Haber Merkezi - Dersimli sanatçı Ferhat Tunç, Pir Seyit Rıza'nın idam edilişinin 88'inci yıl dönümünde Kirmancki klıbi “Cigeram”ı tüm dijital platformlarda yayımladı.
Ağıt niteliğindeki çalışma, Seyid Rıza ile arkadaşlarının idamının 88'inci yıldönümünde paylaşıldı.
Eser Kirmancki(Zazaki) hazırlandı ve video klipteki sahneler için yapay zekâ destekli el çizimi tekniğinden yararlanıldı.
Ferhat Tunç, bir çalışmasında ilk kez bu tekniği kullanarak 1937-1938 Dersim toplu kıyımı dönemine ait tarihsel anların canlandırıldığını belirtti. Klibin bazı bölümlerinde Seyid Rıza’nın tasviri de bulunuyor.
Dersimli sanatçı Ferhat Tunç, sosyal medyada yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Seyit Rıza’ların idam edilişinin yıldönümü nedeniyle hazırladığımız ‘Cigeram’ adlı ağıdı nihayet tamamlamış olduk. Hayatımın en zor, en sarsıcı bulduğum çalışması oldu.
Sevgili Nihat Ulaş tarafından Dersim gerçeğini dramatize eden ve ilk kez ‘Yapay Zeka’ tekniği kullanılarak hazırlanan video klip, TR saatiyle 14:00’te YouTube kanalımızda.”
Yedi yıldır yurt dışında sığınmacı olarak yaşayan Tunç, sanat üretimine devam ediyor. Bu projede de önceki çalışmalarında olduğu gibi yönetmen Nihat Ulaş ile birlikte çalıştı.
“Cigeram”, tüm dijital müzik platformlarıyla birlikte Ferhat Tunç’un YouTube kanalında yayımlandı.
Seyid Rıza kimdir?
Seyid Rıza, kesin olmamakla birlikte yılında Dersim’in Ovacık ilçesine bağlı Lirtik köyünde dünyaya geldi.
Batı Dersim Şeyh Hesenu, Hesanan aşiretinin Yukarı Abbasan Avasu Kolundan olan Seyid İbrahim Kalmen Sor’un dört oğuldan en küçüğüdür.
37’de Dersim’e operasyon başlatılır
4 Mayıs 1937 yılında TBMM'de Bakanlar Kurulunun çıkardığı 'Dersim Tenkil Kararları' adlı kararname sonucu Dersim’e operasyon başlatılır.
Resmi açıklamalara göre 16 bin, Dersim halkının anlatımlarına ve tanıklara göre 70 bin insan, çoğu yaşlı, kadın ve çocuk olmak üzere köylerde, mağaralarda, dere kenarlarında, bombalanarak, kurşuna dizilerek, yakılarak, kimyasal gaz kullanılarak, uçurumlardan atılarak öldürüldü.
Seyit Rıza, Dersim’deki kanlı çatışmalardan sonra barış görüşmeleri yapmak üzere Erzincan'a çağrılır, görüşmeye giderken yolda 5 Eylül 1937'de tutuklanır.
Dersim ileri gelenlerinden Seyit Rıza'yla beraber 58 kişi Elazığ'da kurulan İstiklal Mahkemesi'nde"isyana teşvik" suçundan yargılanır. Seyit Rıza, Usene Seyd, Fındıq Ağa, Hesen Ağa, Usene Sey Rızay, Ali Ağa, Hesene İvraime Qız ve oğlu Resik Hüseyin idam cezasına çarptırılır. Diğerleri ise ömür boyu hapis cezalarına çarptırılır.
Oğlu kendisinden önce asılır
15 Kasım 1937’de 74 yaşında idam edilirken tutanaklarda yaşı küçültülür 16 yaşındaki oğlu Resik Hüseyin’le birlikte idam edildiğinde oğlunun yaşı büyütülür.
Darağacına götürülürken yetkililere, “Kırk liram ve saatim var oğluma verin” der. Kendisine söz verildiği halde tutulmaz.
“Beni oğlumdan önce asın oğlumun idamını görmeyeyim” der, bunun için de söz alır ancak oğlunun kendinden önce idam edilişi izletilir.
Seyid Rıza, ilk oğlu öldürüldüğünde “dağların anahtarını kaybettim” demişti.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın