Rûdaw
Uluslararası Şifa Gerdi Ödül Töreni’nin ilk yılında Fransa eski Cumhurbaşkanı François Hollande, Rûdaw’ın davetlisi olarak 24 Şubat’ta başkent Erbil’e geldi. Hollande 2 günlük Kürdistan Bölgesi ziyaretinde aralarında Başkan Mesud Barzani ve Başbakan Neçirvan Barzani'nin de bulunduğu üst düzey yetkililerle de görüştü.
“IŞİD yenildi. Bir şekilde Irak, IŞİD’e karşı savaşta zafer ilan etti. Şimdi de Suriye’de sona doğru yaklaşıyor” diyen Hollande, “Çok az sayıda da olsa IŞİD varlığı devam ediyor, bir ağ olarak yeniden örgütlenmesi de ihtimal dahilindedir. ABD Başkanı Trump’ın Suriye’den askerlerini çekme kararına katılmıyorum” dedi.
Hollande, “IŞİD’e karşı DSG’ye destek vermelidirler. Bu vesileyle DSG’yi de hatırlatıyorum ki onlar IŞİD’in yenilgiye uğratılmasında rol aldı. Koalisyon güçleri böyle kolayca Suriye’den çekilir ve Suriyeli Kürtlere sırtlarını dönerse şüphesiz bunun Kürtler ve bölgedeki huzur üzerinde tehlikeli sonuçları da olacaktır. Çünkü bu IŞİD’in yeniden ortaya çıkmasına fırsat verecektir” ifadelerini kullandı.
François Hollande, ziyareti sırasında gündeme ilişkin Rûdaw’ın sorularını yanıtladı…
Sayın Başkan, hoş geldiniz.
Hollande: İyi günler
Bize vakit ayırdığınız için teşekkürler. Müsadenizle karmaşık bir soruyla başlamak istiyorum; Bu soru kendisiyle birlikte birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. IŞİD tekrardan Kerkük ve Irak’ın orta kesimlerindeki bölgelerde boy göstermeye başladı. Öte yandan ABD Suriye’deki güçlerini geri çekme kararı aldı. Münih Güvenlik Konferansı’nda bazı Avrupalı liderler IŞİD’in henüz tam bitmediğini belirtti. Sizce IŞİD Suriye ve Irak’ta tamamen bitti mi?
IŞİD yenildi. Bir şekilde Irak, IŞİD’e karşı savaşta zafer ilan etti. Şimdi de Suriye’de sona doğru yaklaşıyor. Ancak çok az sayıda da olsa IŞİD varlığı devam ediyor, bir ağ olarak yeniden örgütlenmesi de ihtimal dahilindedir. Bu nedenle ABD Başkanı Trump’ın Suriye’den askerlerini çekme kararına katılmıyorum. Kaldı ki örgütün yeniden ortaya çıkma ihtimali tamamen bitmiş değil ve Türkiye Suriye’nin kuzeyine yerleşmek istiyor. Dolayısıyla, bence eğer Irak ve Suriye isterse, ki ben Suriye rejiminden değil, Suriye’deki durumdan bahsediyorum, bu gücün orada kalması tüm tarafların çıkarına olur. Mesela Irak boyutunda, Fransız topçularının varlığı Musul’un kurtarılmasında çok faydalı oldu. Suriye’de de; burada Suriye Kürdistan’ındaki askeri danışmanlardan ve hava kuvvetlerinden bahsediyorum, bu güçler IŞİD’i ortaya çıkabileceği bölgelerde yok edebilirler. Bu yüzden cevabım çok net; IŞİD tehlikesi henüz tamamen bitmiş değil ve bu nedenle Irak’ta kalmalıyız. Tabi eğer Irak yönetimi de bunu kabul ederse.
Sayın Başkan, Trump son olarak küçük bir askeri birliğin Suriye’de kalacağını açıkladı. Siz bu kararı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Evet, Donald Trump birçok defa tavır değişikliğine gitti. İlk önce bir tiwittle tamamen çekileceklerini açıkladı, daha sonra bu kararını yumuşattı ve şimdi de onlarca veya yüzlerce askerin kalacağını söylüyor. ABD uluslararası koalisyona göre hareket etmeli. Koalisyon çerçevesinde kararlar alınmalı, tek taraflı değil. Dolayısıyla, ABD ve tüm koalisyon güçlerinin birlikte en uygun kararı almasını umud ediyorum. Bence en uygun karar, az sayıda da olsa belli bir gücün orada kalmasıdır. Ben Suriye’den bahsediyorum. Özellikle de ABD’li güçler kalmalı ki onların oradaki asker sayısı daha fazladır. Sayı az olsa da daha aktif olmalıdırlar, IŞİD’e karşı DSG’ye destek vermelidirler. Bu vesileyle DSG’yi de hatırlatıyorum ki onlar IŞİD’in yenilgiye uğratılmasında rol aldı. Koalisyon güçleri böyle kolayca Suriye’den çekilir ve Suriyeli Kürtlere sırtlarını dönerse şüphesiz bunun Kürtler ve bölgedeki huzur üzerinde tehlikeli sonuçları da olacaktır. Çünkü bu IŞİD’in yeniden ortaya çıkmasına fırsat verecektir.
Sayın Başkan, dünyada ve bizim bölgemizde yaşanan sorunlar hakkında derin düşüncelere sahipsiniz. Sizce IŞİD ve ona benzer radikal örgütlerin batı üzerindeki tehlikesi nedir? Biliyoruz ki Orta Doğu’dan her yıl çok sayıda mülteci Batı’ya göç ediyor.
Birincisi; henüz tutuklanmayan, öldürülmeyen IŞİD’liler var. Yani onlar yeniden ortaya çıkmak için bir süreliğine kendilerini gizleyebilir, örgütlenebilirler. İkincisi; IŞİD’in Avrupa’da saldırılar düzenlediğini biliyoruz. Eski imkan ve olanakları olmazsa bile, IŞİD’in Irak ve Suriye’deki ağları üzerinden Fransa ve Avrupa’da saldırılar düzenleyebileceğini biliyoruz. Dolayısıyla IŞİD liderlerinin kaldığı yerlerde örgüte karşı karşı savaşmak bizim çıkarımızadır. Unutmamalıyız ki Bağdadi hala öldürülmüş değil. Suriye’de mi, Irak’ta mı olduğunu bilmiyoruz. Fakat örgüt ve yöneticileri hâlâ bulunuyor ve onlar tekrar örgütlenip saldırılar düzenleyebilirler. Sadece IŞİD de değil, diğer başka terörist örgütler de bulunuyor. El Kaide hâlâ Suriye’de. Dolayısıyla sadece IŞİD varlığına değil terör olgusuna bir bütün bakmamız gerekiyor. Unutmayalim ki; IŞİD El Kaide’den türemiş ve El Kaide hâlâ Suriye’de bulunuyor.
Sayın Hollande, IŞİD’e karşı en etkili mücadele yöntemi nedir? Bunun için Orta Doğu’da kapsamlı bir çalışma gerekiyor mu? 2001’de gördük ki, El Kaide sadece Orta Doğu’da saldırılar düzenlemiyor. ABD’de de saldırılar düzenledi…
El Kaide Avrupa’da da saldırılar düzenledi. Sadece Fransa değil, Almanya, Belçike ve İspanya’da da saldırdı. Orta Doğu teröre ağır bedeller ödedi ancak terör Orta Doğu ile sınırlı kalmıyor. İkincisi biz kapsamlı bür mücadele yürütüyoruz, IŞİD ve El Kaide Afrika’da da var. Bu nedenle başkanlığım döneminde Mali’ye müdahalede bulunmaya karar verdik. Irak ve Suriye’de olduğu gibi orada da teröristlerin yerleştiğini, oraları işgal edip Avrupa’ya ve daha uzak yerlere dağılabileceklerini biliyorduk. Afrika’nın kuzeyiden IŞİD ve El Kaide kampları var. Somali’de, Libya’da ve ne yazık ki Afganistan’da, Orta Doğu’da da varlar. Bu yüzden biz kapsamlı bir mücadele yürütülüyor.
Sayın Başkan, bu demek oluyor ki; 74 ülkenin katıldığı uluslararası koalisyonun yanı sıra dünya geneline yayılan daha kapsamlı bir koalisyona ihtiyaç var. Yani Orta Doğu ülkeleri ile batı ülkeleri arasında daha kapsamlı bir koordinasyona mı ihtiyaç var?
Evet, Suriye ve Irak için oluşturulan koalisyondan daha kapsamlı bir koalisyona ihtiyacımız var. IŞİD’in Orta Doğu dışında dünyanın diğer yerlerindeki varlığını hedef alabilecek daha büyük bir uluslararası koalisyona ihtiyaç var. ikincisi bu koalisyon sadece güvenlik amacıyla kurulan bir koalisyon değil. Şayet teröre karşı mücadele etmekte kararlıysak, terörü ortaya çıkaran sebebpelere karşı da mücadele etmeliyiz. Dolayısıyla, şimdiden koalisyonun Irak’ın yeniden imarı ve inşası için çalışması gerekiyor. Aynı şekilde, şimdi konjonktür müsait değilse bile, en uygun zamanda Suriye’deki bölgelerin de inşasına yardımda bulunmalıdır. Ayrıca bölgedeki gerikalmışlık ve eşitsizliğe karşı birlikte çalışılmalıdır. Iklim değişikliğine karşı ortak bir plan olmalıdır. Bunlar farklı iki konu gibi görünebilir, terör ve iklim değişikliği, fakat insanların göçetmek zorunda kalması, iş imkanı bulamaması, kendi yurtlarında kalmalarını sağlayan imkanların ortadan kalkması gibi sebeplerin de terörün faydalandığı faktörler olduğunu görüyoruz. Malesef, terör örgütleri en çok Afrika’da bu konulardan nemalanmışlardır.
Evet, Sayın Başkan, IŞİD savaşı başladığında siz Elysee Sarayı’nda savaşa aktif katılma kararı aldınız. Kürtler bu kararı çok cesur buluyor. Bu kararı almaya götüren sebepler nelerdi?
Evet, 2014 yazında müdahale etmediğimiz taktirde tehlikenin büyüyerek çok ciddi boyutlara taşınacağını gördük. IŞİD’in Irak’ın büyük bir bölümünü işgal ettiğini, Irak içerisinde de Kürdistan’a saldırdığını gördük. Özellikle Başkan Barzani’nin çağrısına acilen cevap verilmesi gerektiğini biliyorduk. Çünkü daha sonra alınacak bir kararın geç olacağını, Irak yönetiminin de bu uluslararası çağrıyı desteklediğini biliyorduk. Bu yüzden Fransa benim aracılığımla müdahale kararı aldı. Fakat nasıl bir müdahale. Mali’de yaptığımız gibi karadan kuvvet göndererek değil, havadan bir uçuş bölgesi kurarak IŞİD’i vurmayı kararlaştırdık. Fakat ben daha da ileri giderek topçu birliklerimizin de Musul’u kurtarma operasyonuna yardımcı olmasını istedim. Bu sorumluluğumuzun bilinciyle aldığımı bir karardı, çünkü IŞİD de bizim topraklarımızdan bize saldırılar düzenliyordu. Bu tehdit olduğu iğçin bu karşılık da oldu. Böylece Irak ve Suriye’deki saldırılarımızı da iki kat arttırdık. Ülkemize saldırı talimatlarının Suriye ve Irak’tan yapıldığını biliyorduk.
Sayın Başkan, IŞİD Erbil’e yaklaştığında ABD eski Başkanı Barack Obama “Erbil kırmızı çizgimizdir” dedi. Siz Erbil’e nasıl baktınız? Erbil’i korumak için Obama ve diğer dünya liderleriyle aranızda ortak bir fikir birliği var mıydı?
Daha önce hiç bir zaman “kırmızı çizgi” kavramını kullanmadım. Çünkü bir çok defa bu kavramın bir karşılığı olmuyor. Bu konuda Başkan Obama ile aynı görüşteydik ki Erbil ve Irak Kürdistan’ının IŞİD saldırılarına maruz kaldığını görüyorduk. Birlikte hareket etmemiz çok önemliydi ve bu yapıldı. 2014 yazında ABD ve koalisyonla birlikte peşmergeye gerekli yardımları sağlayabilecek materyalleri temin edebildik.
Sayın Hollande, Başkan Mesud Barzani ile çok güçlü ilişkileriniz olduğunu biliyoruz. IŞİD savaşı döneminde sayın Barzani Kürdistan Bölgesi Başkanı ve Peşmerge Güçleri Genel Komutanı idi. Dostunuz Sayın Barzani hakkında söyleyeceğiniz yeni ve farklı bir şey var mı?
İlk başta, Fransa ve Kürdistan arasında eskiye dayanan köklü ilişkiler mevcut. Başkan François Mitterrand bunun için çok çalıştı ve Danielle Mitterrand’ın da Kürtler’e yapılan insani yardımlarda önemli rolü oldu. Ayrıca Irak Kürdistanı’nın Fransa ile doğrudan çalışmak isteyen bir bölge olduğunu biliyoruz. Başkan Barzani ile aramızda ikili ilişkiler vardı. Ben onu Başkan Barzani olarak tanıdım. Benimle telefonda görüştüğünde, 2014 yazında, yaşananlar hakkında beni bilgilendirdi ve bana, “Bizim silah ve gerekli askeri techizata ihtiyacımız var. Çünkü Erbil ve tüm Kürdistan, IŞİD saldırılarısıyla karşı karşıyadır” dedi. Ben bu çağrının çok gerçekçi ve samimi olduğunu, diplomaside olağan olmuş bir baskı olmadığını anladım. Benden talep ettiği şeyin çok önemli olduğunu gördüm ve ben de gerekeni yaptım.
Evet Sayın Hollande, siz birkaç defa de Suriyeli Kürtleri konuk ettiniz, YPG ve PYD’lileri. IŞİD’e karşı savaşta Irak’ta olduğu gibi Suriye’de de Fransa’nın belirleyici bir rolü vardı. Genel olarak Suriye Kürtleri’nin IŞİD savaşında ve örgütü yenilgisindeki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bildiğiniz gibi Fransa’nın Beşar Esad rejimi ile herhangi bir ilişkisi yok. Beşar Esad gerçekten de IŞİD’e karşı savaşmıyor, bu bir yana. Savaş meydanında IŞİD’e karşı savaşan ve uçaklarımızın uluslararası koalisyon güçleri çerçevesinde teröristleri bombalamasına yardımcı olan Suriye Kürtleri ve Demokratik Suriye Güçleri (DSG) olarak adlandırılan Arap müttefikleriydi. Örneğin; onlar Rakka’yı kontrol etti, Deyrezor’u da. Onlar birçok kadın ve erkeği yitirdi. Çünkü Suriyeli Kürtler ve DSG içerisinde çok sayıda kadın da savaşa katılıyor. Dolayısıyla gelecekte de Suriyeli Kürtleri savunmasız, desteksiz ve yalnız bırakmayı düşünemiyorum. Bu gün de IŞİD’den arta kalanlara saldıran ve onları bitirmeye çalışanlar onlardır.
Fakat Sayın Başkan, şimdi durumların çok daha fazla zor olduğunu biliyorsunuz. Şimdi Türkiye Suriye’nin kuzeyi ve doğusunu kontrol etme tehdidinde bulunuyor. Kürtler Türkiye’nin müdahalesini “işgal” olarak yorumluyor ve korkuyor. Bu konuda Avrupa ne yapabilir, Kürtler Avrupa’nın tavrından nasıl yararlanabilir?
Hatırlatmak istiyorum, Türkiye NATO üyesi bir ülke, yani müttefik bir ülke. Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ortak dayanışma anlaşması imzaladığını hatırlatmak istiyorum. Dolayısıyla Türkiye ile konuşabilir ve tavrımızı onlara söyleyebiliriz. Teröre karşı mücadelesinden dolayı Türkiye’yi tebrik etmemiz gerekiyor. Türkiye’nin mültecileri karşılama kosunda büyük bir emek verdiğini kabul etmemiz gerekiyor. Fakat Türkiye’nin Suriyeli Kürtlere karşı tehdit olmasını kabul edemeyiz. Onlar Suriye’de ve Türkiye’de değiller. Ben IŞİD’e karşı savaşan Suriyeli Kürtlerden bahsediyorum. Öte yandan Suriyeli Kürtler’e eğitim veren askeri danışmanların ve DSG’ye destek veren hava kuvvetlerinin görevlerine devam etmesi gerektiğini belirtmemiz gayet doğaldır. Bu yönde bir hareketi Avrupa’yı tehlikelerle yüzyüze bırakacaksa Türkiye tehlikeli bir iş yapmış olacak.
Sayın Hollande, Suriye’nin kuzeyi için güvenli bölge konusu tartışılıyor. Avrupa ABD ile birlikte Türkiye olmadan bu bölgenin güvenliği ve huzuru için birşey yapabilir mi?
Evet, yapabiliriz…
Peki ya Kürtler’in huzuru ve endişelerinin giderilmesi için?
Evet, tampon bölge fikri üzerine düşünebiliriz. Şüphesiz uluslararası bir garanti olmalı ve Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde olmalı. Fakat bunun şu an BM açısında zor olduğunu biliyoruz ama bu sürecin ABD ve uluslararası koalisyon güçleri tarafından sağlanabileceğini düşünebiliriz. Burada Türkiye’ye de hiç kimsenin topraklarına geçmeyeceği ve güvenliğinin sağlanacağı garantisi de verilmelidir. Bu şekilde Suriye Kürtleri de korunur Türkiye’de Suriye’ye müdahalede bulunmaz.
Sayın Başkan, son sorum. Teşekkür ediyorum. IŞİD birçok bölgede katliamlar yaptı, özellikle de Ezidi Kürtlere karşı. IŞİD’den kurtarılan bölgelerin yeniden imarı için uluslararası topluma şahsi çağrınız nedir?
IŞİD saldırıları büyük ziyana neden oldu, en başta da birçok insani kayıp yaşandı. Köleleştirdikleri Ezidiler'den, tecavüze uğrayan kadılarından bahsediyoruz. Aynı saldırıları Hristiyanlara karşı da gerçekleştirdiler onları göçe zorladılar. Irak halkına ve Musul saldırıları döneminde diğer azınlıklara karşı da aynı saldırılar oldu. Buraya geldiğimde Musul’a gittim ve kentin büyük bir bölümünün yerle bir edildiğini gördüm. Bunu sadece kınamak, yüreğimizin yandığını söyleyerek geçiştirmek yetmez. Uluslararası toplum buraya imar için gelecek olan şirketleri finance etmeli, gerçekten de bölge halkını desteklemeli, gerekli hizmetleri karşılamalıdır. Ayını zamanda Irak hükümeti de istikrar, huzur ve güvenliği sağlayan kararlar almalı, inşaya başlamalıdır. Yani her anlamda görevine sahip çıkmalıdır.
Sayın Başkan teşekkürler
Teşekkür ederim.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın