Kürdistan’da 70 tür üzüm yetişiyor
Erbil (Rûdaw) – Kürdistan Bölgesi’nin toprağı üzüm yetiştiriciliği için çok uygun. Tarım Bakanlığı geçen 5 yıllık süre zarfında bir plan dahilinde üretime katkıda bulunsaydı bugün üzüm itahline gerek olmayacaktı.
Tarım Bakanlığı verilerine göre, üretilen üzüm miktarı geçen 5 yılda 16 bin tondan 9 tona düştü. 2013 yılında ise üretimde iki katına ulaşıldı.
Aynı verilere göre, tüketilen üzüm miktarı geçen 5 yıl içinde 147 bin 653 ton iken, bunun sadece 6 bin 571 tonu iç üretimle sağlandı. Veriler, Duhok’ta üretimin, Erbil’de ise tüketimin daha çok olduğunu gösteriyor.
Kürdistan Bölgesi Bağcılık İşleri Müdürü Semir İsmail, üzüm üretiminin hava durumuna göre her yıl farklılık gösterdiğini fakat Kürdistan Bölgesi’nde yıllık ortalama üzüm üretiminin 10-13 bin ton arasında seyrettiğini söyledi. Yıllık üzüm tüketimi ise 25 bin ton civarında.
Bağcılık uzmanları, Kürdistan Bölgesi’nin gerek havası ve suyunun, gerekse de toprağının asma dikimi için oldukça elverişli olduğunu belirtiyor.
Bağcılık uzmanı ve Selahaddin Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. Şefik Hewezi, üzüm üretiminde kış yağmurlarının ve yaz sıcaklığının temel etkenler olduğunu belirtiyor.
Dr. Şefik Hewezi, “Hükümetin geçen 5 yıllık süre zarfında asma dikimi için bir planı olsaydı, üzüm ithaline ihtiyacımız olmayacaktı” diyor.
Tarım Bakanlığı’nın araştırmasına göre, Kürdistan Bölgesi’nde toplamda 54 üzüm türü yetişiyor ve türlerinin çoğunluğunun anavatanı Kürdistan.
Üzümün en çok yetiştirilen iki türünün “Avrupa” ve “Amerika” türü olduğunu belirten Dr. Şefik Hewezi, dünyadaki üretimin % 90’ının Avrupa türü olduğunu ve bunun da binden fazla alt çeşidinin olduğunu belirtti.
Bu türlerden 70’inin anavatanı ise Kürdistan. Eskiden beri Kürdistan Bölgesi’ndeki birçok ilçede yetiştirilen bu tür, daha sonraki yıllarda Avrupa’ya ulaşmış ve farklı şekilde isimlendirilmiş.
Kürdistan Bölgesi Bağcılık İşleri Müdürü, bakanlığın 2009-2013 yıllarında daha iyi üretim sağlanması için asma fidesi, 129 binden fazla sera çadırı ve 247 dönüm bağ arazisini 205 çiftçiye sağladığını söyledi.
Semir İsmail, “Bu şekilde, daha fazla asma ağacının dikilmesiyle iki katı ürün elde edilebilecek” diyor.
20 dönüm bağ arsası olan ve geçen 5 yılda Duhok Üzüm Festivali’nde üretimiyle derece elde eden Abdurrahman Süleyman Bageri, Tarım Bakanlığı’nın projesinin çok fayda sağladığını, bu sayede sıkıntıların azalıp üretimin arttığını söyledi.
Çiftçi, temel sorunu içinse şunları söylüyor: “Ürünümüz iyi fakat kaçak üretim, fiyatların aşırı şekilde düşmesine sebep oluyor. Bunun önüne geçmek için hükümetin sirke ve pekmezdeki kaçak üretimi engellemesi lazım.”
Recep Hasan, bütçe sıkıntısından dolayı çiftçiye yeteri ölçüde yardım sağlayamadıklarını ve bağcılığın iyileştirilmesine dönük çözümlerin uygulanamadığını belirtti.