Erbil (Rûdaw) – Kürdistan Bölgesi’nde son 3 yıl içinde ithalatta yüzde 35 düşüş yaşandı.
Petrol fiyatlarının düşmesi, Bağdat’ın Kürdistan Bölgesi’ndeki memur maaşlarını kesmesi, IŞİD’le savaş ve göçmen akını, Kürdistan Bölgesi’nde ekonomik krizin patlak vermesine yol açtı. Bu nedenle dış ticarette, son yıllarda gözle görülür bir küçülme ortaya çıktı.
Ticaret Bakanlığı’na bağlı Araştırma ve Planlama Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı son bilgilere göre, Kürdistan Bölgesi’nin ticaret hacminin yüzde 94’ü 15 ülkeye bağlı.
2004 - 2013 yılları arasında ticaret hacmi önemli bir büyüme kaydetti. 4 milyar 28 milyon dolar olan dış ticaret hacmi, 17 milyar 210 milyon dolara kadar yükselme kaydetti.
2014 yılında ortaya çıkan ekonomik kriz nedeniyle bu rakam 15 milyar 755 milyon dolara, 2015’te ise 11 milyar dolara kadar geriledi.
Rûdaw’a konuşan Kürdistan Bölgesi Ticaret Genel Müdürlüğü Vekili Abdulrezzak Osman, “Ekonomik krizle birlikte inşaat sektörü ve diğer sektörlerde projeler durmaya başladı. Bu da ithalata yansıdı. Önceki yılla karşılaştırıldığında yüzde 35’lik bir küçülmeye yaşandığı görünüyor” şeklinde konuştu.
Geride kalan 10 yıl içerisinde Kürdistan Bölgesi’nin hızla kalkınması ve dış ticaretin gelişmesiyle, bölgede önemli ticari ilişkileri geliştirebilecek kurum ve kuruluşlar oluşturuldu. Bunlardan biri de Ticaret Odası oldu. 2007 yılında kurulmasına karar verilen Ticaret Odası, dış ülkelerle ticari köprüler oluşturulması ve yerli işadamlarının dışa açılmasında önayak olması amacıyla kuruldu.
Ticaret Odası Başkanı Dara Celil Hayat, “45 ülkeyle ticari ilişkilerimiz var özellikle de çevre ülkelerle çok güçlü köprüler kurduk. Komşu ülkeler, Arap ülkeleri ve birçok Avrupa ülkesiyle sağlam ticari köprüler kurduk” şeklinde konuştu.
Hayat, “Bölgemizde süregelen ekonomik kriz ve tabiki IŞİD’le savaş, talepleri aşağıya çekti, bu yüzden dış ticarette küçülme yaşandı” ifadesini kullandı.
Hangi ürünler etkilendi?
Ticaret Bakanlığı’nın ithalatla ilgili tasnifi şöyle: Et, meyve - sebze, gıda, içecekler, plastik, lastik, deri, ahşap, kağıt, ayakkabı, inşaat malzemeleri, demir, elektronik eşyalar, otomotiv ve ağır eşyalar, sağlık malzemeleri, silah ve mühimmat, kozmetik.
Bunların başında ise elektronik eşyalar, demir ve otomotiv geliyor.
Selahaddin Üniversitesi Ticaret ve Bankacılık Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Lokman Osman, 2004 yılından sonra hızlı büyüme kaydeden dış ticaretin nedenini şöyle açıklıyor:
“Hızla bir kalkınma yaşandı, yerli üretim ise bunu karşılayamadı. Bu nedenle talepler daha çok dışarıdan temin edildi. Durum böyle olunca Irak genelinde 10 milyar dolarlık dış ticaret hacmi 50 milyara, Kürdistan Bölgesi’nde ise 4 milyardan 17 milyara çıktı.”
2004 - 2013 yılları arasında dış ticarette zirvede olan elektronik eşya, kozmetik ve otomotivde büyük bir gerileme yaşanıyor. Ancak gıda sektöründe herhangi bir gerileme söz konusu olmadı.
Bu halkın, gelirinin azalmasıyla lükste kısıtlamaya gittiğini, daha çok temel ihtiyaçlara harcama yaptığını gösteriyor.
Kürdistan Bölgesi 15 ülke ile ticaret yaparken bunun yüzde 72’lik oranını 4 ülke paylaşıyor: Türkiye %37, Çin %15, İran %12 ve Güney Kore %7.
Dr. Lokman Osman, Kürdistan Bölgesi’nin ticaretinin 4 ülke üzerindeki dağılımını büyük bir hata olarak tanımlıyor: “Bu ülkelerden herhangi biriyle bir sorun yaşanması halinde büyük bir boşluk ve toprlanması zor bir süreç doğar.”
Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre son 11 yılda Kürdistan Bölgesi’nden 121 milyar dolarlık sıcak para çıkışı oldu.
Dr. Lokman Osman, Kürdistan Bölgesi topraklarının tarım için çok elverişli olduğunu, özellikle gıda ithalatını azaltmak ve havuzdaki paranın dışa akmasını önlemek için bu sektörde teşvik politikası izlenmesi gerektiğini, bu şekilde dışa bağımlılığın %50 oranında azalabileceğini ifade etti. Osman ayrıca giyim ve inşaat sektöründe de yerli şirketler oluşturulabileceğinin altını çizdi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın