خستبوومە سندووقەكەوە.
واتا پەیوەندییەك لە نێوان سەروەتە كتوپڕەكەی من و ئەو هەڵمەتە تاوانكارانەیەدا هەبوو، كە تاڕادەیەك هاوكات روویدابوو؟ بیرێكی كەرانە بوو. سەرباری ئەمەیش، خۆ من كەسێكی خورافاتی نیم. بەهەرحاڵ، ئەم رووداوە تەواو گێژی كردم.
مرۆڤ هەرچەندە زیاتر بە دەست دەهێنێ، چڵێستر دەبێت. بە بەراورد لەگەڵ ئەو ژیانە مامناوەندییەی هەمبوو، ئێستا ئیتر مرۆڤێكی دەوڵەمەند بووم. بەڵام خەیاڵی پایەداری لە خۆشگوزەرانیی بێ سنوور ورووژێنەر بوو. عەسری هەمان رۆژ دەستبەكار بوومەوە. ئەمجارەیان بە ئارامییەكی زیاترەوە كارم دەكرد و زۆر كەم فشارم بۆ سەر ئەعسابم دەهێنا. سەد و سیوپێنج ملیۆن لیرەی ترم خستە سەر گەنجینەكەی پێشووم.
ئەو شەوە نەمتوانی چاو لێك بنێم. ئایا هەستی مەترسی بوو؟ یا ویژدانی بە ئازاری كەسێك كە بە ناهەق دەبێتە خاوەنی سەروەتێكی فرە؟ یا جۆرە پەشیمانییەكی جمك بە گێژی؟ بەیانی زوو لە جێ دەرپەڕیم، خۆم گۆڕی و بۆ كڕینی رۆژنامە چوومە دەرێ.
كە رۆژنامەكەم دەخوێندەوە، هەناسەم بۆ نەدرا. ئاگركەوتنەوەیەكی ترسناك كە لە ئەنبارێكی نەوتەوە دەستیپێكردبوو، بینایەكی لە شەقامی سەرەكیی شار، شەقامی سان كولۆری نیوە وێران كردبوو. بڵێسەی ئاگرەكە لە ریزی قاسەكانی كۆمپانیایەكی گەورەی مامەڵەی خانوو و زەویش، زیاتر لە سەد و سی ملیۆن لیرەی كاشی هەڵلووشیبوو. دوو لە ئاگركوژێنەوەكان لەو ئاگركەوتنەوەیەدا گیانیان سپاردبوو.
پێویستە یەك یەك ناوی تاوانەكانم بێنم؟ بەڵێ، چونكە ئێستا دەزانم پارەیەك كە ئەو چاكەتە دەیدا بە من، بەرهەمی ئەو تاوانانە بوو، بەرهەمی خوێنڕێژی، فەلاكەت، مەرگ و دۆزەخ. بەڵام هێشتا لە چنگی عەقڵدا گرفتار بووم كە بە بێبایەخی لە قبوڵكردنی بەرپرسیارێتی من بۆ هەر تەدارەكێك خۆی لادەدا و دواییش ئەو وەسوەسەیە بەردەوام دەبوو. چەند ئاسان دەست رۆدەچووە گیرفان و پەنجەكان بە خێرایی و بە تامەزرۆیی هەمیشەوە گۆشەی پارەیەكی تری دەگرت. پارە، پارەی پیرۆز!
شوقە كۆنەكەم جێنەهێشت (بۆ ئەوەی نەبمە جێگەی سەرنجی خەڵك)، بەڵام زۆر زوو ڤێلایەكی گەورەم كڕی، بوومە خاوەنی كۆمەڵێك تابلۆی شێوەكاری بەنرخ، سواری ئۆتۆمبیلی گران دەبووم، بەبیانووی (نەخۆشی) وازم لە كارەكەم هێنا و هاوڕێ لەگەڵ ژنانی جوان سەفەرم بە سەرانسەری دنیادا دەكرد.
دەمزانی هەر گاڤێك پارە لە گیرفانی ئەو چاكەتە دەردەهێنم، رووداوێكی شووم و ئازاراوی لە دنیادا روودەدات. بەڵام هەمیشە ئەم ئاگاییە ئاڵۆزە بووە و هۆكارێكی لۆژیكی نەبوو. لەم بەینەدا، هەرجارێ كە پارەیەكم بە دەست دەهێنا، ویژدانم سست و دابەزیوتر دەبوو. بەرگدرووەكە چ بوو؟ تەلەفۆنم بۆ كرد تا لەمەڕ پسووڵەی هەژمارەكە پرسیاری لێبكەم، بەڵام كەس بیستەرەكەی هەڵنەگرت.
وەختێ چووم بە شوێنیدا بۆ شەقامی فیرارا، پێیانگوتم سەفەری كردووە بۆ دەرەوەی وڵات، بەڵام نەیاندەزانی بۆ كوێ. هەموو شتێ دەست بە دەست هاتبوو تا پێم پیشان بدات كە بێئەوەی بزانم، لەگەڵ شەیتان بوومەتە هاودەست.
تائەوەی بەیانی رۆژێكیان، لەو تەلارەی كە ساڵانێك تێیدا دەژیام، لاشەی ژنێكی خانەنشینی شەست ساڵەیان دۆزییەوە كە لە ئەنجامی ژاراویبوون بە گاز خنكابوو، هۆكاری خۆكوژییەكەیشی ئەوە بوو مووچەی مانگانە سێ هەزار لیرەییەكەی ونكردبوو كە رۆژی بەرێ وەریگرتبوو (لە كۆتاییدا گەیشتبووە دەستی من).
ئیتر بەس بوو، بەس! بۆ ئەوەی رۆنەچمە قووڵایی ئەم چڵكاوەوە، دەبوو خۆم لە شەڕی ئەو چاكەتە قوتار بكەم، ئەوەیش نەك بەوەی بیدەمە دەست كەسێكی تر، چونكە ئەم هەراسە بەردەوامی دەبوو. (ئەسڵەن كێ دەیتوانی لە بەرامبەر وەها وەسوەسەیەكدا بەرگری بكات؟) دەبوو لەناوی بەرم.
بە ئۆتۆمبیل بەرەو دۆڵی كشوماتی چیاكانی ئەڵپ رۆیشتم. ئۆتۆمبیلەكەم لە سەوزەگیایەكی تەختدا راگرت و بەرەو دارستانەكە بەڕێكەوتم. هیچ بوونەوەرێكی زیندوو نەدەبینرا. كە لە دارستانەكە تێپەڕیم، گەیشتمە زەوییەكی بەردەڵان. لە مابەینی دوو زنارەبەردی گەورەدا، چاكەتە نەفرەتییەكەم لە كۆڵەپشتەكەم دەرهێنا، نەوتم پێدا كرد و ئاگرم تێبەردا. دوای چەند خولەكێ، جگە لە خۆڵەمێش هیچی لێ بەجێنەما.
بەڵام هاوڕێ لەگەڵ دوا پزیسكی ئاگرەكە، لە دوامەوە – لە مەودایەكی سێ مەترییەوە – دەنگی مرۆڤێ بەرز بووەوە: (زۆر درەنگە، زۆر درەنگە.) تۆقیو، راچڵەكیم. بەڵام كەسم نەبینی.
هەموو ناوچەكەم دا بەیەكدا، لەم تاشە بەرد بۆ ئەو تاشە بەرد بازم دەدا تا ئەو نەفرەتییە دەستگیر بكەم. بەڵام جگە لە بەرد هیچ نەبوو.
وێڕای ئەوەی ترسابووم، بە جۆرە هەستێكی ئارامییەوە گەیشتمەوە دامێنی دۆڵەكە. ئیتر ئازاد بووم و خۆشبەختانە دەوڵەمەند.
بەڵام ئۆتۆمبیلەكەم لە سەوزەڵانییەكە نەبوو. كاتێ گەڕامەوە شار، ڤێلا بە شكۆكەیشم دیارنەمابوو، لە جێگەكەی تەنیا كێڵگەیەكی دانەچێنراو هەبوو لەگەڵ تابلۆیەك (زەوییەكی شاری بۆ فرۆشتن.) هەژمارە بانكییەكەم تەواو خاڵی ببوو، بەڵام نەمدەتوانی بڵێم چۆن. لە قەباڵەكانی ناو سندووقە ئەمانەتە بێژمارەكانیشم شوێنەوارێك نەمابوو، لە سندووقە كۆنەكەدا جگە لە غوبار هیچ نەبوو، تەنیا غوبار.
ئێستا بە سەختی بەردەوامی بە كارەكەم دەدەم، بە دژواری رۆژەكانم دەگەیەنمە شەو و لەوەیش سەرم سوڕمابوو كە وەك بڵێی هیچ كەس سەراسیمە نەبوو لە لەناوچوونی لە ناكاوم.
دەشزانم هێشتاكە رووداوەكە كۆتایی نەهاتووە، دەزانم لە یەكێ لەم رۆژانەدا زەنگی دەرگای ماڵەكەم لێدەدرێ، دەرگا دەكەمەوە و ئەو بەرگدرووە نەفرەتییە، بە هەمان زەردەخەنەی نەفرەتاوییەوە لە بەرامبەر خۆمدا دەبینم كە دەیەوێ پرسی قەرزەكەم یەكلایی بكەمەوە.
...
* سەرچاوە:
معاملە پرسود و داستانهای دیگر
انتخاب و ترجمە: مژدە دقیقی.