Serif Ozberk
Erbil (Rûdaw) - Araştırmacı ve yazar Uğur Adsız, Sovyet dönemi ve öncesine ait arşivlerde yaptığı çalışmalar sonucunda Kürt lider Simkoyê Şikak ve ailesine ait yeni fotoğraflara ve hakkında yazılmış bir kitaba ulaştı.
Diaspora Kürtleri üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Uğur Adsız, Sovyet dönemi ve öncesine ait arşivlerde yürüttüğü titiz çalışmalar sonucunda, Kürt lider Simkoyê Şikak ve ailesinin daha önce hiç görülmemiş fotoğraflarını gün yüzüne çıkardı.
Adsız, bu önemli keşfin yanı sıra, Rus gezgin Nikolay Terletski'nin Simkoyê Şikak ile görüşmesini anlattığı nadir bir esere de ulaştı.
Uğur Adsız, yeni bulguları ve Simko Şikak'ın kişiliği hakkındaki bilgileri Rûdaw ile paylaştı.
Adsız, Simko'nun ününün Kürdistan sınırlarını aşarak tüm bölgeye yayıldığını belirtti ve "Simko Ağa, özellikle Kafkasya'da basılan tüm gazetelerde yer almış ve sıkça ziyaret edilmiştir. 'Kavkaz' adlı gazetede kendisinden 'Koturlu İsmail Ağa Simko'nun oğlu' olarak bahsedilmiştir" dedi.
Kürt araştırmacı, Simkoyê Şikak'ın sadece cesaretiyle değil, aynı zamanda merhameti ve iyi bir aile babası olmasıyla da tanındığını ifade etti.
Adsız, "Kızlarına çok düşkündü. Hem dindar bir insandı hem de Avrupa ve Rus kültürüne karşı bir merakı vardı" diye ekledi.
Bir Rus gezginin gözünden Simko Şikak
Uğur Adsız, Rus gezgin Nikolay Terletski'nin yazılarından da önemli ayrıntılar aktardı. Terletski'nin, Kotur'da ziyaret ettiği ve bir gece misafiri olduğu Simko'dan çok etkilendiğini belirten Adsız, şunları söyledi:
"Nikolay Terletski, o coğrafyada o güne dek Simko gibi nitelikli bir komutan ve lidere rastlamadığını belirtiyor. Anladığımız kadarıyla Terletski, seyahatlerini tercümansız yapıyordu. Rusça, Azerice, Farsça ve Kürtçe biliyordu."
Adsız, Terletski'nin aynı zamanda bir Azerice-Rusça-Kürtçe sözlük hazırladığını ve Simkoyê Şikak'ın silahları arasında bir Rus Mavzeri ile "Şeytanöldüren Kürt Hançeri" gördüğünü kaydettiğini belirtti.
Terletski'nin yazılarına göre, Simko Şikak kendi silahları hakkında şunları söylemiştir:
"Hâlâ hançer taşıyoruz ama bu biraz süs için. Artık bütün güç mavzerlerde. Rus yapımı beşli mavzerlerle donatılmış 300 adamım var ve acil bir durumda bu sayıyı 600'e çıkarabilirim. Bu adamlar ölümü göze almıştır ve emirlerimi yerine getireceklerdir."
Terletski, Simko ile görüştükten sonra şu notları düşmüştür:
"Kürtlerin istedikleri takdirde pek çok şeyi başarabileceklerini gördüm. Şimdiye kadar gördüğüm tüm Kürtler arasında, Simko'nun Kürtleri üzerimde en olumlu etkiyi bıraktı. Hem ruhen hem de silahlanma açısından gerçek savaşçılar."
Adsız ayrıca, Gürcü yazar Mikheil Javakhishvili ile Simko Şikak arasındaki dostluğa da değinerek, "Simko, ona meşhur bir Kürt atı hediye ediyor. Javakhishvili ata 'Demir At' ismini veriyor ve 'Lambalo ile Kaşa' adlı eserini yazarken Simko'dan ilham alıyor" dedi.
Simko Şikak kimdir?
İsmail Ağa Şikaki Simko, 1887 yılında Rojhılat’ın Urmiye kentinde dünyaya geldi. Ağabeyi Cafer Ağa'nın 1905'te Tebriz'de İran tarafından öldürülmesinin ardından Şikak aşiretinin lideri oldu.
Simko, Kürt halkının kendi kaderini tayin hakkı için İran rejimine karşı ulusal bir mücadele yürüttü. 25 yıllık mücadelesi boyunca, özellikle I. Dünya Savaşı'ndan sonra Rojhılat topraklarının yaklaşık yüzde 50'sinde kontrolü ele geçirerek özel bir yönetim kurdu. Yönetim merkezleri Selmas'taki Çariye Kalesi ve Urmiye şehriydi.
Kontrolü altındaki bölgelerde, Çariye Kalesi'nde Cihanbani Medresesi'ni açtı. Bu medresede Kürtçe ve Farsçanın yanı sıra Rusça ve Türkçe dersleri de veriliyordu. Ayrıca Urmiye'de "Kurdistan" gazetesini çıkardı ve stratejik şehirler arasında telgraf hatları kurdu.
Fransız tarihçi Chris Kutschera, bu ulusal çalışmalarından dolayı Simko'yu "Kürt Milliyetçiliğinin Babası" olarak tanımlamıştır.
Askeri bir yenilginin ardından Güney Kürdistan'a geçen Simko Şikak, 21 Temmuz 1930'da İran hükümetinin müzakere daveti üzerine gittiği Şino kentinde pusuya düşürülerek öldürüldü.
Uğur Adsız kimdir?
Maraş'ın Göksun ilçesinde doğan Uğur Adsız, diaspora Kürtleri üzerine çalışmalar yapmaktadır.
Sovyet ve öncesi dönem arşivlerinden yararlanarak çok sayıda yazı ve makale kaleme almıştır.
"Kırgızistan Kürtleri" adında yayımlanmış bir kitabı bulunmaktadır. Adsız, halen Simko Şikak üzerine ikinci kitabı için çalışmalarını sürdürmektedir.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın