Nadia Murad: Şengal siyasi taraflar arasında soruna dönüşmüş

Birleşmiş Milletler (BM) İyi Niyet Elçisi, Nobel Barış Ödüllü Ezdi Kürt aktivist Nadia Murad, Şengal’den göç eden yaklaşık 150 bin Ezdi Kürt’ün kamplarda zor şartlarda yaşadığını belirterek evlerine geri dönmeleri için henüz ciddi bir çalışma yapılmadığını söyledi.  BM’nin güvenlik nedeniyle Şengal’e ulaşamadığını vurgulayan Nadia Murad, bölgenin mevcut siyasi taraflar arasında da bir sorun olduğuna dikkat çekti.

 

Şengal’de yaşanan katliamların sorumlularının uluslararası mahkemelerde yargılanması için çalışmalarının sürdüğünü belirten Murad mevcut durumda kaç Ezidi Kürt’ün örgütün elinde olduğunu bilmediklerini dile getirdi.

 

Washington’da bulunan Nadia Murad  Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.

 

Şengal halkı neden geri dönemiyor? Orada durum nasıl, halkın dönmesi için ne yapılması gerekiyor?

 

Mevcut durumda Şengal’deki durum halkın geri dönebilmesi için müsait değil. Hala 4 yıldan beridir 150 bine yakın Şengalli kamplarda kalıyor. Zor yaşam şartlarda rağmen evlerine geri dönemiyor. Şengal’e geri dönen 65 bin kişi de aynı şekilde çok zor şartlarda yaşıyor. Halkın geri dönebilmesini sağlayacak şartlar yok, başta güvenlik olamak üzere altyapı sorunlarının hiç biri çözülmemiş. Şengal için büyük şeyler yapılmamış ki neden halk dönmüyor diye soralım. Hepimiz de biliyoruz ki hala orada açılmayı bekleyen 45 toplu mezr bulunuyor. Öldürülenlerin naaşları kaldırılmış değil. IŞİD tarafından araziye döşenmiş mayınlar özellikle Şengal’in güneyinde tehlike saçıyor. Dolayısıyla halık geri dönmesi için güvenlik ve güvenceye ihtiyacı var.  

 

Bir diğer konuda işin insani boyutu oluyor. Halk dönmek için herşeye razı. Onlar yıllarca orada hayatlarını tesis etmek için çabaladı, ev inşa etti, çocuklarının yarınları için çalıştı fakat herşey bir günde yok oldu. Güvenlik, özgürlük, kalacak yer, mal ve mülkleri yoksa indanlar nasıl dönebilir ki?

 

Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım örgütleri Şengal için para ayırmıyor mu? Mike Pence Irak’ta Ezidi ve Hristiyanlar için özel bir fon ayırdıklarını söylemişti. Neden şimdiye kadar birşey yapılmadı?

 

Biliyor musunuz; uluslararası toplum ve yardım kuruluşları Şengal’e yardım için para göndermiş ancak bu yardımlar halka ulaşmamış.

 

Neden ulaşmamış?

 

Çünkü Şengal hala güvenli bir bölge değil. Üstelik yakın zamanda Şengal siyasi taraflar arasında sorun haline gelmiş durumda. BM yetkilileri davetimizi kabul ettikleri halde iki defa Şengal’i ziyaret etmek istediler ama gelemediler. Ardından Bağdat’a dönüp, “Güvenli olmadığı için Şengal’e gidemiyoruz” diye açıklama yaptı. Güvenli olmayınca oraya gidip çalışamıyorlar. Yarın ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile görüşeceğiz.  Şengal’in geleceğiyle ilgili ne yapacaklarını soracağım ve ayrıdıkları fonu soracağım.

 

Sizce Şengal halkı ne zaman dönebilir. Bir yıl veya iki yıl, bunun için net bir tarih verilebilir mi?

 

Ne zaman dönebileceklerini bilemeyiz. Halk dört yıl kamplarda kalacağını tahmin etmemişti. Kampa gidip halka sorarsanız onlar bu şekilde yaşamak istemediklerini siz söyler. Fakat dediğim gibi, dönebileceği şartların oluştuğuna inanmıyorsa nasıl dönebilir ki? Bir çözüm bulmak için yurt dışına çıkmayı tercih ediyorlar. Ben Almanya’ya geldiğim zaman bir kadın olarak, kendi inancıma göre yaşayabilmem için şartların var olduğunu gördüm. Şengal’de de kimliğimize ve inancımıza saygı duyulduğunu, özgürce yaşayabildiğimizi görürsek elbette döneriz. Kim kendi atalarının topraklarını terketmek ister ki? Fakat dönüşler için ciddi bir çalışma yoksa halkı zorla geri gönderemezsiniz.

 

IŞİD üyelerinin uluslararası mahkemelerde yargılanması için Emel Kloni ile çalışıyorsunuz. Bu çalışmanız ne aşamada, suçlular ne zaman yargılanacak?

 

Bu konuda hazırlanan dosyalar üzerinde çalışıyoruz. Emel ve ekibi ile Holanda ve Almanya’da ülkelerine dönen IŞİD mensuplarının tutuklanıp yargılanması ve haklarında bilgi toplanması için çalışmalar devam ediyor. Ancak henüz yargılanma aşamasına gelmiş değil.

 

Bu konuda engel var mı, varsa nedir?

 

Biliyorsunuz, toplu katliamların incelenmesi için zamana ihtiyaç var. Bir günde, bir yılda herşeyin aydınlatılıp çözüme kavuşturulması çok zor. Mahkeme için belge ve ifadelere ihtiyaç var. Bunun için Kawa Kerimhan öncülüğünde bir ekip oluşturulmuş. Kendisi ile iki defa görüştüm, onlarında işleri yürütebilmeleri için maddi desteğe ihtiyacı var. Diğer taraftan Irak’la ilgili boyutu var. Fakat dediğim zaman bu kadar büyük bir terör suçundan, janosidden bahsediyoruz. Yapılanların soykırım olarak tanınması için uluslararası desteğe ihtiyaç var.   

 

Mevcut durumda IŞİD’in elinde kaç Ezidi Kürt var? Kalanların kurtarılması için hiç ümit var mı? Kaçırılanlar hakkında ne biliyorsunuz?

 

Hiç birimiz gerçek sayıyı bilmiyoruz. Çünkü şuana kadar da kaç kişinin öldürüldüğünü doğru dürüst bilmiyoruz. Tahminen hala IŞİD tarafından kaçırılan 3 bine yakın kişinin kayıp olduğu düşünülüyor. Mesela 3 yıldır yengem ve kızından herhangi bir haber alınamıyor. Bildiğiniz gibi Irak’ta IŞİD varlığı sona erdirildi ama hala Suriye’de bulunuyorlar. Dolayısıyla ellerinde kaç Ezidi Kürt bulunuyor, kimler yaşıyor, kimler yaşamıyor bilinmiyor.