وەزیری ئاوەدانکردنەوە: بەپێی پلانی ستراتیژیی وەزارەت رێگەی نێوان پارێزگاکان هەمووی جووت سایدە

 

دانا عەبدولکەریم، لە هەڤپەیڤینێکی تایبەت لەگەڵ رووداو باس لەوە دەکات کە لە کابینەی نۆیەم هیچ پرۆژەیەکی ستراتیژییان بە راستەوخۆ نەداوەتە هیچ بەڵێندەرێک. هەروەها باسی پرۆژەی هێڵی ئاسنی هەرێمی کوردستان دەکات و رایدەگەیێنێت: "بە جێبەجێکردنی پرۆژەی هێڵی ئاسنین هەرێمی کوردستان لە رووی ئابوورییەوە دەچێتە قۆناخێکی دیکە".

 

 

 

دانا عەبدولکەریم: بەپێی پلانی ستراتیژی وەزارەتی ئاوەدانکردنەوەو نیشتەجێکردن رێگەی نێوان پارێزگاکان هەمووی دوو سایدە، بەپێی ئەو پلانەی دانراوە هیچ رێگەیەکی نێوان پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان نەمێنێت کە دوو سادید نەکرێت. ئێستاش بەشی زۆری ئەو پلانە جێبەجێکردندایە، بەشێکی تەواو بووە و بەشێکیشی لەژێر ئەنجامدان دایە. هەندێک رێگەش ماوە بۆ تەواوکردنی ئەو دوو سایدانە لە داهاتووێکی نزیکدا دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە. دەتوانم بڵێم ئاستی رێگەوبانەکان و ئاستی ئەو گلەییانەی لەسەر رێگەوبانەکان هەیە جۆرێک لە ماف و راستی تێدایە، چونکە رێگەوبانەکانی هەرێمی کوردستان لە ئاستی وڵاتانی دراوسێی خۆماندا نییە، ئەمە یەکێکە لەو گرفتانەی کە پێویستە چارەسەری بکرێت. رێگەوبانەکان بڕبڕەی پشتی ئاوەدانی وڵاتن، واتە هەر وڵاتێک رێگەوبانەکانی بەشێوەیەکی زۆر باش بونیاد نەنابێت و سەلامەت نەبێت، ئەو وڵاتە لە رووی پێشکەوتنەوە ئاستەنگی لەبەردەمدایە. چونکە رێگەوبانەکان پێشکەوتنەکانی بواری کشتوکاڵ، ئاڵوگۆڕی بازرگانی، گەشتوگوزار و هەموو بوارەکانی دیکە بەیەک دەبەستێتەوە. واتە بەبێ رێگەوبان هیچ کام لە سێکتەرەکانی دیکە ناتوانێت وەک پێویست بە ئەرکی خۆی هەستێت.

 

 

دانا عەبدولکەریم: لە کابینەکانی پێشووش پلان دانراوە، چووەتە بواری جێبەجێکردنیشەوە، بەڵام بەداخەوە بەهۆی قەیرانە یەک لەدوای یەکەکان نەتوانراوە ئەو پلانە وەکو خۆی جێبەجێ بکرێت. ئەمە دوو هۆکار هەبووە، هۆکارێکیان پەیوەندیدارە بە ئەو قەیرانانەی کە بە دەر بووە لە ئیرادەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، هۆکاری دیکە پەیوەستە پلان و ئیرادەی حکومەتی هەرێمی کوردستان خۆیەوە. هەندێک لەو پرۆژانەی ئاماژەتان پێدا، بۆ نموونە دوو سایدی نێوان سلێمانی کەلار کە بەشێکی دەربەندیخان کەلارە یان سلێمانی هەولێر یان دوکان چوارقوڕنە، یان هەولێر کۆیە، ئەمانە بەشێکی زۆریان گرێبەستەکانیان لە ساڵی 2011 و 2012 کراوە و چوونەتە بواری جێبەجێکردنەوە، واتە نزیکەی 9 بۆ 10 ساڵ پێش ئێستا. بەشێکی زۆری ئەو پرۆژانە دەبوو لە ساڵەکانی 2016-2017 و 2018 تەواو بوونایە، بەڵام بە داخەوە بەهۆی ئەو دوو هۆکارەی کە باسمکرد نەتوانراوە تەواو بکرێت. لەگەڵ دەستبەکاربوونی کابینەی نۆیەمیش ئێمە سەرنجێکی تەواومان لەسەر ئەوە کردووە کە ئەو رێگەوبانانە تەواو بکەین، بەڵام ئێمە چەند مانگێک دوای دەستبەکاربوونمان لە کابینەی نۆیەم، بە داخەوە پەتای کۆرۆنا یەخەی هەرێمی کوردستان و هەموو جیهانی گرت، ئەمە وایکرد کە داهاتی هەرێمی کوردستان بەشێوەیەکی بەرچاو دابەزێت. خۆتان دەزانن داهاتی سەرەکی هەرێمی کوردستان نەوت و ناوخۆو خاڵە سنوورییەکانە. ئەمە وایکرد لە ساڵی 2020 ساڵێکی تەواو لە هەموو حکومەت لەدەستبچێت بۆ جێبەجێکردنی پرۆژەکان.

 

 

دانا عەبدولکەریم: ئێمە هەر لەگەڵ دەستبەکاربوونی کابینەکە لە ساڵی 2019، دەرخستەیەکمان ئامادەکرد بە سێ قۆناخ بۆ ئەوەی هەموو رێگەوبانەکانی هەرێمی کوردستان نۆژەن بکەینەوە. قۆناخێکیان لە ساڵی 2019 جێبەجێ بکەین، قۆناخی دووەم لە ساڵی 2020، خۆناخی سێیەم لە ساڵی 2021. خۆشبەختانە قۆناخی یەکەممان لە ساڵی 2019 جێبەجێکرد بە 43 ملیار دینار، توانیمان پێش کۆتایی ساڵی 2019 تەواوی بکەین و ئەو پرۆسەیە بە سەرکەوتوویی کۆتایی پێهات، هەموو رێگەوبانەکان ئەوانەی لە قۆناخی یەکەمدا دەرخستەیان بۆ کراوبوو لە زاخۆوە تاوەکو دەچینە گەرمیان نۆژەنکرانەوە.

قۆناخی دووەم بڕیاربوو لە ساڵی 2020 جێبەجێ بکرێت، بەداخەوە بەهۆی ئەو باردۆخەو کۆرۆنا و دابەزینی ئاستی دارایی هەرێمی کوردستان نەتوانرا جێبەجێ بکرێت. ئێستا قۆناخی دووەممان ناردووەتە ئەنجوومەنی وەزیران، بەو هیوایەین لە ئاییندەیەکی نزیکدا رەزامەندی لەسەر بدرێت، بۆ ئەوەی قۆناخی دووەم کە بەنیازبوون لە ساڵی 2020 جێبەجێی بکەین لەم چەند مانگەی داهاتوودا فریا بکەوین جێبەجێی بکەین. ئەگەر ئەمە رەزامەندی لەسەر بدرێت کە ئەویش زیاتر لە 40 ملیارە بە دڵنیاییەوە دەتوانین قۆناخی دووەمی ئەو نۆژەنکردنەوانە بکەین. قۆناخی سێیەمیش دەچێتە ساڵانی دوایی. ئەمە وەکو نۆژەنکردنەوەی رێگەوبانەکان. بەڵام بۆ تەواوکردنی رێگە سەرەکییەکان بە تایبەتی رێگە دوو سایدەکان، ئەمە تێچووێکی زۆر زیاتری پێویستە، دەتوانم بڵێن نزیکەی یەک ترلیۆن دینارمان پێویست دەبێت بۆ تەواوکردنی ئەو بەشانەی رێگەکان کە ماون یان ئەوانەی ئێستا لەژێر جێبەجێکردندان بە توونێلەکانەوە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: لە راستیدا کارکردن لەو رێگایانە وەستابوو لەو کابینەیەوە کارکردن تێیاندا دەستیان پێکردووەتەوە، رێژەیەکی باش لە کارەکان بەرەو پێشەوە چووە، راستە هەست بە هەبوونی ئامێری کەم بکرێت، بەڵام ئەگەر بەراوردی بکەی بە دوو بۆ سێ مانگ لەمەوبەر گۆڕانکارییەکی گەورەی تێدا روویداوە، بەشێکی زۆر کارەکان تەواو بووە، راستە بەشەکانی دیکەشی ماوە، چونکە رێگەکە کە قۆناخی دووەمیەتی نزیکەی 25 کیلۆمەترە. ئومێدەوارین ئەگەر کورتهێنانی پارەمان نەبێت، پلانەکە وایە تاوەکو کۆتایی ساڵی داهاتوو قۆناخی دووەم تەواو بکرێت. رێگەی نێوان دوکان چوارقوڕنە سێ قۆناخە، قۆناخی یەکەمیان لە چوارقوڕنە بۆ پردی هیزۆپە 93٪ی تەواو بووە کە زیاتر لە 20 کیلۆمەترە، هەفتەی پێشوو سەردانی پرۆژەکەم کرد ئیشی باشی تێدا کراوە لە قۆناخەکانی تەواوکردنی پرۆژەکەداین. قۆناخی دووەم کە لە هیزۆپ تاوەکو خەلەکانە 45٪ی تەواوکراوە، قۆناخی سێیەم هێشتا نەچووەتە بواری جێبەجێکردنەوە، نووسراومان بۆ نووسینەگەی بەڕێز سەرۆکی حکومەت کردووە کە لە ئاییندەیەکی نزیکدا رەزامەندی لەسەر بدات بۆ ئەوەی ئەو قۆناخەش لەم چەند مانگەی دهاتوو بخەینە بواری جێبەجێکردنەوە. ئەو بەشە دەبێتە بەشێک لە رێگەی دوو سایدی نێوان سلێمانی هەولێریش، چونکە تاوەکو دەگەینە مەفرەقی بێستانە لەوێ تونێلی هەیبەت سوڵتانمان هەیە، تونێلی هەیبەت سوڵتان دروستبکرێت بچینە دیوی کۆیە، لە کۆیەش دوو سایدی نێوان هەولێر کۆیەمان هەیە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: ئەو پرۆژەیە لە پلانی ستراتیژی وەزارەتدا. ئێمە ئێستا زیاتر سەرنجمان لەسەر تەواوکردنی دوو سایدەکانی ئێستایە، ئەمە رەنگە بچێتە قۆناخێکی دواتر، ئێستا ئەستەمە. خۆشبەختانە ئێمە لە ماوەی ئەو دوو ساڵە سەرەڕای هاتنی ئەو قەیرانانەو ئەو ئاڵنگاریانە، دەتوانم بڵێم ئیشێکی زۆر باشمان کردووە. بۆ نموونە رێگەی دەربەندیخان کەلار لەگەڵ دەستبەکاربوونی کابینەکە رێژەی ئەنجامدانی 15٪ کەمتر بوو، ئێستا رێژەی ئەنجامدانی پرۆژەکە نزیکەی 55-60٪ـە، تاوەکو ئێستاش نزیکەی 65 ملیار دینار بۆ ترخانکراوە، 55ملیاری وەرگرتووە بەشێکی دیکەشی وەرگرتووە بەشێک لەو 10 ملیارەی کۆتایی کە ماوە، بڕیارە لەم چەند هەفتەی داهاتوودا بەشەکانی دیکەشی وەربگرێت. گرنگ ئەوەیە ئێمە ئەو پرۆژە گرنگ و ستراتیژیەمان خستووەتە بواری جێبەجێکردنەوە، ئێستا کاری زۆر باشی تێدا دەکرێت، بەڵام لە ئاستی چاوەڕوانی ئێمەدا نییە، چاوەڕوانی ئێمە لەوە زیاترە کە کاری زیاتر بکەین. بەڵام ئەوەش پێویستی بە دابینکردنی بودجەی زیاتر و پارەی زیاترە.

ئێمە بۆ ئەوەی رێگەی دوو سایدی نێوان هەموو پارێزگاکان بە توونێلەکانەوە تەواو بکەین، پێویستیمان بە نزیکەی یەک ترلیۆن دینار هەیە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: نەخێر، هیچ بڕیارێکی وا لە وەزارەت نەدراوە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: دەبێت لە خۆی بپرسن، پرۆژەکەش وەکو خۆی جێبەجێ دەکرێت. لەوەتەی من وەزیرم واژۆم کردووە و لەسەر کورسی وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە دانیشتووم رەزامەندیم لەسەر کەمکردنەوەی هیچ چینێک نەداوە و رەزامەندیشی لەسەر نادەم. ئەگەر پێشتر لە دیزانی پرۆژەکە لە کاتی ئامادەکردنی یان لە سەرەتای پرۆژەکەدا...

 

دانا عەبدولکەریم: نەخێر هیچ کاتێک لە سەردەمی مندا هیچ چینێکی لێ کەمنەکراوەتەوە، ئەگەر پێشتر کەمکرابێتەوە نازانم، بەڵام لەسەردەمی من نەخێر لێی کەمنەکراوەتەوە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: هەندێک لەو توونێلانە چوونەتە بواری جێبەجێکردن، بەڵام جێبەجێکردنەکەیان راوەستاوە. ئەوانەش هەمووی پەیوەندیدارە بە بوونی قەیرانی دارایی، لەبەر نەبوونی بودجەیە لەبەر نەبوونی پارەیە کە پرۆژەکان وەستاون. ئەو وەستانەش هی ئێستا نییە، پێش دەستبەکاربوونی کابینەی نۆیەمیش ئەو پرۆژانە کارکردن تێیاندا وەستاوە. بۆ ئەوەی بەگەڕیان بخەینەوە پێویستیان بە دابینکردنی بودجەیە، تاوەکو ئێستاش نەمانتوانیوە ئەو بودجانەی کە پێویستە بۆ ئەو پرۆژانە تەرخان بکرێت. بەڵام لەگەڵ باشبوونی بارودۆخی دارایی هەرێم، پلانیشمان داناوە بۆ ئەوەی بتوانین ئەوانەشی کارکردن تێیاندا وەستاوە ساڵی داهاتوو بخرێنەوە بواری جێبەجێکردن. بارودۆخی دارایی هەرێمی کوردستان بەشێکی زۆری بەستراوەتەوە بە بارودۆخی دارایی عێراقەوە، ناوچەکەش بە گشتی چ لە رووی سیاسی و چ لە رووی ئابووری لە دۆخێکی قەیراناوییە، لە دۆخێکی سەقامگیر و گەشەکردوودا نییە تاوەکو کەمتەرخەمی هەبێت. بە دڵنیاییەوە ئەوەی لە توانای وەزارەتی ئاوەدانکردنەوەبێت هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ ئەوەی ئەو ئەرکانەی لەسەر شانمانە جێبەجێی بکەین و هەوڵی زیاتریش بدەین، بەڵام وەکو باسمکرد بەلایەنی کەم رێگەوبانەکانی کوردستان لە ئاستی وڵاتانی پێشکەوتوو نەبووایە، هیچی لە ئاستی وڵاتانی دراوسێ کەمتر نەبووایە. 

 

 

دانا عەبدولکەریم: زۆربەی زۆری، دەتوانم بڵێم 90٪ی بە تەندەرینگ کراوە. هەموو پرۆژە گرنگ و ستراتیژییەکان. لە سەردەمی 2019 لەوکاتەی کابینەی نۆیەم دروستبووە ئێمە پرۆژەی نوێمان زۆر کەمبووە، هەموو ئەو پرۆژانە پێشتر پرۆسەی تەندەرینگیان بۆ کراوە، یاخود بە رەزامەندییەکی تایبەت ئەنجوومەنی وەزیران کردوویەتی، هەندێک لە پرۆژە ستراتیژییەکان هەیە کە چووەتە لای بەڵێندەران لەوانەیە بە بانگهێشتی راستەوخۆی ئەنجوومەنی وەزیران لە کابینەی پێشوو کردبێتی، بەڵام لەم کابینەیە پرۆژەیەکی ستراتیژی گەورەمان بە راستەوخۆ نەداوە بە هیچ بەڵێندەرێک، یان بە پرۆسەی تەندەرینگ کراوە یان بە بانگهێشتی راستەوخۆی ئەنجوومەنی وەزیران کراوە. جێبەجێکردنی راستەوخۆی پرۆژە بەبێ تەندەرینگ، یەکێکە لە رێنماییەکان بە ژمارە 2ی ساڵی 2016، وەزارەتەکان خۆیان دەتوانن بە جێبەجێکردنی راستەوخۆ ئەو ئەرکانە جێبەجێ بکەن، بەڵام ئێمە لە پرۆژەکانی نۆژەنکردنەوە کە لە ساڵی 2019وە دەستمان پێکرد کە 43 ملیار دینارەکە بوو، لەسەر ئاستی هەرسێ پارێزگا، کە ئێمە بە پارێزگای هەڵەبجەوە چوار پارێزگامان هەیە، بەڵام بە داخەوە هەندێک لە دامەزراوەکانی پارێزگای هەڵەبجە تەواو نەبووە، لەبەر ئەوە بەشێکی زۆری دەرخستەکانیش کە پێویست دەکات لە رێگەی بەڕێوەبەرایەتی گشتی رێگەوبانی سلێمانیەوە چێک بکرێتەوە. ئەو پارەی کە تەرخانکرا لەسەر ئاستی بەڕێوەبەرایەتیە گشتیەکان شۆرت لیستی کۆمپانیاکان کرابوو، لەسەر ئاستی ئەو شۆرت لیستەی کە هەرسێ بەڕێوەبەرایەتیە گشتییەکە کردوویەتی ناوەکان هاتووەتە وەزارەت، لە وەزارەت لەلایەن لیژنەیەکەوە هەڵسەنگاندن بۆ CV کۆمپانیاکان کراوە، کە هەمووی ناوخۆیی بوونەو هیچی بیانی تێدا نەبووە، دواتر بڕیاردرا هەموو ئەو کۆمپانیایانە بانگ بکرێن بۆ دانوستاندن. یەک بەیەک ئەو کۆمپانیایانەی کە لە شۆرت لیستی بەڕێوەبەرایەتی گشتی رێگەوبانەکان هاتوون بۆ وەزارەت، یەک بە یەک بانگکراون و دانوستاندن کراوە، نوێنەری ئەنجوومەنی وەزیران دوو ئەندازیاری ئەنجوومەنی وەزیران نوێنەر بوونە لەو لیژنە، یەک بە یەک هەڵسەنگاندن بۆ کۆمپانیاکان کراوە، هەمووشی کە گرێبەستیان لەگەڵ کراوە نرخەکەی لە نرخاندنی بەڕێوەبەرایەتییە گشتیەکان زیاتر نەبووە، واتە بەپێی ئەو نرخە بووە کە حکومەت خۆی دایناوە نەک ئەوەی کە بەڵێندەر داوای بکات. بۆ ئەوەی فریا بکەوین لەساڵی یەکەم 2019، هەڵمەتێکی باش بکەین ئەو 43 ملیارە لە خزمەتی رێگەوبانەکانی هەرێمی کوردستان و نۆژەنکردنەوەکان بەکارهاتووە. ئەگەر بۆ ئەو قۆناخە بەو خێراییە کار نەکرابووایە لەوانەیە نەمانتوانیبا قۆناخی یەکەمیش جێبەجێ بکەین. ئەگەر پرۆژەیەکش کرابێت، ئەوا پێش ئێمە کراوەو لە سەردەمی ئێمەدا نەبووە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: ئەو پرۆژەیە پرۆژەیەکی گرنگ و ستراتیژییە، بە جێبەجێکردنی ئەو پرۆژەیە هەرێمی کوردستان لە رووی ئابوورییەوە دەچێتە قۆناخێکی دیکە. چ لە رووی گواستنەوە، چ لە بەیەکگەیاندنی ناوچەکان بە یەکدی، گەشەکردن لە بواری کشتوکاڵ، پیشەسازی، ئاڵوگۆڕی بازرگانی و هاتووچۆی هاووڵاتیان لە رووی سەلامەتییەوە.

