Total Energy Irak Müdürü Çelebi: Binlerce iş fırsatı yaratacağız

Total Energy Irak Müdürü Dünya Çelebi, petrol ve gaz alanında Irak ile 30 yıllık süre için 27 milyar dolar değerinde büyük bir sözleşme imzaladıklarını ve bu sözleşmenin Iraklılar için binlerce iş fırsatı yaratacağını, ayrıca kadınlara daha fazla çalışma fırsatı sağlamaya odaklandıklarını belirtiyor.

Dünya Çelebi, şirketin Irak hükümetiyle imzaladığı büyük sözleşmeden bahsederek, petrol sahalarının geliştirilmesinin yanı sıra, sözleşmenin bir bölümünün petrol sahalarından elde edilen gazın toplanması ve elektrik santrallerinde kullanılmak üzere sıvılaştırılmasını kapsadığını ifade etti.

Çelebi ayrıca, sözleşmenin diğer bir bölümünün güneş enerjisiyle bin megavat elektrik üretimi olduğunu, projenin 4 aşamada uygulanacağını ve her aşamada temiz enerji kaynağından 250 megavat elektrik üretileceğini söyledi.

Total Energy Irak Müdürü Dünya Çelebi, Rûdaw TV’de yayınlanan özel bir röportajda Nwener Fatih’in sorularını yanıtladı.

Rûdaw: Dünya hanım, şu anda sözleşmenizin toplam değeri nedir?

Dünya Çelebi: İki farklı rakamın farkında olmalısınız. 27 milyar doların 30 yıl boyunca yatırım ve operasyon giderlerinin toplamı olduğunu duymuş olmalısınız. Ayrıca, yatırım döneminde 10 milyar dolarlık temel harcama yatırımı olduğunu da okumuş olmalısınız.

Rûdaw: 10 milyar dolar sadece birkaç yıl için, peki toplam ne kadar?

Dünya Çelebi: Sadece birkaç yıl için ve sadece yatırım için. Toplam 27 milyar, 30 yıl için operasyon maliyetleriyle birlikte.

Rûdaw: Sözleşme bir süredir imzalandı, ancak birkaç kez ertelendi, bunun nedeni neydi?

Dünya Çelebi: Aslında, erteleme yoktu. İlk olarak 2021'de imzaladık, ardından onay için bazı koşullar vardı. Bu koşullar yerine getirilene ve 10 Temmuz 2023'te resmi olarak imzalayabilene kadar biraz zaman aldı.

Rûdaw: Projeler arasında, şu anda hangileri uygulanıyor?

Dünya Çelebi: Hepsinin uygulanmasından bahsedebiliriz. Petrol ile başlayayım, çünkü daha önce üretimdeydi, en önemli proje olduğu için değil. Bildiğiniz gibi, dört projemiz var ve beşincisini de ekledik. Petrolden bahsediyorum çünkü daha önce üzerinde çalışılmıştı. Üretimi artırıyoruz ve sahayı yeniliyoruz. İki aşamada daha da artırmayı bekliyoruz. Ayrıca farklı sahalardan yakılan gazın toplanması ve işlenmesinden oluşan gaz projesi var. Sonra, zaman kazanmak için, araştırmalarımızı sözleşme onaylanmadan önce başlattık ve çok hızlı bir şekilde tamamladık. Bu yıl gaz projesinin inşaatını gerçekleştireceğiz.

Güneş enerjisi projesi de şu anda inşaat aşamasında ve bu yılın sonuna kadar ilk 250 megavatı ulusal şebekeye ekleyeceğiz.

Su projesiyle bitireyim, Basra Petrol Şirketi ile araştırmalarımızı yaptık ve yakında uygulayacağız.

Rûdaw: Sözleşme, 600 milyon metreküp gazın toplanmasını içeriyor. Bu, Irak'ın ithal gaza bağımlılığını azaltmak için nasıl yardımcı olacak?

Dünya Çelebi: Bu, bağımlılığı azaltmakla çok ilgili değil, daha çok elektrik sağlamayla ilgili. Bugün yakılan bu gaz toplanacak, işlenecek, sıvılaştırılacak ve sonra elektrik üretimi için kullanılacak. İlk aşamada, 600'ün yarısı yani 300 milyon metreküp. Bu, güneydeki evler için elektrik sağlayacak ve önemli sayıda aile faydalanacak. İkinci aşamada ise bu sayı iki katına çıkacak.

Rûdaw: İlginç, Katar %25 hisse ile projeye dahil oldu mu?

Dünya Çelebi: Qatar Energy.

Rûdaw: Qatar Energy, %25 hisseye sahip, nasıl bir rol oynuyor?

Dünya Çelebi: Onlar ortak. Hepimiz üç ortağız: Total Energy, Basra Petrol Şirketi ve Qatar Energy. Projelerin sürekliliğini ve zaman çizelgesine bağlılığını sağlamak için birlikte çalışan üç ortağız.

Rûdaw: Qatar Energy'nin faaliyetleri sadece gazla mı ilgili?

Dünya Çelebi: Kesinlikle hayır, faaliyetleri tüm projelerle ilgili.

Rûdaw: Hepsiyle mi?

Dünya Çelebi: Eklediğimiz beşinci projeden bahsediyorduk, Ratawy sahası tarafından üretilen gazı toplamak için. Ratawy'de yakılan gazı toplamak ve işlemek için küçük bir tesis inşa edeceğiz.

Rûdaw: Sudan bahsettiniz. Bu sözleşmenin bir kısmı, petrol kuyuları için normal su yerine deniz suyunun kullanılmasını içeriyor. Irak'ın şu anda suya ihtiyacı var, Irak resmen su yoksulluğu durumunda olduğunu söylüyor, bu hükümetin sözü.

Dünya Çelebi: Evet, su konusunda endişeler var.

Rûdaw: Evet, sonra bu konudaki araştırmanızdan bahsettiniz. Bunun ne zaman uygulanacağını düşünüyorsunuz?

Dünya Çelebi: Yakında uygulayacağız. Düzenleyici olarak Petrol Bakanlığı ile ortaklar olarak Qatar Energy ve Basra Petrol Şirketi'nden oluşan bir Ortak Yönetim Komitesi'nin gözetimi altındayız. Tüm projeler ve kararlar bu komite tarafından yönetilir ve araştırmalar tamamlandıktan ve mühendislik, satın alma ve inşaat şirketleri seçildikten sonra başlama onayını aldığımızda, uygulayacağız. Yani, 2025'te projeleri uygulayacağız ve aynı yıl sonuçlarını göreceğiz.

Rûdaw: Güneş enerjisi istasyonu konusunda ne durumdasınız, bin megavat kapasitesi var mı?

Dünya Çelebi: Dört aşamada olacak.

Rûdaw: Irak'ın güneyinde mi?

Dünya Çelebi: Güneyde, Ratawy bölgesinin yakınında. Dört aşamada yapılacak. İlk aşama bu yılın sonuna kadar ve ilk 250 megavat bu yılın sonuna kadar olacak. İlk elektron bu yılın sonuna kadar şebekeye eklenecek ve sonra gelecek yıl ve sonraki iki yılda diğer üç aşamayı uygulayacağız.

Rûdaw: Total Energy bu projelerin Irak'ın kirletici gazları azaltma taahhütleriyle uyumlu olduğundan nasıl emin oluyor?

Dünya Çelebi: Bizim kirletici gazlar konusunda çok dikkatli olduğumuzu ve bunları azaltma hedeflerimizden emin olduğumuzu ve bunlara bağlı olduğumuzu bilmelisiniz. Kesinlikle Irak hükümetinin karbon dioksit gazı emisyonlarını azaltmasına yardımcı olma fikriyle bu anlaşmaya girdik ve bu projenin, kirliliği önemli ölçüde azaltan ve güneş enerjisi ve gaz ile daha temiz enerji sağlayan iyi bir sürdürülebilirlik boyutu var. İnsanlar daha temiz enerjiye erişebilecek ve su kıtlığı baskısı ve endişesi de azalacak. Tüm bunlar enerji geçişi fikir ve politikaları kapsamına giriyor.

Rûdaw: Çevre hakkında başka bir soru: İklim değişikliği çağındayız ve tüm büyük enerji şirketleri bir şekilde yenilenebilir enerjiye yöneliyor, ancak son birkaç yılda Total Energy'nin Irak'a geri döndüğünü gördük, BP de geri döndü ve on milyarlarca dolar petrol yatırımı yapıyorlar. Her ne kadar Irak'ın daha temiz enerjiye daha fazla güvenmesi için olduğunu söyleseniz de, soru şu: Neden? Neden petrol yatırımına geri döndünüz?

Dünya Çelebi: Tüm enerji şirketleri enerji geçişi için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya kararlı. Total Energy'ye vurgu yaparak, enerji geçişi stratejisine, karbon dioksit emisyonlarını azaltmaya ve bir yandan üretimi sağlamak, ancak düşük kirlilik oranıyla, diğer yandan da olumsuz etkileri azaltmak için tasarlanmış çok enerjili stratejiye bağlı olduğumuzu söyleyebilirim.

Rûdaw: Büyük şirketler, Irak'ta bu kadar büyük miktarda yatırım yapmak istediklerinde genellikle endişeleri var. Buna nasıl bakıyorsunuz? 30 yıl boyunca 27 milyar dolar yatırım için ne tür garantiniz var?

Dünya Çelebi: Yetkililer, hükümet ve ortaklarımızla bir sözleşme imzaladık ve biz sözleşmeye bağlıyız, onlar da şimdiye kadar bağlılar. Birlikte devam ediyoruz, zaman çizelgesine saygı duyduğumuzdan ve projeyi uyguladığımızdan ve başarılı olmasını sağladığımızdan emin olmak için birlikte çalışıyoruz.

Rûdaw: Enerji geleceği için hangi tahmine daha çok güveniyorsunuz, "güven" kelimesi kullanmak için uygunsa - OPEC'in tahmini mi yoksa Uluslararası Enerji Ajansı'nın tahmini mi?

Dünya Çelebi: İkisi hakkında da karar veremem. Size söyleyebileceğim, tüm enerji şirketleri gibi, enerji konusunda kendi beklentilerimiz var. Tüm beklentiler, en az beklentiye sahip olanlar bile, ülkelerde enerji geçişi ve karbon azaltımı ihtiyacından bahsediyor.

Rûdaw: Total Energy olarak, Irak'taki beşinci lisans turuna katılmadınız. Altıncı tura katılma planınız var mı? Bence daha çok gaz yatırımıyla ilgili olacak.

Dünya Çelebi: Şu anda zaten çok büyük bir gaz projemiz var. Önce bunu bitirelim.

Rûdaw: Göreceğiz. Bu projeler dışında Irak'ın diğer bölgelerinde yatırım yapma planınız var mı?

Dünya Çelebi: Bu projeyi bitirelim. Bu projenin zamanında başarılı olduğundan ve zaman çizelgesine saygı duyduğumuzdan emin olmak için çok istekliyiz. Bulduğumuzdan daha iyi bir yer bırakmaya bağlı olmamız bizim için çok önemli, daha da iyileştirelim. Bu, en başından beri odak noktamız ve vurguladığımız nokta.

Rûdaw: Yapacak çok işiniz olduğu ve tüm dikkatinizi çektiği görünüyor.

Dünya Çelebi: Gelecekte ne olacağını göreceğiz, ancak şimdilik odak noktamız bu.

Rûdaw: Bu projelerinizin doğrudan ve dolaylı olarak kaç iş fırsatı yaratması bekleniyor?

Dünya Çelebi: Doğrudan beş bin iş, dolaylı on bin iş fırsatı. İşlerde yüksek bir Iraklılaştırma oranımız var ve çok iyi çalışıyoruz, bu konuda iyi bir geçmişimiz var.

Rûdaw: Kadınların katılımı hakkında sormak istiyorum. Siz Irak'taki Total Energy'nin başındasınız ve bir kadınsınız, ki bu, bu iş fırsatlarının yaratılmasında olumlu bir nokta. Kadınların oranı nedir?

Dünya Çelebi: Bir oranımız yok. Şirkette erkekler ve kadınlar arasında eşitlik ve kadınların ilerlemesi için genel bir politikamız var. Ayrıca eğitimlerinde de, genç kızların ve kızların eğitimlerinde mühendis olabilmeleri için. Bu politikayı Irak'ta da, mevcut becerilere göre mümkün olduğunca fazla kadının işe alınmasını teşvik ederek uyguluyoruz.

Rûdaw: Irak'ta işlerinizin koşullarını karşılayan bazı kadınları bulmak zor değil mi? Çünkü Irak'ta petrol ve enerji sektörü daha çok erkeklerin hakimiyetinde olmuştur.

Dünya Çelebi: İşte ben Iraklıyım, kadınım ve çalışıyorum.

Rûdaw: Bu çok iyi. Sorabilir miyim, bu büyük projede karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdir?

Dünya Çelebi: Gerçek zorluk, beş projenin koordinasyonuna odaklanmak ve iyi ilerlediğinden emin olmaktır. Beş paralel proje, bu gerçekten büyük ve sonra bunlarla ilgili tüm işleri yapmak. Bu, odaklandığımız olumlu bir zorluk. Dolayısıyla, beraberinde gelen her şey işin bir parçası olarak görülüyor.

Rûdaw: Ancak yine de, bunun çok büyük bir proje olduğunu biliyorum. Diğer şirketlerden, Irak'ta çalıştıklarında siyasetçilerle zorluklar yaşadıklarını duyduk. Ayrıca güvenlik zorlukları da var. Bunu nasıl çözüyorsunuz?

Dünya Çelebi: Henüz çözmedik çünkü öyle bir şey olmadı. Aldığımız destek için çok minnettarız. Daha önce söylediğim gibi, yöneten ortak yönetim komitemiz var. Yani hükümet ve ortaklarımızın desteğine sahibiz ve ilerliyoruz.

Rûdaw: Basra Petrol Şirketi de bu projenin bir parçası. Devlet kurumlarıyla nasıl başa çıkıyorsunuz?

Dünya Çelebi: Çok iyi, el ele çalışıyoruz. Biz yapıyoruz, bunu biliyorum ve sizi ikna edemeyeceğim gibi görünüyor, ama biz yapıyoruz.

Rûdaw: Hayır, diğer şirketlerden sık sık Irak'ın devlet şirketleriyle çalışmanın, sahip oldukları bürokrasi ve kırtasiye nedeniyle kolay olmadığını duydum. Bu konuda zorluklarınız yok mu?

Dünya Çelebi: İşler çok iyi gidiyor. Bilirsiniz, her ülkede bürokrasi ve kırtasiye vardır. Dünyanın her ülkesinde, işlerin başarılı olması için istek varsa, başarılı olur. İstek var ve ortaklar arasında paylaşılıyor.

Rûdaw: Bu sözleşme ve projelerin tam uygulanması için beklenen zaman çizelgesi nedir?

Dünya Çelebi: Uygulama devam ediyor. Tam operasyonel hazırlık, söyleyebilirsem, 2027 sonuna kadar.

Rûdaw: Şu anda 2025'teyiz, yani sadece üç yılınız var.

Dünya Çelebi: Üç yıldan az, çünkü 2027 boyunca çalışacağız. Bu yüzden bunu çok çok ciddiye alıyorum, çok az zaman ve çizelge var.

Rûdaw: Bu kısa bir çizelge, özellikle enerji, gaz ve petrolden bahsettiğimizde. Bu alan şimdiye kadar zaman alıyor. Çizelgeye göre işleriniz ilerliyor mu?

Dünya Çelebi: Kesinlikle, ilerliyoruz.