Erbil (Rûdaw) – Başkan Neçirvan Barzani, Irak Parlamentosu’nda onaylanan “borçlanma yasası”na ilişkin, “Bu çok tehlikeli bir gelişmedir. Yasanın kabul ediliş dili, Kürdistan halkını cezalandırmadır. Bu, birlikte kurduğumuz Irak’ın birlik, ortaklık prensiplerine aykırıdır” dedi.
Irak Parlamentosu’nda 12 Kasım'da oylanan ve Kürt milletvekillerinin boykot ettiği borçlanma yasasına ilişkin Erbil'de Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani'nin başkanlığında bir toplantı gerçekleştirildi.
Toplantıya, Kürdistan Parlamentosu Başkanı Rewaz Fayeq, Başbakan Yardımcısı Kubad Talabani, Kürdistan Bölgesi başkan yardımcıları Cafer Şeyh Mustafa ve Mustafa Seyyid Kadir ve ilgili bakanlar katıldı.
Toplantının ardından bir basın toplantısı düzenleyen Başkan Neçirvan Barzani, toplantıda Irak Parlamentosu’nun "apar topar" onayıyla çıkarılan “Mali Borçlanma Yasası”nın ele alındığını söyledi.
“Irak için tehlikeli bir gelişme olarak nitelendiriyoruz”
Neçirvan Barzani, “Irak Parlamentosu’nda çıkarılan yasa genel anlamıyla Kürdistan Bölgesi açısından ciddi bir endişe kaynağıdır. Sebebi de çok açıktır. Yasa onaylanırken kullanılan dil, cezalandırma dilidir. Kürdistan Bölgesi halkının cezalandırılması şeklindedir. Biz bunu Irak için tehlikeli bir gelişme olarak nitelendiriyoruz” dedi.
Yasayı onaylayan taraflara sorular yönelten Barzani, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Irak’taki tüm taraflara sorulması gereken temel soru şudur; Kürdistan Bölgesi Irak’ın bir parçası mıdır? İkinci soru da şu; Kürdistan’daki memur ve çalışanlar Irak’taki memur ve çalışanların bir parçası mıdır, değil midir? Elbette bu soru Bağdat’a yöneltildiğinde ‘evet’ diye yanıtlanır. Ancak bu yasanın onaylanma şekli tam olarak 2003’te birlikte kurduğumuz Irak’ın kuruluş prensiplerinin tümüne aykırıdır. Bu birlikte yaşam, denge, ortaklı prensiplerine aykırıdır ki biz Yeni Irak’ı bu prensipler temelinde inşa ettik.
Irak’ın sorunları bu şekilde çözülmez. Çünkü bugün Irak’ta bazı taraflar güç sahibidir ve dayatmada bulunabilirler. Ancak Irak’taki sorunlar bundan çok daha derindir. Bilemiyorum, Irak’taki siyasi taraflar bu kararla nasıl başarı sağladıklarını tasavvur edebilirler. Kanımca bu şekilde ülkenin yönetilmesi konusunda en büyük başarısızlık örneğini göstermiş oldular. Irak Parlamentosu’ndan alınan kararla, Kürt’ü, Türkmeni ve diğer unsurları ile Irak’ın en önemli bileşenlerinden biri ihmal edilmiş oldu.
Biz bu durumdan çok büyük endişe duyuyoruz. Bir diğer soru da şu; bu kararın ardından Kürdistan’da yaşayan insanlar kendilerini nasıl eşit bir Irak vatandaşı olarak görebilir? Haklarımız olduğu kadar sorumluluklarımızın da olduğunun bilincindeyiz. Kürdistan Bölgesi hiçbir şekilde sorumluluklarından kaçmıyor ve her halükarda Irak’a karşı sorumluluklarını yerine getirmeye hazırdır.”
“Mesele petrol dosyası ile ilgili değil”
Barzani, “Çokça soruluyor; Kürdistan Bölgesi Irak ile petrol dosyası konusunda anlaşmadığı için mi bu yasa bu şekilde onaylandı? Bu soruya yanıt vereyim, kesinlikle böyle bir durum sözkonusu değil” ifadelerini kullandı.
Kürdistan Bölgesi hükümetinin tüm toplantılarında petrol dosyası konusunda Bağdat ile kalıcı bir anlaşmaya varma arzusunu yinelediğini belirten Barzani, “Bağdat’a da defalarca buna hazır olduğumuzu ilettik. Irak federe hükümeti ile Kürdistan Bölgesi hükümeti şu anki durumda aylık 320 milyar dinar bütçe ödeneği konusunda anlaştı ki bu Kürdistan Bölgesi’nin ihtiyaçları için çok az bir meblağdır. Anlaşama gereği bu yılın sonuna kadar Bağdat’ın bu bütçeyi göndermesi gerekiyordu. 2021 bütçesi için de SOMO üzerinden petrol ihracatı başta olmak üzere diğer tüm mali gelirleri kapsayan konular hakkında bir anlaşmaya hazır olduğumuzu vurguladık. Fakat yaşanan bizim için çok büyük bir facia oldu” değerlendirmesinde bulundu.
“BM’nin rol almasını istiyoruz”
Kürdistan Parlamentosu’nda önümüzdeki günlerde düzenlenecek oturumda Erbil ile Bağdat arasında varılan anlaşmanın detaylarıyla ilgili bilgilerin paylaşılacağını belirten Neçirvan Barzani, “Tüm bu anlaşmaların detayları belgeleri ile mevcuttur, biz bunları Kürdistan halkına açıklayacağız” dedi.
“Irak’la bütün konularda anlaşmaya hazırız” diyen Barzani, “Irak’la sorunlarımız sadece petrol meselesi değil. Bu sorunlar çözülmeden Irak’ın istikrara kavuşması mümkün değil. Sorunların nihai çözümü için Birleşmiş Milletlerin rol almasını öneriyoruz. Çünkü Erbil ile Bağdat arasında yaşanan sorunların çözümü konusunda rol alabileceklerini düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
“Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin tek önceliği var”
Başkan Neçirvan Barzani, Kürdistan Bölgesi’nin tek önceliği olduğunu, onun da memur ve çalışanlarının maaşlarını düzenli ödemek olduğunu vurgulayarak, “Kürdistan Bölgesi Başkanlığı, Hükümeti, Parlamento Başkanlığı olarak halkımıza gösterdikleri anlayış ve direnç için teşekkür ediyoruz ki bu durumda bize anlayışla yaklaşmışlardır. Fakat sizi temin ediyoruz ki bizim birinci, ikinci ve üçüncü önceliğimiz de memur ve çalışanlarımızın maaşlarıdır. Ümit ediyorum ki biz bu sorunu Bağdat ile diyalog yolu ile çözebiliriz” ifadelerini kullandı.
“Şengal Anlaşması tüm Irak’ın çıkarınadır”
Açıklamanın ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Neçirvan Barzani, önümüzdeki günlerde meselenin görüşülmesi için Kürdistan Bölgesi’nden bir heyetin Bağdat’a gideceğini bilgisini paylaştı.
Bağdat ile imzalanan Şengal anlaşması için Irak Başbakanı Mustafa Kazımi’ye teşekkür eden Barzani, “Biz bu anlaşmanın başta Kerkük olmak üzere, diğer tüm bölgelerle ilgili sorunların çözümü için de bir başlangıç olmasını diliyoruz. Şengal Anlaşması taraflar arasındaki diyaloğun bir sonucudur. Biz bunu çok başarılı bir anlaşma olarak görüyoruz. Irak’ın çıkarlarına olan bir anlaşmadır, Ezidi Kürt’ü, Arabı ve diğer tüm bileşenlerinin çıkarınadır. Biz bu anlaşmanın hayata geçirilmesini umuyoruz” diye konuştu.
“Türkiye ve Rosneft’le anlaşma asla engel değildir”
Başkan Neçirvan Barzani, Irak Parlamentosu’nda onaylanan yasanın Cumhurbaşkanının onayına ihtiyaç duyulmayacak şekilde çıkarıldığını anımsattı.
Barzani, Rûdaw muhabiri Senger Abdurrahman’ın, “Türkiye ve Rosneft ile imzalanan petrol anlaşmasının Erbil ile Bağdat arasında ihtilaf konusu olduğu ve bu nedenle tarafların anlaşamadığı gibi iddialar gerçek midir?” şeklindeki sorusuna, “ne Türkiye ile olan 50 yıllık anlaşma, ne de Rosneft’le varılan anlaşma hiçbiri Bağdat ile petrol dosyası konusunda ihtilaf meselesi veya engel değildir. Anlattığım gibi, Bağdat hükümeti heyetleri Kürdistan Bölgesi hükümeti ile gerçekleştirdiği toplantılarda bizzat bu konunun şu an gündeme getirilmemesi istemiş, kendileri ‘sizin petrolünüz size, tasarrufu da size aittir, biz bu süreçte buna karışmıyoruz’ demiştir” sözleri ile yanıt verdi.
“Kürdistan halkına neden böyle bir zulüm yapılıyor”
Barzani, “Bu konunun ne Türkiye ile ne de Rosneft’le yapılan anlaşmalarla bir ilgisi yoktur. Çünkü daha önce yıl sonuna kadar anlattığım şekilde anlaşmaya varılmıştı. Fakat meseley tersyüz edildi. Yasa, Irak’ta memur ve çalışanların maaşlarının ödenmesi için dışarıdan borç alınması ile ilgiliydi ama bunu bir bütçe yasasına dönüştürdüler ve maalesef ki Parlamento’daki bazı siyasi taraflar bunu Kürdistan halkına karşı bir silah gibi kullanma girişiminde bulundu. Bizi endişelendiren asıl mesele budur. Şimdi soruyorum; madem Kürdistan halkı Irak’ın bir parçasıdır, neden böyle bir zulüm yapılıyor. Bu yasa doğrudan Kürdistan Bölgesi halkına karşıdır. Irak halkının ve tüm siyasi tarafların, hükümeti ve parlamentosuyla bu konuda ahlaki bir sorumluluğu vardır” dedi.
Iraklı tüm taraflara bu konuda ciddi bir tavır almaya davet eden Barzani, “Hepimiz Irak’ta birlikte yaşam ve toplumsal barış konusunda duyarlılık sahibiysek o zaman bu duruma karşı tavır almalıyız” ifadelerini kullandı.
Kürdistan Bölgesi’nin tek taraflı dışardan borç alamadığını ifade eden Barzani, “Yasal ve hukuki durumlar buna el verseydi memur ve çalışanlarımızın maaşları için bunu yapardık” şeklinde konuştu.
“Irak’ta federe değil, çok katı bir merkeziyetçilik var”
Neçirvan Barzani, Kürtlerin 2003’te kurulan yeni Irak’a kendi arzuları ile katıldıklarını vurgulayarak, “Evet biz Birleşmiş Milletler üyesi değildik. Ancak her şeyimiz ayrıydı. Gelip bize yeni bir Irak’tan bahsettiler. ABD geldi, İngiltere geldi. Diğer Iraklı taraflarla bu yeni Irak’ı kurma konusunda anlaştık. