Sümerolog Veysel Donbaz
İstanbul (Rûdaw) – Tarihin bilinen en eski uygarığı olan Sümerleri, tarih, kültür ve kullandıkları dili araştıran Veysel Donbaz, dünya çapında bilinen bir isim.
Sümerler, günümüzden yaklaşık olarak 6 bin yıl öncesine dayanan bir Mezopotamya uygarlığıdır.
Dönemin uygarlıklarına göre oldukça ileri bir seviyede olan medeniyetleri sayesinde isimleri günümüze kadar ulaşmayı başarmış olan Sümerler dil, yazı, matematik, tıp ve astronomi gibi alanlarda oldukça önemli gelişmeler kaydetmişlerdir.
35 şehir devletinden oluşan bir devlet yapısına sahip olan Sümerlerlerde, bu parlak uygarlığın en büyük icadı ise yazı idi. “Tarih de yazı ile başladığına göre” Sümerleri en iyi yazılı eserleri anlatır. Çivi yazısı olarak da bilinen tarihin bu ilk yazısı kilden yapılma tabletlere işleniyordu. Günümüze kadar ulaşmayı başarmiş binlerce örnekleri olsa da bu ölü dili konuşmayı bilen insan sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor.
Veysel Donbaz da o ender insanlardan biri. Dünya çapında bilinen bir isim olan sümerolog Donbaz bize bu işe nasıl gönül verdiğini anlatıyor:
“Ben tek öğrenciydim. Daha ilk günden Sümerce öğrenmeye başladık. O bölümde 6 hoca vardı. Bana kütüphanenin anahtarını da verdiler. Günde ortalama 8 saatten az çalışmıyordum, hazırlık yapıyordum. Çivi yazısı öğreniyordum. Sonra 3. sınıfta tez yazdım. 4. sınıfta da esas imtihandan sonra mezun oldum ve beni İstanbul Arkeoloji müzelerine gönderdiler. Yani bunun hikayesi bu, ben bu bölümle ilk kez orada karşılaştım ama bugün tanınan bir sümerolog isem Tanrının bir lütfü gibi bir şey oldu bana.”
Veysel Donbaz, akademik olarak bu alanda eğitim almış ve gerek yurt içinde gerekse de yurt dışında çok sayıda bilimsel çalışmalarda bulunup çeşitli makaleler yayınlamış bir isim. Sadece Sümerce değil Akadça, Babilce, Asurca ve Hititçe de bildiği diller arasında. Bu dilleri okuyup anlamakla kalmıyor aynı zaman da yazabiliyor da.
Kendi çalışmalarının yanı sıra bu alanda öğrenci de yetiştiren Donbaz Sümer dili ile ilgili akademik çalışmalarda bulunan öğrenciler soluğu onun yanında alıyor.
Veysel Donbaz, şöyle diyor:
“Bu tableter çok çeşitli. Sümerce olan var, Akadça olan var. Eski Asur, orta yeni ve Babil devirlerine ait olabiliyorlar. Bizde Elam, Pers tabletleri yok. Onlardan zaten dünyada da yok. Bu tabletler 1414’lü yıllardan itibaren Pedro Del Valle isimli bir İtalyan misyoner olarak Irak taraflarında bir yerlerde birileri ona yazılı bir şey getiriyor. O tabletlerde yazilanlara göre insanlara o dönemde 30ar litre buğday veriyorlar. Erkek ve kadın. Eğer emzirdiği bir çocuk varsa 10 litre daha veriyorlar. Buğdaydan ziyade arpa yiyorlar. Zannederim bunlar o dönemde olmayan el değirmeni ile öğütüp un yapıp hamuru ile sonra da yemek ve ekmek yapmasını öğrenmişler.”
Sümerce dili yaklaşık olarak 4 bin yıldır kullanılmıyor. Ancak bu alanda yetişmiş nadir akademisyenlerden biri olan Veysel Donbaz gibiler sayesinde Sümerce modern dillere çevirilebiliyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın