گەشبینیی ترەمپ بۆ ئاشتی و پێشوازییەکی گەرم؛ زیلینسکی بە پشتیوانیی ئەورووپاوە لە کۆشکی سپییە

رووداو دیجیتاڵ

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رۆژی دووشەممە بە گەشبینییەکی نوێوە پێشوازیی لە ڤۆلۆدیمیر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراینا کرد بۆ گفتوگۆیەکی چارەنووسساز لە کۆشکی سپی و هیوای گەیشتن بە رێککەوتنێکی ئاشتی لەگەڵ رووسیا.
 
ئەم کۆبوونەوەیە، کە یەکەم دیداری نێوان هەردوو سەرکردەکەیە لە دوای گرژییەکەی مانگی شوباتی رابردوو، چەند رۆژێک دوای لووتکەی نێوان ترەمپ و ڤلادیمیر پووتین لە ئەلاسکا دێت و لە کاتێکدایە کە ناکۆکییەکی قووڵ لەسەر ئەو سازشانە هەیە کە ترەمپ گوشاری بۆ دەکات، ئۆکراینا پێشکێش بە رووسیای بکات.
 
پێشوازییەکی جیاواز و پەیامی ئاشتی
 
سەرەڕای ناکۆکییەکان، ترەمپ رایگەیاند کە "هەلێکی باش" هەیە بۆ کۆتاییهێنان بەو جەنگەی کە لە شوباتی 2022ـەوە دەستیپێکردووە. لە کاتی دانیشتنی لە نووسینگەی خۆی شانبەشانی زیلینسکی، ترەمپ گوتی: "پێموایە ئەگەر ئەمڕۆ هەموو شتێک بە باشی بڕوات، کۆبوونەوەیەکی سێقۆڵیمان دەبێت و پێموایە کاتێک ئەوە دەکەین، هەلێکی گونجاو دەبێت بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ."
 
ترەمپ ئاشکراشیکرد بڕیارە ئەمڕۆ، دوای کۆبوونەوەکان پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ پووتین بکات.
 
لە بەرامبەردا، زیلینسکی کە بە پشتیوانیی شاندێکی باڵای سەرکردەکانی ئەورووپاوە گەیشتبووە واشنتن، ستایشی ترەمپی کرد و گوتی: "زۆر سوپاس بۆ هەوڵەکانتان بۆ راگرتنی کوشتار و راگرتنی ئەم جەنگە."
 
کەشوهەوای کۆبوونەوەکە زۆر لەوەی مانگی شوبات ئارامتر بوو، کاتێک ترەمپ و جێگرەکەی زیلینسکییان بە "بێ وەفایی" تۆمەتبار کردبوو. ئەم جارە ترەمپ تەنانەت ستایشی چاکەتە رەشەکەی زیلینسکی کرد و گوتی، "حەزم لێیەتی،" ئەمەش دوای ئەوەی لە سەردانی پێشوودا میدیاکانی راستڕۆ رەخنەیان لێگرتبوو کە جلوبەرگی فەرمی لەبەر نەکردووە.
 
ئاشتی لە رێگەی هێزەوە، بەڵام بە چ مەرجێک؟
 
پێش گەیشتنی بە کۆشکی سپی، زیلینسکی بە بانگەوازێک بۆ "ئاشتییەکی متمانەپێکراو و بەردەوام بۆ ئۆکراینا و هەموو ئەورووپا" دەستیپێکرد و هەوڵیدا بە دووبارەکردنەوەی دروشمە ناسراوەکەی ترەمپ "ئاشتی لە رێگەی هێزەوە" دڵی رابگرێت و گوتی: "سەرۆک ترەمپ ئەو هێزەی هەیە. پێویستە هەموو شتێک بە دروستی بکەین بۆ ئەوەی ئاشتی بەدیبهێنین."
 
بەڵام لە پشت ئەم پەیامە دیپلۆماسییانەوە، راستییەکی تاڵ هەیە: ترەمپ بە ئاشکرا داوای لە کیێڤ کردووە کە واز لە کریمیا بهێنێت و دەستبەرداری خواستی بە ئەندامبوونی لە ناتۆ بێت. ترەمپ جەختیشی کردەوە کە پێویست بە ئاگربەست ناکات بۆ دەستپێکردنی دانوستاندن، ئەمەش هەڵوێستێکە کە زیاتر لەگەڵ بۆچوونی پووتیندا یەکدەگرێتەوە.
 
رۆڵی ئەورووپا و گەرەنتیی ئەمنی
 
سەرکردەکانی بەریتانیا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، ئیتاڵیا، فینلاند و سەرۆکی کۆمیسیۆنی ئەورووپا و سکرتێری گشتیی ناتۆ لە کۆشکی سپی ئامادەبوون، ئەمەش وەک نمایشێکی پشتیوانی بۆ ئۆکراینا. ئەوان بڕیارە دواتر لەگەڵ ترەمپ کۆببنەوە.
 
لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە گەرەنتییە ئەمنییەکانی داهاتوو بۆ ئۆکراینا، ترەمپ گوتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ئاسایشی داهاتووی ئۆکراینادا "بەشدار دەبێت"، بەڵام روونیکردەوە کە ئەورووپا "هێڵی یەکەمی بەرگرییە."
 
هاوکات لەگەڵ گەیشتنی سەرکردە ئەورووپییەکان بە کۆشکی سپی، زەنگی ئاگادارکردنەوە لە کیێڤی پایتەخت لێدرا، ئەمەش یادخەرەوەی ئەو راستییە بوو کە لە کاتی هەوڵە دیپلۆماسییەکاندا، هێرشەکانی رووسیا بەردەوامن و لە شەوی رابردوودا لانیکەم حەوت کەسیان کوشتووە.