Efrin'de ders zili çaldı ama sorunlar bitmedi: ‘Kürtçe müfredatta yok, eğitim materyali eksik!’
Erbil (Rûdaw) – Kürtçe eğitimin müfredattan çıkarıldığı Efrin’de okullarda ders zili çaldı. Bir yandan “Kürtçenin müfredattan çıkarıldığı” ve “kitap eksikliği” eleştirileri yükselirken, diğer yandan yetkililer “okulların yüzde 95’inin eğitime hazır olduğunu” söylüyor.
Bu farklı açıklamalar, Efrîn’deki eğitim durumunu yeniden tartışma konusu haline getirdi.
İnsan hakları aktivisti İbrahim Şexo, Efrin bölgesinde eğitim ihtiyaçlarının karşılanmadığını ve Kürtçenin eğitim müfredatından çıkarıldığını belirtti.
Öte yandan Efrin yönetimine yakın resmi bir kaynak ise durumun Suriye’nin diğer bölgelerine kıyasla “makul” olduğunu, okulların yüzde 95’inin eğitime hazır olduğunu savundu.
“Kitaplar ve okul malzemeleri yok”
Rûdaw’a konuşan İnsan hakları aktivisti İbrahim Şexo, bölgedeki güvensizlik ortamının sadece zorla alıkoyma ve kaçırmalarla sınırlı olmadığını, eğitimi de olumsuz yönde etkilediğini söyledi.
“Okul kitapları ve temel ihtiyaçlar yok” diyen Şexo şöyle devam etti:
“Bu durum ya Efrin’deki fiili yönetimin izlediği bir siyasetin sonucudur ya da eğitimi bilinçli şekilde aksatmak içindir. Yeni eğitim-öğretim yılı (2025–2026) neredeyse başlamak üzere ama hâlâ okul kitapları yok. Kalem ve defter gibi temel malzemelerin çoğu karşılanamıyor.”
Şexo ayrıca bölgede yaşayan insanların “can güvenliği endişesiyle” eleştirilerini açık şekilde konuşmaktan çekindiklerini ifade etti.
Aynı şekilde, İdlib ve Efrin’deki öğretmenlerin maaş artışı ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için greve gittiklerini de söyledi.
“Kürtçe yabancı bir dil gibi görülüyor”
İbrahim Şexo’ya göre, Efrîn’de Kürtçe uzun süre Arapça ile birlikte temel ders olarak verilmişti. Ancak son yıllarda Kürtçe müfredattan çıkarıldı ve “Fransızca veya İngilizce gibi yabancı bir dil” muamelesi görmeye başladı.
“Bu yönetim Kürt diline önem vermiyor. Zaten daha önce de Kürtçe için bir müfredat hazırlanmamış ve kitaplar sağlanmamıştı. Bu yıl da Kürtçe kitapları okullara dağıtılmadı, Kürtçe eğitim verecek kadro da yok.”
Hükümete çağrı
Şexo, yetkililere çağrıda bulunarak şöyle dedi:
“Kürtçenin ders programından çıkarılmasına karşı durulmalı. Suriye hükümeti eğitim için gerekli imkanları sağlamalıdır. Arapça nasıl önem görüyorsa Kürtçeye de aynı şekilde saygı gösterilmelidir. 2018’den önce bölgede Kürt nüfusu yüzde 95’ti, şu an bu oran yaklaşık yüzde 75’e düştü.”
“Durum iyi”
Bu iddialara karşılık Rûdaw’ın ulaştığı Efrin yönetimine bağlı resmi bir kaynak ise bölgede durumun “iyi” olduğunu savundu.
Kaynağa göre, okulların yüzde 95’i eğitime hazır ve eğitim veriliyor.
Öğretmen eksikliği
Aynı kaynak, bazı öğretmenlerin koşullar değişince kendi şehirlerine döndüğünü ve bu nedenle öğretmen açığının ortaya çıktığını belirtti. Bazı uzak köylerde ise yeterli sayıda sertifikalı öğretmen bulunamadığı için okul açılamadığını aktardı.
“Öğrencilerin ne günahı var”
Yetkili, öğretmen grevleriyle ilgili olarak da:
“Evet, bir haftalık bir grev oldu ama bu çözüm değil. Öğrencilerin ne günahı var. Öğretmenler de dâhil tüm çalışanların maaşlarının iyileştirilmesi için çalışmalar sürüyor.”
“Eksikler var, haritalar yetersiz”
Yetkili, okul malzemelerinin yetersiz olduğu iddialarını reddederek şunları söyledi:
“Bu bilgiler abartılı. Sıraların, kapı ve pencerelerin yüzde 59 ile 100’ü mevcut. Ancak özellikle harita gibi bazı görsel materyallerde eksiklik var.”
Eğitim programı ve Kürtçe dersler
Resmi kaynağa göre, Efrin’de Suriye Eğitim Bakanlığı’nın resmi müfredatı uygulanıyor.
Kürtçe eğitimi konusunda ise şu bilgileri verdi:
“Bakanlığın planına göre Kürtçe, ikinci dil olarak okutuluyor. Haftada iki saat ders var ve bu sistem 9. sınıf ile lise de dahil olmak üzere tüm sınıflarda geçerli. Türkçe ise mezuniyet sınavı niteliğinde seçmeli bir ders olarak veriliyor.”
Okul ve öğrenci sayıları
Rûdaw'ın edindiği bilgilere göre, Efrin bölgesinde ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde yaklaşık 300 okul bulunuyor. İlkokulda 40 bin, ortaokulda 2.500-3.000, lise kademesinde ise yaklaşık 2.500 öğrenci eğitim görüyor.