DUHOK/MUSUL - Gümrükten 800 bin dolar gelir
Irak Gümrük Kurulu 6 gün önce Kürdistan Bölgesi ile Irak arasındaki gümrük noktalarının kaldırılması kararını aldı. Ancak gümrük noktaları halen kaldırılmadı. İsminin açıklanmasını istemeyen bir kaynak Irak’ın söz konusu gümrük noktalarından günlük 1 milyar dinar (833 bin dolar) gelir elde ettiğini belirtti.
Musul’un geçen yıl IŞİD’ten kurtarılmasının ardından Duhok ile Musul arasındaki karayolu Mart ayında sadece halk için ulaşıma açıldı. 2018’in Temmuz ayında ise ticari ulaşıma açıldı. Ancak eski Irak Başbakanı Haydar Abadi’nin kararıyla Erbil, Duhok ve Süleymani’yeden Irak’a giden karayollarına gümrük noktaları kuruldu.
Irak Gümrük Kurulu geçen hafta söz konusu gümrük noktalarının kaldırılması için karar aldı. Ancak gümrük noktalarındaki yetkililer kararı uygulamadı. Kürdistan Bölgesi’nden Irak’a giden taşımacılardan gümrük vergisi alınmaya devam ediliyor.
Rûdaw’a konuşan Duhok’taki gümrük hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, “Karardan 3 gün sonra farklı sebeplerle geçişleri engellediler. Şimdi de geceleri gümrük vergisi alarak ulaşıma izin veriyorlar” dedi.
Irak’ın gümrük noktalarını özellikle İbrahim Halil Sınır Kapısı olmak üzere Kürdistan Bölgesi’ndeki sınır kapılarını zayıflatmak amacıyla kurduğunu söyleyen kaynak, İbrahim ve Halil ve Fayid’de iki ayrı gümrük vergisi veren iş insanlarını ulaşımda Basra’daki Um Kasr limanını kullanmaları konusunda çaresiz bırakmak istediklerini belirtti.
Kaynak, gümrük noktalarına ilişkin olarak da, “Günlük 500 araç Musul’a gıda ve inşaat malzemeleri taşıyor. Her araç yüküne göre 830 ile 2 bin 500 dolar vergi veriyor. Bu da ortalama 833 bin dolar ediyor. Hükümetin yanısıra Musul’daki idari ve askeri yetkililerde alınan vergiden pay alıyor. Bundan dolayı gümrük noktalarını kaldırmıyorlar” diye konuştu.
Irak’ın en büyük ikinci kenti olan Musul’da 3 milyon kişi yaşıyor. Duhok ve Musul karayolu, Türkiye ile Irak arasındaki en yakın karayolu olması dolayısıyla stratejik bir öneme sahip.
Kürdistan Bölgesi daha önce Irak’a yük taşıyan araçlardan vergi alıyordu. Kaynak, Irak Gümrük Kurulu’nun kararından sonra vergi almadıklarını sadece araçların yüklerini kontrol ettiklerini ifade etti.
Musul İl Meclis Başkanı Seydo Çeto, baştan itibaren gümrük noktalarının kurulmasına karşı çıktıklarını ve defalarca yazılı bir şekilde söz konusu gümrük noktalarının kaldırılmasını talep ettiklerini söyledi.
Irak Gümrük Kurulu’nun gümrük noktalarını kaldırma kararı aldığını belirten Çeto, “Musul’daki bazı idari yöneticiler kararın uygulanmasına izin vermiyor. Musul Valisi’ne bir yazı yazarak kararın neden uygulanmadığını öğreneceğiz” dedi.
Gümrük noktalarının kaldırılmasından en büyük faydayı Musul’a 50 km mesafedeki Duhoklu iş insanları görecek. Duhok Ticaret Odası verilerine göre, IŞİD savaşından önce Musul’da Duhoklu 160 firmanın temsilciliği bulunuyordu. Duhoklu firmalar Musul’un inşasında önemli bir rol almak istiyorlar.
Duhok Ticaret Odası Başkanı Eyad Hasan, “Fayid’de gümrük vergisi alınması iş insanlarını olumsuz etkiliyor. İş insanları İbrahim Halil ve Fayid’de iki gümrük vergisi ödemek zorunda kalıyorlar. Çifte vergi Duhok ve Musul arasındaki ticari hareketliliği düşürmüş” dedi.