Kürtçede standartlaşma adımı: 7 yıllık çalışma tamamlandı

1 saat önce
Rûdaw
Mardin Artuklu Üniversitesi Kürt Dili Bölümü Öğretim Üyesi Mikail Bülbül nR'udaw TV yayınına katıldı.
Mardin Artuklu Üniversitesi Kürt Dili Bölümü Öğretim Üyesi Mikail Bülbül nR'udaw TV yayınına katıldı.
Etiketler Mardin Artuklu Üniversitesi Kürtçe Kurmanci Standart Kürtçe Çalıştay Diyarbakır
A+ A-

Haber Merkezi - Akademisyen Mikail Bülbül, dilbilimcilerin katılımıyla yürütülen 7 yıllık çalışmanın ardından Kurmancinin (Kürtçenin en büyük lehçesi) standartlaşması için hazırlanan “Yazım Rehberi” ve “Yazım Sözlüğü”nün tamamlandığını duyurdu.

Mezopotamya Vakfı bünyesinde faaliyet yürüten Kurmanci Çalıştayı (Komxebata Kurmancî), standart bir Kurmanci sözlüğü oluşturmak amacıyla Diyarbakır’da 55’inci toplantısını gerçekleştirdi. Çalıştaydan çıkan sonuçlara göre, hazırlanan standart sözlük yakın bir tarihte dijital ortamda herkesin erişimine açılacak.

Mardin Artuklu Üniversitesi Kürt Dili Bölümü Öğretim Üyesi ve Kurmancî Çalıştayı sorumlularından Mikail Bülbül, Rûdaw TV bültenine katılarak yürütülen çalışmanın detaylarını ve modern çağda dil standartlaşmasının önemini anlattı.

"Tüm ağızları dikkate aldık"

Bülbül, çalıştayda sadece belirli bir bölgenin ağzını değil; bütün coğrafyalardaki Kürtlerin konuştuğu Kurmanci formlarını dikkate aldıklarını belirtti. Kürtlerin merkezi bir devlet yapısından yoksun olmasının dilin standartlaşması önünde engel teşkil ettiğini ifade eden Bülbül, bu görevi sivil kurumların üstlenmek zorunda kaldığını vurguladı.

Yazımdaki karmaşıklığa dikkat çeken Bülbül, "kîvroşk" (tavşan) kelimesini örnek göstererek, bu kelimenin yaklaşık 35 farklı yazım şekli olduğunu söyledi:

"Bu kafa karışıklığını gidermek için standart bir form belirlemek istedik. Örneğin bazı bölgelerde 'winda' (kayıp) kelimesi için 'hunda' veya 'minda' deniliyor. Eğitimde, medyada ve kitaplarda hangisinin kullanılacağına karar vermemiz gerekiyordu. Sözlüğümüzde standart bir form seçtik ve herkesin buna göre yazmasını öneriyoruz."

Yazım Rehberi (Rêbera Rastnivîsînê) nedir?

Mikail Bülbül, hazırladıkları "Rêbera Rastnivîsînê" (Yazım Rehberi) kitabının gramer ve morfoloji kurallarını bir düzene soktuğunu belirtti. Bülbül, "Hevalê Ehmed" veya "Hevalê Ehmedî" gibi tamlamalar ile fiil çekimlerindeki farklılıkları örnek göstererek, rehberin bu konularda standart ve doğru formları tespit ettiğini dile getirdi.

"Celadet Bedirxan’ın mirasını tamamlıyoruz"

Yürüttükleri çalışmanın Celadet Ali Bedirxan’ın açtığı yolda ilerlediğini vurgulayan Bülbül, Bedirxan’ın ömrünün bir yazım rehberini tamamlamaya yetmediğini hatırlattı. Bedirxan’dan sonra Paris ve İstanbul Kürt enstitülerinin bu eksikliği gidermek için çalıştığını söyleyen akademisyen Bülbül, şöyle devam etti:

"Biz bu çalışmayı ulusal bir perspektifle ve tüm ekollerin katılımıyla tamamladık. Dil meselesi ulusal bir meseledir; partilerin veya ideolojilerin üstündedir."

Alfabe ve lehçe birliği hedefi

Bakur ve Başur arasındaki alfabe farklılıklarına (Latin ve Arap alfabesi) da değinen Bülbül, bu durumun imlada bazı farklılıklara yol açtığını kaydetti. Bülbül, nihai amaçlarının bu çalışmanın eğitim ve medya için temel bir kaynak oluşturması ve Kürtçenin standart bir yazı diline kavuşması olduğunu sözlerine ekledi.

Yorumlar

Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın

Yorum yazın

Gerekli
Gerekli
 

Son paylaşılanlar

Foto: Hatice Usa

Chicago Kürt Film Festivali’ne yoğun ilgi

Illinois Kürt Kültür Merkezi tarafından bu yıl ikinci kez düzenlenen Chicago Kürt Film Festivali, 13–14 Aralık 2025 tarihlerinde Chicago’da gerçekleştirilen gösterimlerle yoğun ilgi gördü ve başarıyla tamamlandı.