پشکۆ نەجمەدین: "ئەزموون و یاد"م لەژێر کاریگەریی ستایلی ئیزابیل ئەلێندی گێڕاوەتەوە

ئامادەکردنی: ئەدەب و کولتووری رووداو

 

ماڵپەڕی گاردیەنی بەریتانی، سەرەڕای بایەخدانە گەورە و چڕوپڕەکەی بە بواری کولتوور و ئەدەبیات، بەردەوام بە دوای رێگەی نوێ و پرسیاری نوێشەوەیە بۆ دواندنی نووسەران، ئەمجارە هەندێ پرسیاری ورد و سەرنجڕاکێشی بۆ هەندێ نووسەر ئامادە کردووە کە خوێندنەوەیان و مەبەستی پشتی پرسیارەکان و وەڵامی نووسەرەکان شتگەلێکن بەردەوام خوێنەران لای نووسەران بە دوایدا دەگەڕێن، لە نموونەی باشترین کتێب، باشترین نووسین، باشترین و خۆشەویستترین کارەکتەر و زۆر شتی تری ورد کە خوێندنەوەی وەڵامەکانیان لە زاری نووسەرانەوە هەم چێژبەخشن، هەم روئیایەک بۆ خوێنەر سەبارەت بە هەندێ کتێب و چیرۆک دەکەنەوە.

 

ئەم هەوڵەی ئێمەش لێرەدا، وەرگرتنی ئەو پرسیارانەیە و ئاراستەکردنیەتی بۆ بەشێک لە نووسەران و ئەدیبانی کورد، بە تایبەت قسەکردن لەو مەجالە کورت و لەو پرسیارانە لە ناوەندی ڕووناکبیریی ئێمەدا کەمە و بێشک خوێنەرانمان بە دوای وەڵامی ئەم پرسیارانەوەن.

 

لە بیست و دووەمین گفتوگۆماندا، پشکۆ نەجمەدین، نووسەر و شاعیر وەڵامی پرسیارەکان دەداتەوە.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ئێستا رۆمانی "یادگەی جەستە"ی نووسەری بەنامێی عەرەب، ئەحلام موستەغامی دەخوێنمەوە. ئەمە کتێبی یەکەمی سێینەیەکە کە هەرسێکیان ڕۆمانێکی باڵان، رۆمانێک کە بە زمانێکی عەرەبیی ئێجگار باڵا و تەکنیکێکی تەواو نوێ نووسراون و دونیای ئەدەبی عەرەبییان هەژاندووە. گێڕانەوەی مێژووی شۆڕشی جەزایر و مێژووی هاوچەرخی عەرەب، لە رۆمانێکی رۆمانتیکدا، بە شایەتیی نووسەر و رەخنەگرە گەورەکان، تەنیا کاری ئەم رۆماننووسە داهێنەر و گەورەیەیە. 

 

 

پشکۆ نەجمەدین: من خوێنەرێکی هەمیشەییم و چل ساڵ زیاترە بە هۆشیارییەوە دەخوێنمەوە، بەڵام چ کتێبێک ژیانی گۆڕیوم، نازانم... دەقە داهێنراوە باڵاکان، دەشێ بۆچوون و تێگەیشتنی خوێنەر لەمەڕ ژیان و بوون و کەون و هەموو پەیوەندییەکان بگۆڕن، بەڵام گۆڕینی ژیانی تاک بە کۆمەڵێک فاکتەری دیکە مەحکوومە و کتێبان ناکارن ژیانی کەسێک بگۆڕن!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: زۆر کتێب هەن لێرە و لەوێ و بە شەنوکەوکردنی بیروبۆچوونەکانیان و تێڕوانینیان بۆ مرۆڤ و کێشەکانی، بۆ کۆمەڵ و ڕەوتەکانی، بۆ میللەتان و کێشە و مەینەتییەکانیان، بۆچوونی منیان لەسەر سەرجەمی ئەم بابەتانە گۆڕیون، بەڵام "مرۆڤی یاخی"ی ئەلبیر کامۆ، رەنگە کارکردی زیاتر بووبێت!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: رۆمانی "مەرگێکی بچووک"ی محەممەد حەسەن عەلوان کە دەربارەی ژیانی سۆفیی گەورە ئیبنولعەرەبییە. من کە هەندەک کارم لەسەر تەسەوف و مەولانای رۆمی کردووە، ئەو کتێبە دڵبەندی کردم!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ستایلی نووسینی کتێبی "پاوڵا"ی رۆماننووس "ئیزابیل ئەلێندی". من چوار بەرگی "ئەزموون و یاد"م لەژێر کارکردی ستایلی گێڕانەوەکانی ئەو رۆماننووسەدا، گێڕاوەتەوە!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ڕۆمانی "هەزار خۆری درەوشاوە"ی خالید حوسەینی. بەدیار کڵۆڵی و مەینەتییەکانی ژنەوە لەم رۆمانەدا، زۆر گریام.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: کتێبێکی دیاریکراو نییە، پێوەندیی لەگەڵ میزاج و ئارەزووەکانی کەسێکە کە کتێبەکەی پێ دەبەخشم. 

 

 

پشکۆ نەجمەدین: لە خوێندنەوەی هیچ کتێبێک پەشیمان نیم. من کتێبێک کە بزانم بۆ خوێندنەوە نابێ، پاش خوێندنەوەی چەند لاپەڕەیەک، ئیدی وەلای دەنێم. ئاخر هەموو کتێبێک (بەتایبەت کتێبی کوردی بە نووسراو و وەرگێڕدراوییەوە)، بۆ خوێندنەوە نابێت!

 

***

 

ساڵی 1886 ئانتوانت فۆر، کچی سەرۆککۆماری ئاییندەی فەڕەنسا- فلیکس فۆر، داوای لە مارسێل پروست کردووە وەڵامی چەند پرسیارێک لە دەفتەرە تایبەتەکەیدا بداتەوە، (دەفتەری دانپێدانانەکان، ئالبوومی تۆماری فیکر، هەستەکان و هیتر) ئەم داوایە دوو جار لە مارسێل پروست کراوە، جارێکیان لە چواردە ساڵیدا، جارێکی تر لە بیست ساڵیدا، بە هەمان شێوە من ئەو پرسیارانە ئاراستەی بەڕێزت دەکەم.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ئەنجامدانی کارێک کە دڵی خۆم و ئەوی دیکە خۆش دەکات!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ڕاستگۆیی، دڵفراوانی و هەستکردن بە بەرپرسایەتی.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: هەموو خەسڵەتە ڕووحییە جوانەکانی ژنان، تایبەتمەندیی باشن، کە عاشق بن، زۆر تایبەتمەند و ناوازەن.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: بەوەفا، بەئاوەز، بەخشندە و خوێندەوار.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: نووسین و خوێندنەوە، موزیک، فیلم، وەرزش و گەڕانی نێو دارستان و لێواری زەریا.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: بەختەوەریی ئایدیاڵ بە ڕەهایی نییە و بەپێی کەسەکان ڕێژەییە. بۆ من:

کوختێکی ژیان و زەمەنێک کە لێوانلێوە لە تەنیایی.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: ئەوەی پێت خۆشە و ناکاریت ئەنجامی بدەیت.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: لە هەر شوێنێک ڕووحم ئاسوودە بێت. شوێنەکان بۆ من مانایەکیان نییە. هەموو ئەو شوێنانەی کە جۆرێک نۆستاڵگیام بۆیان هەیە، پێم خۆشترن!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: رەنگی مۆر. گوڵی مینا.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: گابریل گارسیا مارکیز، یەشار کەمال، ئۆرهان پامۆک، ئەلیف شەفەق، قادر عەبدوڵڵا، جان دۆست، محەممەدی مەلا عەبدولکەریم، شوکور مستەفا، عەتا محەممەد، فازیل کەریم، فواد مەجید میسری، حەمەسەعید حەسەن، ڕێبوار سیوەیلی، خالید حوسەیەنی، بزورگی عەلەوی، عەباس مەعرووفی، عەبدولڕەحمان مونیف، مینا حەنا، جەبرا ئیبراهیم جەبرا، غەسان کەنەفانی، غادە سەممان، ئەحلام موستەغانمی، نەجیب مەحفووز...

 

 

پشکۆ نەجمەدین: شاعیرانی کلاسیک: نالی، سالم، کوردی، مەحوی، مەولەوی، شێخ ڕەزای تاڵەبانی، مەولانای ڕۆمی... شاعیرانی هاوچەرخ: گۆران، شێخ نووری شێخ ساڵح، هێمن، شێرکۆ بێکەس، پەشێو، دیلان، ئەنوەر قادر جاف، لەتیف هەڵمەت، خەبات عارف، فەرهاد شاکەلی، کەژاڵ ئیبراهیم خدر، دلاوەر قەراخی، بەرزان هەستیار، نزار قەبانی، مەحموود دەروێش، ماریا ڤینە، فرووغی فەرووغزاد.....

 

 

پشکۆ نەجمەدین: حەمەدۆکی یەشار کەمال.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: مەریەم لە ڕۆمانی هەزار خۆری درەوشاوەی "خالید حوسەینی".

 

 

پشکۆ نەجمەدین: موجتەبای میرزادە، حوسەین عەلی زادە، مەجید درەخشانی، نامدار قەرەداخی، کەڵهوڕی، جەمال عەبدوڵڵا سەگرمە.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: قەرەنی جەمیل، ڕێبوار سەعید، مەتحەت کاکەیی.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: گوڵێ، خونچە، گێلاس، مینا، ئارام....

 

 

پشکۆ نەجمەدین: دووڕوویی، پێکنەهاتنەوەی گوفتار و کردار.

 

 

پشکۆ نەجمەدین: موزیسیان بام!

 

 

پشکۆ نەجمەدین: لە خەودا.

 

 

پشکۆ نەجمەین: زۆر ئاسوودەم.