 

مەسەلەی پەتای کۆرۆنا وەکو هەموو شتەکانی دیکە کاریگەری لەو پرۆژەیەش کرد، ئەگینا ساڵی پار دەبووایە لە قۆناخی ئێستا بووینایە. ئێستا ئێمە لەو قۆناخەین کە گرێبەست لەگەڵ ئەو کۆمپانیایە بکەین کە بەپێی لیژنەی شیکردنەوەی هەڵسەنگاندنی تەندەرەکان وا بڕیارە پێی بسپێردرێت، بەڵام هەندێک جیاوازی هەیە لەنێوانی ئێمەو ئەوان، ئەو جیاوازیانەمان ئاراستەی ئەنجوومەنی وەزیران کردووە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: ئەمە قۆناخ بە قۆناخە، چونکە چەندین جاری دیکەش باسم کردووە، بەڵام بە داخەوە لەبەر ئەوەی پرۆژەیەکی گرنگ و تۆزێک ئاڵۆزە زۆرجار ئەوەندەی بۆ تانەو تەشەر بەکاردێت، ئەوەندە لێی ناکۆڵدرێتەوە کە پرۆژەیەکی چەندە گرنگە بۆ هەرێمی کوردستان و هەرێمی کوردستان دەباتە چ قۆناخێکی دیکەوە. ئێستا ئێمە لە قۆناخی ئامادەکردنی خوێندنەوەی وردی پرۆژەکەداین، بەڵام هێشتا خاڵێکی ناکۆک ماوە لەنێوان ئێمە و ئەو کۆمپانیایەی کە لیژنەی هەڵسەنگاندن بڕیاریداوە پێی بسپێردرێت. ئەو خاڵانەمان ئاراستەی ئەنجوومەنی وەزیران کردووە، ئومێدەوارین لە داهاتووێکی نزیکدا ئەو وەڵامانەمان پێ بگاتەوە، ئەوکاتە ئەگەر فریا بکەوین لەو مانگە یان مانگی داهاتوو گرێبەست لەگەڵ ئەو کۆمپانیایە ئەنجام دەدەین بۆ ئەنجامدانی خوێندنەوەیەکی وردی پرۆژەکان. ئەمەش لانی کەم 6 مانگی پێدەچێت تاوەکو تەواو دەبێت.

قۆناخی دوای ئەوە، قۆناخی دیزاین کردنە، دوای ئەویش قۆناخی جێبەجێکردن دێت. ئەوەی کە من بۆی چوومە ئەڵمانیا زیاتر پەیوەندیداربوو بە قۆناخی دووەم و سێیەم کە قۆناخی دیزاین کردن و جێبەجێکردنی پرۆژەکەیە. خۆشبەختانە لێکتێگەیشتنی زۆرباشمان لەگەڵ کۆمپانیای دۆچەبانی ئەڵمانی هەیە، نزیک بووینەتەوە لە رێککەوتن لەسەر بابەتە گرنگەکان و چۆنیەتی جێبەجێکردنی پرۆژەکە، بەڵێن وایە لە ماوەی ئەو مانگەدا بانگهێشتی هەرێمی کوردستان بکرێن.

 

 

دانا عەبدولکەریم: نەخشە هەموو هەرێمی کوردستان دەگرێتەوە، درێژی هێڵی ئاسنینەکە 915 کیلۆمەترە، دامانناوە بە سێ قۆناخ جێبەجێ بکرێت، قۆناخی یەکەمیان 620 کیلۆمەترە کە لە خاڵی سنووری ئیبراهیم خەلیلەوە دەستپێدەکات تا دەچینەوە پەروێزخان، قۆناخەکانی دووەم و سێیەم لەسەر ئەو هێڵە راستەی دەچن بۆ قەزا گرنگەکان، کە رێگەی هاتووچۆن و هەرێمی کوردستان دەبەستنەوە  بە سنوورەکان 295 کیلۆمەترە. بەڵام ئەوەی ئێمە سەرنجمان خستووەتەسەر قۆناخی یەکەمیەتی، ئومێدەوارم لە ماوەی چەند هەفتەی داهاتوو کۆمپانیای دۆچەبان لە هەولێر دەبێت بۆ ئەوەی یاداشتی لێکتێگەیشتن واژۆ بکەین.

