Rûdaw
Erbil (Rûdaw) – Süleymaniye’nin Çemçemal ilçesini sular altında bırakan sel, yapay bir göletin patlaması sonucu değil, "doğanın gazabı" ile "insan hatalarının" bir araya gelmesiyle meydana geldi. Rûdaw, yaptığı saha araştırmasıyla felaketin gerçek nedenlerini ortaya çıkardı.
Rûdaw'ın saha araştırmasına göre, Çemçemal'deki selin ana nedeni şiddetli yağış ve bölgenin coğrafi yapısı.
Bir coğrafya uzmanı, bölgenin topoğrafyasının su hacmini iki katına çıkardığını belirtirken, mühendislik ekipleri de baraj yapımı ve taşkın yataklarındaki yapıların kaldırılması için planları hayata geçiriyor.
Nwêner Fatih'in sunduğu "Rûdawa Emro" programı, Çemçemal'deki selin nedenleri ve yol açtığı zararlar üzerine bir saha araştırması gerçekleştirdi. Rûdaw ekibi, selin ana kaynağı olarak görülen ilçeye yakın "Banî Meqan" bölgesine ilk ulaşan ekip oldu.
Gölet patlamadı, su taştı
Bölgenin doğal yapısı, yağmur sularını Çemçemal'e yönlendiriyor.
Rûdaw'ın araştırmalarına göre, bu doğal su yolları üzerine yapay bir gölet inşa edilmiş, ancak su hacminin fazlalığı nedeniyle göletin suyu tutma kapasitesi aşılmış. Başlangıçta göletin patladığına dair söylentiler olsa da, suyun sadece üzerinden taştığı ve sel olarak şehre doğru aktığı ortaya çıktı.
16 yıldır o bölgede çalışan bir vatandaş, Rûdaw'a, "Bu süre zarfında böyle bir sel görmedim, yaklaşık 24 saat boyunca su durmaksızın aktı" dedi. Bölgenin coğrafyasına hakim olan bu vatandaş, vadide toplanan suyun birkaç kilometre sonra Çemçemal'e ulaştığını belirtti. Suyun yolu normalde şehirden zararsız bir şekilde geçmesi gerekirken, selin çok güçlü olduğu anlaşıldı.
Bölgenin coğrafyası riski ikiye katladı
Çermo Üniversitesi Rektörü ve coğrafya uzmanı Dr. Helet Reşid, Rûdaw'a yaptığı açıklamada, Çemçemal'in Banî Meqan'ın yüksek bölgelerinin eteklerinde yer aldığını söyledi.
Coğrafya alanında doktorası olan Dr. Reşid, "Tarihte coğrafi konumu nedeniyle Çemçemal'de seller yaşanmıştır ancak hiçbiri bu ayki gibi olmamıştır. 5 saat içinde ilçe merkezine yaklaşık 80 milimetre yağmur yağdı ve Banî Meqan'da bu oran çok daha fazlaydı. Bölgenin coğrafyası da yağan her damla yağmurun su hacmini iki veya üç katına çıkaracak şekildedir" ifadelerini kullandı.
Çermo Üniversitesi Rektörü Dr. Reşid, çözüm olarak şehrin master planında doğal su yollarına müdahale edilmemesini ve şehre fazla su getiren yollar üzerine uygun baraj ve göletlerin yapılmasını veya bu yolların değiştirilmesini önerdi.
"Mühendislik dışı çalışmalar yapılmış"
Rûdaw'ın zarar gören bölgelerdeki incelemelerine göre, bazı mahalle ve sokaklarda su yaklaşık 3 metre yükselerek arabaları ve ev eşyalarını sürükledi. Belediye ekipleri, iki gündür çamur ve sel kalıntılarıyla dolan mahalle ve sokakları temizlemekle meşgul.
Çemçemal Temizlik Ekibi Başkanı Mühendis Siruşt Sazani, Rûdaw'a, "Bazı yerlerde vatandaşların bir kısmı mühendislik dışı çalışmalar yapmış ve suyun yönünü şehir merkezine doğru değiştirmişler" dedi.
Siruşt Sazani, suyun yönünü değiştirmek ve Çemçemal'den uzaklaştırmak için "Banî Meqan" bölgesine bir baraj yapılmasına karar verildiğini açıkladı. Ayrıca, tüm mühendislik dışı yapıların kaldırılacağı belirtildi. Aynı zamanda, yeni ve zarar gören mahallelerden biri olan Kürdistan Mahallesi için de kutu menfez yapılması kararlaştırıldı.
Zarar ne kadar?
Rûdaw'ın araştırmalarına göre, bazı mahallelerde su yaklaşık 3 metre yükseldi. İki kişi hayatını kaybetti ve 12 kişi yaralandı. 600'den fazla ev, dükkan ve depo zarar gördü.
Çok sayıda araba ve ev eşyası ya sel sularına kapıldı ya da kullanılamaz hale geldi.
Şu anda hizmet ekipleri ve kuruluşlar, şehrin temizlenmesi ve mağdurlara yardım ulaştırılmasıyla meşgul.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın