Güney’de kimin ne kadar silahlı gücü var?
Erbil (Rûdaw) – Güney Kürdistan’da silahlı grupların sayısında artış yaşanmakla birlikte, yeni grupların kurulacağı belirtiliyor.
Rûdaw’ın yaptığı araştırmaya gore polis, asayiş, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (KYB) bağlı anti terör güçleri dışında, çoğunluğunu Güneyli partilerin peşmergeleri ile yabancı askerlerin oluşturduğu 250 bin silahlı kişi bulunuyor.
Son dönemlerde Halepçe ve Soran’da “Sınır Muhafızları ve Heşdi Şabi” isimleri altında gayriresmi silahlı birliklerin oluşturulacağı konuşuluyor. Bu da Kürdistan Bölgesi’nde güven ve istikrarın tehlikeye girmesine neden olacağı yorumlarını beraberinde getirdi.
Kürdistan Parlamentosu Peşmerge Komisyonu Başkanı Ari Hersin, “Peşmerge Güçleri’nin büyük çoğunluğu Peşmerge Bakanlığı denetimindedir. Partilerinki ise Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Mesud Barzani’nin komutasındadır” diye belirtti.
KDP ve KYB’nin 114 bin peşmergesi var
2005 yılında Süleymaniye ve Erbil yönetimleri birleşme kararı alınca Peşmerge Güçleri’nin bakanlık çatısı altında birleştirilmesine karar verildi. Ancak KDP ve KYB sadece 14 tugayı birleştirdi.
Peşmerge Komisyonu üyesi Kadir Wetma Rezgeyi, “Elimizdeki verilere göre Peşmerge Bakanlığı’nın 42 bin personeli mevcut. KYB’nin 70 Birlikleri’nde 56 bin, KDP’nin 80 Birlikleri’nde 58 bin peşmerge bulunuyor” bilgisini paylaştı.
Peşmergeler dışında KDP ile KYB’nin farklı silahlı güçleri de bulunuyor. Zerevani Güçleri ve Hazır Birlikler, bakanlıklara bağlı olup partilere ait iki güç olarak öne çıkıyor.
Rezgeyi, Zerevani Güçleri’nde (Özel Kuvvetler) görevli 51 bin peşmerge ile Acil Savunma’da görevli 10 bin polisin İçişleri Bakanlığı’na bağlı olduğunu söyledi.
KYB: KDP’nin güçleri daha fazla
KYB’nin Peşmerge Örgütlenmesi Sorumlusu Mustafa Çavreş, “Peşmerge Güçleri’nin aynı çatı altında toplanması için siyasi bir karara ihtiyaç var. KYB olarak 18 tugayımız var. Ancak KDP’nin güçleri daha fazla. KDP’yle yaptığımız onlarca toplantının ardından 14 tugayı birleştirebildik” diye konuştu.
Çavreş, siyasi anlaşma sağlanması durumunda peşmerge tugaylarının birlşetirilmesinin de çok zor olmayacağı görüşünde.
PSDK’nin 3 bin silahlı gücü var
KDP ile KYB’nin dışında daha önce Kürdistani Cephe’de yer alan bütün partilerin silahlı gücü bulunuyordu. Bu partilerden bazıları birleşti, bazıları ise (Kürdistan İslami Topluluk (Komel) ve İslami Hareket (Bızutnew) gibi) silahlı güçlerini lağvetti.
KDP ve KYB hariç şu an sadece Kürdistan Demokrat Sosyalist Partisi’nin (KDSP) askeri gücü bulunuyor. Partinin liderliğini yapan Muhammed Haci Mahmud, IŞİD’le savaşta güçlerini cephe hattına götürdü.
İsminin açıklanmasını istemeyen KDSP’li bir yetkili, 3 bin dolayında silahlı peşmergelerinin olduğunu berlirterek, “Peşmergelerimizin çoğunluğu parti kadroları ve eski peşmergelerdir. 3 yıldır karşılıksız şekilde savaşıyoruz. Peşmerge Bakanlığı’ndan tek bir dinar maaş almış değiliz” diye konuştu.
Şimdilik Peşmerge Bakanlığı bünyesine girmek istemediklerini söyleyen KDSP’li bir yetkili, ulusal bir güç olarak kalmaya devam edeceklerini belirtti.
PKK ve bağlı güçler
PKK’nin güney Kürdistan’a gelişi 1980’li yıllara dayanıyor. 1991 Ayaklanması’ndan sonra ise PKK güçleri Kuzey ve Güney Kürdistan sınırındaki Kandil bölgesine yerleşti. Son 2 yıl içinde de Şengal’e yerleşmeye başladılar.