 

 

دانا عەبدولکەریم: تاوەکو خوێندنەوەی ورد بۆ پرۆژەکە تەواو نەبێت، ئێستا نازانرێت.

 

 

دانا عەبدولکەریم: خۆمان هیچ شتێکمان بۆ دانەناوە، چونکە دەبێت خوێندنەوەی ورد بۆ پرۆژەکە تەواو بکرێت، خوێندنەوەی ورد بۆ پرۆژەکە دیاری دەکات ئەو پرۆژەیە سەرمایەی چەندی پێویستە.

 

 

دانا عەبدولکەریم: یەکەی نیشتنەجێبوونەکان وەکو پرۆژەکانی دیکە وەستاوە، ئێستا وەزارەتی ئاوەندانکردنەوە 9 هەزار یەکەی نیشتەجێبوونی لای بەڵێندەرە بۆ ئەوەی تەواوبێت، بەڵام بەهۆی قەیرانی داراییەوە کارکردن تێیاندا وەستاوە، لە پلانیشماندا هەیە بەڵام ئەمە پەیوەستە بە باشبوونی دۆخی دارایی.

 

 

دانا عەبدولکەریم: ئەوە بەشێکی کەمیانە، خۆ هەر دروستکردنی یەکەی نیشتەجێبوونەکە نییە، بۆ نموونە یەکەکانی نیشتەجێبوون لە سیتەک و زڕگوێز تەواو بوونە، بەڵام خزمەتگوزارییەکەی تەواو نەبووە. ئاوو ئاوەڕۆ و کارەبا و رێگەوبان.

 

 

دانا عەبدولکەریم: چۆن بیدەین، چونکە بەپێی یاسایەک چووەتە بواری جێبەجێکردنەوە کە یاسای نیشتەجێبوونەو لە پەرلەمان پەسندکراوە. دەبێت حکومەت خۆی تەواوت بکات.

 

 

دانا عەبدولکەریم: خزمەتگوزارییەکەی 40 ملیار دیناری تێدەچێت، بەڵام هیچ سەرمایەدارێک ئامادە نییە بێت 40 ملیار دینار بۆ خزمەتگوزاری خەرج بکات کە داهاتێکی وا پێویستی بۆ نەگێڕێتەوە. هەرچەندە من پێشنیازێکم ناردووە بۆ ئەنجوومەنی وەزیران، بۆ نموونە ئەو پرۆژانەی 70٪ کارەکانیان تەواو بووەو 30٪یان ماوە، ئەو بەشەی ماوە کەرتی تایبەت تەواوی بکات، بەڵام دەبێت دواتر بایی ئەو 30٪ـە ئێمە بەشێک لەو پرۆژەیە بدەینەوە بە کۆمپانیاکە بۆخۆی بیفرۆشێتەوە، چونکە دواجار ئەگەر ئەو پارەکەی خۆی دەست نەکەوێتەوە ناتوانێت ئەو پارەیە لەو بابەتە خەرج بکات.

لێتان ناشارمەوە تا ئێستا ئەولەویەت لەپێش یەکەکانی نیشەجێبوون رێگەوبانەکانە، واتە زیاتر سەرنجمان لەسەر رێگەو بانەکان کردووە بۆ ئەوە ئێمە بتوانین لە ماوەی ئەو دوو ساڵەی ماوە بتوانین رێگەوبانەکان تەواو بکەین.

 

 

دانا عەبدولکەریم: نازانم دوو ساڵمان ماوە یان کەمتر، چونکە بەپێی هەڵبژاردن بێت کەمترمان ماوە لە دوو ساڵ. ئەگەر گرفتی بودجەمان نەبێت و بودجەی پێویست دابین بکرێت دەتوانین تاوەلو کۆتایی ساڵی 2022 تەواویان بکەین.