جیاوازیی دووکەڵ و ئایرۆسۆڵ چییە؟

 
بە شێوەیەکی بەرفراوان ئەوە زانراوە کە جگەرەکێشان چەندین کاریگەریی زیانبەخشی هەیە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ژمارەی جگەرەکێشان لە سەرانسەری جیهاندا لە ئێستادا دەگاتە یەک ملیار.
 
کاتێک وشەی "ئایرۆسۆڵ" دەبیستین، یەکەم شت کە دێتە مێشکمان شتگەلێکی سادەیە وەکو تەمومژ لە بووتڵی بۆنەکانەوە، بەڵام لە راستیدا زۆر زیاترە. ئایرۆسۆڵ زاراوەیەکی زانستییە بۆ گەردیلە رەق و شلەکان کە لە گازیدا هەڵواسراون- وەک هەور. دووکەڵ لە کاتی سووتاندا دروست دەبێت، کە ناوێکی زانستی بۆ پرۆسەی سووتان. هەرچەندە ئەو دووکەڵەی کە بەهۆی سووتانەوە بەرهەم دێت بە سرووشتی ئایرۆسۆڵە، بەڵام لە تایبەتمەندییەکانیدا جیاوازە. بۆیە هەرچەندە دوکەڵ ئایرۆسۆڵە، بەڵام ناتوانرێت هەموو جۆرەکانی ئایرۆسۆڵ بە دووکەڵ هەژمار بکرێت.
 
بەهۆی بەکارهێنانی زانست و تەکنەلۆژیا، بەرهەمی جگەرەکێشان پەرەی پێدراوە کە تووتن نەسووتێنێت و بەو هۆیەوە دووکەڵ بەرهەم ناهێنن. کاتێک ئەم بەرهەمانە لەڕووی زانستییەوە سەلمێنراون و پابەندبن بە ستانداردی گونجاوی کوالێتی و سەلامەتی، دەتوانرێت بەبێ دووکەڵ هەژمار بکرێن، واتە خۆڵەمێش بەرهەم ناهێنن و نابنە هۆی دووکەڵی دەستی دوو. نەهێشتنی دووکەڵ دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئاستی ماددە کیمیاییە زیانبەخشەکان لە بەرهەمە بێ دووکەڵەکاندا بە بەراورد لەگەڵ جگەرەی ئاسایی. هەرچەندە بێ مەترسی نین و نیکۆتینی ئالوودەبوونیان تێدایە، بەڵام بەرهەمە سەلمێنراوەکانی بێ دووکەڵ بژاردەیەکی باشترن بۆ ئەو کەسە گەورانەی دەیانەوێت بەردەوام بن لە جگەرە کێشان.
 
دووکەڵ چییە؟
 
دووکەڵ بەهۆی سووتانەوە دروست دەبێت. کاتێک جگەرەیەک داگیرسێنرێت، تووتنەکە لە پلەی گەرمی تا 900 پلەی سەدی دەسووتێت و دووکەڵ بەرهەم دەهێنێت کە نزیکەی 6000 مادەی کیمیایی تێدایە، نزیکەی 100 لەوانە لەلایەن دەسەڵاتدارانی تەندروستی گشتییەوە وەک زیانبەخش یان ئەگەری زیانبەخش پۆلێنکراون، بۆیە دووکەڵ تەنها بە کەمکردنەوەی پلەی گەرمی بۆ ئاستێک کە تووتن یان شلەی نیکۆتینی تێدایە گەرم بکرێت، بەڵام نەسووتێت، دووکەڵ لەناو دەبرێت.
 
ئایرۆسۆڵ چییە؟
 
ئایرۆسۆڵەکان پەیوەندییان بە سووتانەوە نییە. بەرهەمە بێ دووکەڵەکان، لەکاتێکدا بێ مەترسی نین، بەڵام توانای کەمکردنەوەی ئاستی تێکڕای ماددە کیمیاییە زیانبەخشەکانیان هەیە بە بەراورد بە دووکەڵی جگەرە. بەکارهێنەران بە شێوەیەکی گشتی زاراوەی "هەڵم" بەکاردەهێنن بۆ ئاماژەدان بەو ئایرۆسۆڵەی کە بەهۆی گەرمکردنی بەرهەمە تووتنییە گەرمکراوەکان یان بەرهەمەکانی تری نیکۆتینی تێدایە دروست دەبێت.
 
وازهێنان لە تووتن و نیکۆتین بە تەواوی باشترین هەڵبژاردەی تەندروستییە. رێوشوێنی ئێستای کۆنترۆڵکردنی تووتن کە بۆ هاندانی دەستپێکردنی جگەرەکێشان و هاندانی وازهێنان لە جگەرەکێشان داڕێژراون، دەبێت بەردەوام بن.
 
بەڵام سەرەڕای ئەم هەوڵانە، ملیۆنان کەس بەردەوامن لە جگەرەکێشان. بەرهەمە بێ دووکەڵەکان کە لەلایەن زانستەوە پشتگیری دەکرێن دەتوانن رۆڵێکی بەرچاو بگێڕن لە گواستنەوەی ئەو کەسانەی بەردەوام دەبن لە جگەرەکێشان و رەنگە وازبهێنن. بە هاندانی کۆمەڵایەتی گونجاو و پشتگیری رێکخراوەیی، پێکەوە دەتوانین داهاتوویەکی بێ دووکەڵی خێراتر بەدەست بهێنین لە پشتبەستن بە رێوشوێنە ئاساییەکان بە تەنیا.
 
بە پاڵپشتیی کۆمپانیای فیلیپ مۆریس بۆ خزمەتگوزاریی کارگێڕی (رۆژهەڵاتی ناوەڕاست) سنووردار.