Pakistanlı Büyükelçi: Kürtler kendi kaderleri hakkında karar vermeli

Pakistan'ın Irak Büyükelçisi Ahmed Amjad Ali, Irak'la ilişkilere büyük önem verdiklerini, Başbakan Mustafa Kazimi'nin yakın zamanda gerçekleşmesi planlanan Pakistan ziyareti sırasında da iki ülke arasında 7 anlaşmanın imzalanmasını umduğunu söyledi.

Ülkesinin Erbil'de önce fahri konsolosluk açmasını ardından resmi konsolosluk haline getirilmesini önereceğini belirten Ali, Kürt sorunu konusunda ise ülkesinin Keşmir sorunu için önerdiği modeli uygun bulduğunu dile getirdi.

Hindistan ile Pakistan arasındaki Keşmir bölgesi halkının tüm konularda ve kendi kaderleri hakkında kendilerinin karar vermesini desteklediklerini ifade eden Ali, “Bu konu Irak'ın egemenliğiyle ilgili ve buna saygı duyuyoruz. Irak ve Kürt halkı kendi geleceği hakkında karar vermeli” dedi.

Pakistan'ın Bağdat Büyükelçisi Ahmed Amjad Ali, Rûdaw TV’de yayınlanan röportajda Şehyan Tahsin’in sorularını yanıtladı.

Rudaw : Sayın Büyükelçi, yayınımıza hoş geldiniz!

Çok teşekkür ederim. Buraya gelip benimle röportaj yaptığınız için de teşekkür ederim. Bu benim için de Kürdistan televizyonunda konuşma ve mesajımın Kürdistan halkına ulaşması için bir fırsat.

Rûdaw: şuradan başlayalım; Irak Başbakanı Mustafa Kazimi'nin Pakistan'ı ziyaret etmesi planlanıyor, bu ziyaret ne zaman gerçekleşecek ve gündeminde neler var?

Ziyaret tarihini kesin olarak söyleyemem ama yakın bri zamanda gerçekleşeceğini söyleyebilirim. İki ülke ziyareti Pakistan Başbakanı Imran Han'ın daveti üzerine kabul etti. Sayın Kazımi de Pakistan'ı ziyaret etmeyi kabul etti. Her iki taraf da tarih belirlemek için çalışıyor.

Rûdaw: Ziyaretin gündeminde neler var?

Pakistan ve Irak uzun zamandır dost ülkeler. Bu dostluk 1950’lerde imzalanan Bağdat anlaşmasına kadar uzanıyor. O zamandan beri iki ülke arasında dostane bir ilişki var. Bu yıl her iki ülkenin üst düzey yetkililerinin karşılıklı ziyaretleri sonrasında ilişkiler yeniden bir ivme kazandı. Başbakanın bu ziyareti de eminim ki ilişkilerde daha olumlu değişikliklere yol açacaktır. İki ülke arasında bir dizi mutabakat zaptı da imzalanacak. Ayrıca kültür, eğitim, turizm ve ekonomiye de odaklanıyoruz.

Rûdaw: Daha önce Pakistan Savunma Bakanı da Irak'ı ziyaret etti ve onu da Rûdaw TV’de bir programa konuk ettik. O ziyaretin sonuçlarını öğrenmek istiyorum?

Ocak ayında Savunma Bakanı'nın ziyareti rutini kırmak içindi. Daha sonra Irak Savunma Bakanı da Pakistan'ı ziyaret etti. Pakistan Dışişleri Bakanı Bağdat’a geldi. Geçen ay da, Irak Dışişleri Bakanı Pakistan'ı ziyaret etti. Irak ile bir dizi savunma anlaşmasını müzakere etmek için görüşme halindeyiz ve bunlar üzerinde çalışmalar devam ediyor. Ayrıca Irak’taki askeri akademilerde Iraklı askerlere eğitim veriyoruz. 23 Mart Pakistan Ulusal Günü'nde Iraklı paraşütçüler ilk kez törene katıldı. Dolayısıyla savunma açısından iyi bir koordinasyona sahip hale geldik. Irak Başbakanı'nın ziyareti sırasında güzel sonuçların alınacağını umuyoruz.

Rûdaw: Irak'ın savunma sistemi ve iki ülke arasındaki ticaret konusunda çok fazla görüşme oldu mu. Bir gelişme var mı?

Bahsettiğim gibi, birkaç anlaşma daha yapmakla meşgulüz. Pakistan'ın savunma teçhizatı üretim kapasitesi çok iyi olduğundan, iki ülke savunma sanayi ürünlerinin tedariki için görüşme yapmıyor. Bu anlaşmalarla ilgili müzakereler devam ediyor ve bunların Başbakan'ın ziyareti sırasında netleştirilmesini umuyoruz.

Rûdaw: Bu ziyaret sırasında iki ülke arasında hangi alanlarda anlaşmalar imzalanacak, sadece savunma alanında mı?

Kaç anlaşmanın imzalanacağını kesin olarak söyleyemem ama İnşallah ticaret, eğitim, kültür de dahil 5 ila 7 anlaşma imzalanır. Ayrıca askeri ve savunma anlaşmalarının da imzalanacağını umuyoruz. Her iki ülkenin dışişleri bakanlıkları bu anlaşmalar üzerinde çalışıyor. Müzakereler tamamlandığında imzalanacaklar.

Rûdaw: Mesela savunma, eğitim ve kültür alanlarında ne gibi anlaşmaları var, anlaşmaların içeriğini bize biraz anlatır mısınız?

Örneğin size eğitim alanından bahsedeyim; dün Eğitim Bakanlığı yetkilileriyle birlikte görüştük. Eğitim anlaşmasının şartlarına göre, Iraklı öğrenciler Pakistan'a gidip orada ücretsiz burslu eğitim görebilir. Aslında şu anda Iraklı öğrencilere çeşitli şekillerde burs veriyoruz, ancak bu anlaşma imzalanırsa bu imkan genişlemiş olur. Ayrıca tamamı o eğitim düzenlemesi çerçevesinde bir öğrenci değişimi programımız var. Üniversiteler ve öğretim grevlileri arasında koordinasyon ve alışveriş. Yani anlaşma Iraklı öğretmenlere, öğrencilere ve eğitmenlere fayda sağladığı anlamına geliyor.

Rûdaw: Kerbela'da Pakistan şirketlerine ait iki çimento fabrikası ve bir otel var. Irak'ta toplam kaç Pakistanlı işçi ve şirket çalışıyor?

Evet, iki büyük çimento fabrikamız var. Biri Pakistanlı Leki Cement şirketine, diğeri Atok Group'a ait ve Pakistanlı bir şirketin Kerbela'da bir oteli var. Diğer valilikler ve Turizm Bakanlığı ile görüşme halindeyiz, Irak'ta su ve sağlık tesisleri gibi turizm alanında üretimi artırmak istiyoruz. Pakistan hükümeti, Irak'ın bozulan elektrik santrallerini yenilemeye hazır olduğunu beyan etti. Irak'a bu alanlarda yardım etmeye hazırız. Ayrıca, seçimden sonra Irak hükümetiyle görüşmeyi umduğumuz başka bir öneride var. Konu Irak Dışişleri Bakanı'nın Pakistan ziyareti sırasında da tartışıldı. Pakistan'ın veri tabanı kabiliyetinin dünyanın en iyilerinden biri olduğu biliniyor. Kimlik ve pasaportların dijitalleştirilmesi konusudur bu. Dijitalleştirme sayesinde, bir banka hesabının yanı sıra bir SIM kart oluşturmak da mümkündür, kartla tüm sistem parmaklarınızın ucunda olabilir. Aynı zamanda bankacılık sektörüne de yardımcı olur. Bunu önerdik, seçimlerden sonra Irak'ta da oylama sisteminin reformuna yardımcı olacak bu sistem üzerinde daha fazla görüşeceğimizi umuyoruz. Irak'a dijitalleşme konusunda yardım etmeye kararlıyız.

Rûdaw: Irak'a yaptığınız yardımlardan bahsedecek olursak; bu yardımlar Irak'ın bir kısmı için mi yoksa geneli için mi? Örneğin Kürdistan Bölgesi...

Bir planımız var, gidip yetkililerimizle göreceğim ve Pakistan'ın Kürdistan’daki kurumlara daha kolay ulaşması ve Pakistanlıların Kürdistan'da üretim yapabilmesi için Erbil’de bir fahri konsolosluk açılmasını önereceğim. Şu anda Kürdistan'da bin ila bin 200 Pakistanlı yaşıyor. Turizm sektöründe çalışıyorlar. Bazıları özel sektörde çalışıyor, bazıları petrol sektöründe. Pakistanlıların Kürdistan'a yardım etmek için yapacakları her çalışma için onlara kolaylık sağlayacağız.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi ile özellikle ticaret ve tarım alanlarında ilişkilerinizi güçlendirmek mi istiyorsunuz?

Evet, neden olmasın. Bahsettiğimiz tüm bu şeyleri bir paket kapsamında ele alıyoruz. Sadece Bağdat, Kerbela ve Necef için değil, tüm Irak için, elbette Kürdistan için de geçerli.

Rûdaw: Özel olarak Kürdistan ile ilgili planlarınız var mı?

Halihazırda ana hedef, Pakistan ile Irak ve Kürdistan arasında çok düşük seviyede olan ticaretin arttırılmasıdır. Irak ve Kürdistan ile ticarete başlamak, geliştirmek istiyoruz. Ayrıca Irak'ın altyapısını, tarımını ve sağlık sektörünü geliştirmesine yardımcı olmaya hazırız. Pakistan'ın çok fazla uzmanlığı var ve kesinlikle Kürdistan ve Irak'a yardım edebilir.

Rûdaw: Biraz da seçimlerden bahsedelim, Irak'ta yaklaşan seçimlere Pakistan'ın bakışı nedir?

Seçimler önümüzdeki ay yapılacak. Pakistan demokratik bir ülke ve biz her zaman demokrasiyi destekledik. Mesele milletin iradesidir, milletin iradesine her zaman saygılıyız. Irak halkı ve Kürdistan halkı kime yetki verirse hükümet kurma hakkına sahiptir.

Rûdaw: Pakistan'dan Irak'a seçim için gözlemci gönderecek misiniz?

Irak hükümeti henüz bizden gözlemci göndermemizi talep etmedi. Sanırım zaman da daraldı ama seçim günü Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği'nden gözlemcilerin yanı sıra diğer ülkelerden gözlemcilerin de hazır olduğunu ve seçimleri izleyeceklerini biliyorum.

Rûdaw: Bilindiği üzere Irak'taki durum özellikle seçimlerden önce çok hassas, sizce bu seçimler Irak'ta ne gibi değişikliklere yol açacak?

Seçimler Irak'ın iç meselesidir. Dediğim gibi seçimler halkın iradesidir. Irak Başbakanı göreve geldiğinde erken seçimlerin gündeminin bir parçası olduğunu gördük. Seçim vaadini yerine getirdiğine inanıyorum. Şu ana kadar tüm siyasi partilerin bu sürece dahil olduğunu görüyoruz. Bu, Irak için iyiye işaret ve halkın çıkıp oy kullanması, temsilcilerini seçmesi için bir fırsat olduğu anlamına geliyor.

Rûdaw: Uzun bir tarihten beridir Pakistan’da çok sayıda Kürt yaşıyor. Örneğin Binazir Boto aslen Kürt bir ailden geliyor. Pakistan'ın Kürtler ve Kürdistan hakkında, özellikle de Kürt Sorunu ve çözümü hakkında ne düşündüğünü bilmek istiyorum...

Bu röportajdan önce Kürtçe'nin de aynı Farsça dil ailesinden olduğundan ve sizin dilinizle bizimki arasında birkaç ortak kelime olduğundan bahsetmiştik. Aynı zamanda kültürel ve dini olarak da benzerlikler var. Hem kültürel hem de dini olarak iki tarafın ortak noktaları var. Kürdistan halkının dünyanın dört bir yanına dağıldığını biliyorum. Şimdi kökenleri Kürdistan'a dayanan başka milletlerden insanlarda olabilir ama onların da kökenleri Kürtlere kadar uzanıyor. Kürtler kendileri ve bölgeleri için iyi işler yaptılar. Onları her zaman destekledik, kendi gelecekleri ve kaderleri hakkında karar vermelidirler. Pakistan’ın tavrı bu yöndedir, halk kendi kaderi hakkında karar vermeli. Aynı şekilde Pakistan ve Hindistan'ın da bir Keşmir sorunu var. Pakistan'ın pozisyonu, halkın kendi kaderini belirlemesi yönündedir. Pakistan her zaman halkın kendi iradesi ile geleceği hakkında karar vermesinden yanadır.

Rûdaw: Kürdistan bölünmüş bir halk. Irak Kürdistan Bölgesi’ndeki sorunun çözme konusunda iyi yolu nedir sizce?

Tekrar söylüyorum, buna halk karar vermeli. Bu Irak'ın egemenliğiyle ilgili ve buna saygı duyuyoruz. Irak halkı ve Kürt halkı kendi geleceğine karar vermeli.

Rûdaw: Pakistan Afganistan'da önemli bir role sahip. Taliban'ın dönüşünden sonra Afganistan'ın geleceğini nasıl görüyorsunuz?

Pakistan, Afganistan'ın komşusudur. Pakistan şu anda tüm tarafları temsil eden çoğulcu bir hükümet kurulması gerektiğine inanıyor. Afganistan'ın tüm bölgelerinin ve halkının temsilcilerinden oluşmalı. Afganistan için barış istiyoruz. Pakistan’ın Afganistan ile 2 bin 600 kilometrelik bir sınırı paylaşıyor. Ayrıca 3 milyon Afgan göçmen ülkemizde var. Afganistan son on yılda çok fazla kargaşa yaşadı, bu nedenle biz Afganistan için barış istiyoruz, Afganistan halkı ve bölge için barış istiyoruz.

Rûdaw: Pakistan, Taliban'la görüşmek için yetkili gönderen ilk ülke oldu. Bu ziyaretlerin amacı neydi?

Pakistan'ın Afganistan'da halen büyükelçiliği var ve diğer büyükelçiliklerimiz gibi çalışmalarına devam ediyor. Rolümüzü görüyoruz. Pakistan şu anda Afganistan'da bulunan yabancıların tahliyesine yardım ediyor. Büyükelçiliğimiz rolünü görüyor ve yeni hükümetin kurulmasını bekliyoruz, o zaman ne yapılması gerektiğini göreceğiz.

Rûdaw: Şimdi biz konuşurken, Kabil'de Taliban’a karşı protestolar var. Pakistan'ın Taliban'ın dönüşünde bir rolü var mıydı?

Daha önce de söylediğim gibi, Pakistan tüm ülkelerin egemenliğine saygı duyar. Pakistan bölgede sadece barış istiyor. Afganistan'daki protestoları bilmiyorum ama biz barışçıl bir Afganistan'a ve barış içerisinde yaşayan bir komşuya sahip olmak istiyoruz.

Rûdaw: Afganlar neden Pakistan'ın mevcut durumun arkasında olduğu hissiyatına sahip?

Herkes görüşünde özgürdür, ancak Pakistan her zaman barışı destekledi ve ülkelerin egemenliğine her zaman saygı duydu.

Rûdaw: Son olarak geçenlerde Bağdat'ta düzenlenen bölgesel zirve hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bağdat'ta düzenlenen zirvenin Irak'ın dünyada öne çıkması ve bölgede önemli bir rol oynaması için büyük bir fırsat olduğuna inanıyorum. Bence çatışan ülkeleri masaya yatırmak Irak hükümetinin en iyi girişimlerinden biriydi. Bu zirvenin barışın sağlanması ve bölgesel çatışmaların çözümü üzerinde uzun vadeli etkisi olacağına eminim.

Rûdaw: Irak'ın geleceğini nasıl etkiler sizce?

Irak, Arap dünyasının merkezidir. Irak hükümeti bölgede barışı sağlama amacıyla bir inisiyatif geliştirdi. Irak'ın barış yanlısı olduğunu, komşuları ve bölge ülkeleriyle iyi ilişkiler istediğini gösterdi. Yanı sıra Irak'ın uluslararası toplumda oynayacağı bir rolü olduğunu gösterdi.

Rûdaw: Çok teşekkür ederim Sayın Büyükelçi

Çok teşekkür ederim, benim için zevkti.