15 yılı aşkın süredir PKK’nin 5 bin silahlı üyesi Güney Kürdistan’ın dağlık bölgelerinde bulunuyor. Örgüt bu bölgelere, “Medya Savunma Alanları” diyor. PKK’nin kendi silahlı güçleri dışında Şengal’de bazı Ezidi Kürtlerden oluşturduğu silahlı gruplar da bulunuyor. Şengal Direniş Birlikleri (YBŞ), Şengal Kadın Birlikleri (YJŞ) bunlardan bazıları.
PKK, Güney Kürdistan genelinde kurduğu 6 silahlı grubu eğitiyor.
Doğu Kürdistanlı partilerim güçleri
Doğu Kürdistanlı (İran Kürdistanı) partilerin de silahlı güçleri Güney Kürdistan’da bulunuyor. Kürdistan Demokrat Partisi ve Kürdistan Demokrat Partisi İran (KDP-İ), 3 Komele partisi ile Kürdistan Özgürlük Partisi’nin (PAK) de peşmergeleri bulunuyor. PAK, yüzlerce peşmergesiyle IŞİD’e karşı savaşta yer alıyor.
Doğu Kürdistanlı partilerin Güney’deki peşmerge sayısı 3 bin civarında.
KDP-İ İlişkiler Sorumlusu Muhammed Salih Kadiri, “Güçlerimizin büyük çoğunluğu sınır bölgesinde ve Doğu Kürdistan’da. Güney’de bulunanlar ise sivillerin güvenliğini sağlıyor” dedi.
Bir süre önce, Yasa Devleti Partisi’nin, Nuri Maliki liderliğinde, Doğu Kürdistanlı partilerle “İran düşmanları”nın Güney Kürdistan’dan çıkarılması için, Irak Parlamentosu’na yasa tasarısı sunmaya hazırlandığı bildirilmişti.
Kadiri, güçlerini bölge için tehdit oluşturmak bir yana, IŞİD’le savaşta etkin rol oynadığını ifade etti.
Türkiye’nin 18 askeri karargahı bulunuyor
PKK’nin varlığının tehdit oluşturduğu gerekçesiyle Türkiye’nin Güney Kürdistan’da kurduğu 18 karargah bulunuyor.
Bunların dışında Musul’un Başika bölgesinde Türkiye’nin kurduğu, bin 200 askerin konuşlu olduğu bir askeri kamp bulunuyor. Duhok’un Bamerne bölgesinde 500, Kanimasi’de de 500 komandosu bulunuyor.
Surçiler Heşdi Şabi’ye katılmak istedi
Kürdistan Bölgesi yönetimi dışında kalan Kürt topraklarında Şii Heşdi Şabi güçlerinin yerleşmeye çalıştığı biliniyor. Heşdi Şabi, buradaki Kürtlerden birlikler kurma girişimlerinde bulunuyor.
Ayırca Erbil’in Soran ilçesinde de Heşdi Şabi tarafından Irak Savunma Bakanlığı’na bağlı bir gücün oluşturulacağı söylentileri de dolaşıyordu.
Bu gücün kurulması için kendisine öncü rol verilen Serdar Ağa Surçi, bu amaçla Bağdat’ta gittiğini söyledi ancak kimlerle görüştüğü hakkında bilgi vermedi.
Serdar Ağa Surçi, “Bağdat’ta, Surçilerden oluşan 3 bin kişilik bir güç kurmaya karar verdik. Bu güç Irak Savunma Bakanlığı’na bağlı olacaktı ancak Peşmerge Bakanlığı ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin bundan rahatsız olduğunu öğrenince vagzeçtik” dedi.
KDP Politbüro üyesi ve Soran Teşkilatı Sorumlusu Ali Avni, ilçede güç kurma girişiminde olanları uyardıklarını belirterek, “Serdar Ağa Surçi’ye böyle bir gücün kurulmasına izin vermeyeceğimizi söyledik. O da Kürdistan Bölgesi’nin güvenliği ile Kürtlerin çıkarlarına ters olacak bir çaba içinde olmayacaklarını aktardı” şeklinde konuştu.
Heşdi Kakai ve Heşdi Vatani
Heşdi Şabi, Kerkük’ün Dakuk ilçesinde Kakai Kürtlerinden oluşan 600 kişilik bir birlik kurdu.
Tuzhurmatu ilçesinin Cedide köyünde ise Heşdi Vatani adıyla bir güç kuruldu. Kürt, Arap ve Türkmenlerden oluşan bu gücün silahlı üye sayısı 200 dolayında.