وەزارەتی کشتوکاڵ: لە بەرهەمهێنانی مریشک و هێلکە گەیشتووینەتە ئاستی خۆبژێوی و هەناردەی عێراقیشی دەکەین

 

هیوا عەلی، گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵ لەکاتی بەشداریکردنی لە بەرنامەی نووڕۆژی تۆڕی میدیایی رووداو، کە دڵدار هەرکی پێشکێشیکرد، ئاماژەی بەوە کرد، کەرتی پەلەوەر لە هەرێمی کوردستان گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوەو گوتی، "کەرتی سامانی ئاژەڵ یەکێکە لە کەرتە هەرە گرنگەکان بۆ هەمەچەشنکردنی ئابووریی هەرێمی کوردستان. لە بواری پەلەوەردا هەنگاوی زۆر گەورە نراوە، بۆ نموونە ئێمە ساڵانە پێویستمان بە 150 هەزار تۆن گۆشتی مریشکە، کەچی ئێستا زیاتر لە 280 هەزار تۆن بەرهەم دەهێنین، ئەمەش واتای ئەوەیە نزیک دەبینەوە لە دوو هێندەی پێداویستیی ناوخۆ."

 

هیوا عەلی ئەوەشی خستەڕوو، بازدانێکی گەورە لە ژمارەی پڕۆژەکانی بەرهەمهێنانی هێلکەدا کراوەو گوتی: "لە کابینەکانی پێشوودا تەنها 11 پڕۆژەی بەرهەمهێنانی هێلکە هەبوون، بەڵام تەنها لەم کابینەیەدا مۆڵەت بە 44 پڕۆژەی نوێ دراوە و کۆی گشتیی پڕۆژەکان گەیشتووەتە 55 پڕۆژە. ئەمەش وایکردووە جگە لە دابینکردنی تەواوی پێداویستیی ناوخۆ، بەشێکی زۆری بەرهەمەکەمان هەناردەی شارەکانی عێراق بکەین."

 

بۆ پارێزگاریکردن لە بەرهەمی ناوخۆ، هیوا عەلی گوتی: "بەپێی یاسای پارێزگاریکردن لە بەرهەمی ناوخۆیی و رۆژمێری کشتوکاڵی، هاوردەکردنی گۆشتی مریشک و هێلکە بە هەموو شێوەیەک قەدەخەیە، بۆ ئەوەی پاڵپشتیی بەرهەمهێنەرانی خۆمان بین."

 

 

سەبارەت بە کەرتەکانی دیکە، گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵ رایگەیاند، پلانیان هەیە بۆ گەیشتن بە خۆبژێوی لە بەرهەمی گۆشتی سوور و شیرەمەنییەکاندا. "ئێستا نزیکەی 50% بۆ 55%ی پێداویستیی ناوخۆ لە گۆشتی سوور و بەرهەمە شیرەمەنییەکاندا دابین دەکەین و ئەوەی دیکە هاوردە دەکرێت. بەڵام چەندین پڕۆژەی گەورە و ستراتیژی مۆڵەتیان وەرگرتووە و هەموو کارئاسانییەکیان بۆ دەکرێت تاوەکو لە ساڵانی داهاتوودا لەم دوو کەرتەشدا بگەینە ئاستی خۆبژێوی."

 

 

هیوا عەلی جەختی لەوە کردەوە کە وەزارەتی کشتوکاڵ پاڵپشتیی تەواوی خاوەن پڕۆژەکان دەکات و چەندین کارئاسانییان بۆ دەکات، لەوانە: "سەرجەم ئەو یاسا و رێنماییانەی رۆتینیان تێدا بووە هەموار کراونەتەوە. هەروەها لێخۆشبوونی گومرگی بۆ هەموو ئەو کەلوپەل و پێداویستییە کشتوکاڵییانە کراوە، کە هاوردە دەکرێن. جگە لەوەش بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی کارەبا کرێی کارەبا بۆ پڕۆژە کشتوکاڵییەکان کەم دەکرێتەوە."

 

گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵ ئاماژەی بەوەش کرد کە داوایان لە هەموو دامەزراوەکانی حکومەت کردووە پشت بە بەرهەمی ناوخۆ ببەستن. "بە فەرمی داوامان لە ئەنجوومەنی وەزیران و سەرجەم وەزارەتەکان، بەتایبەتی وەزارەتی پێشمەرگە و ناوخۆ کردووە، گرێبەستەکانیان لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان هەڵبوەشێننەوە و پێداویستییەکانیان لە گۆشت، مریشک، هێلکە و شیرەمەنی لە پڕۆژە ناوخۆییەکان بکڕنەوە، چونکە توانای بەرهەمهێنانی ناوخۆیی زۆر لەوە زیاترە."

 

 

گوتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵ ئاشکرای کرد، لە هەوڵی بەردەوامدان بۆ دۆزینەوەی بازاڕی نوێ بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی هەرێمی کوردستان و رایگەیاند، "هەماهەنگیی بەردەواممان لەگەڵ وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق هەیە، بۆ ئەوەی دەروازەکان بە رووی بەرهەمەکانماندا کراوە بن. کوالێتیی بەرهەمی ئێمە زۆر باشترە و خواستی زۆری لەسەرە. لە هەمان کاتدا، لەگەڵ نوێنەرایەتیی ژوورە بازرگانییەکانی وڵاتانی وەک ئیمارات لەسەر هێڵین و ئەوان خۆیان داوایان کردووە، کە لە داهاتوویەکی نزیکدا بەرهەمی سامانی ئاژەڵ و پیشەسازیی کشتوکاڵیی هەرێمی کوردستان هەناردەی وڵاتەکانیان بکرێت."

 

بەپێی دوایین راپۆرتی دەستەی ئاماری هەرێمی كوردستان كە لە ‏هەفتەی رابردوودا ‏بڵاوكراوەتەوە، كۆی گشتیی سامانی ئاژەڵ لە هەرێمی كوردستان ‏لە ساڵی ‏‏2014ـەوە تاوەکو ساڵی 2024 ساڵ لە دوای ساڵ زیادیكردووە‎.‎

 

بەراوردێک لەنێوان ساڵی 2024 و 2023 بکەین، 11٪ـی ‏ژمارەی ئاژەڵ زیادیكردووە و 4٪ پڕۆژەكان زیادبوون، ‏ئەگەر ‏بەراوردكارییەكە لەگەڵ ساڵانی پێش 2023 بكەین رێژەكە ‏زیاتردەبێت‎.‎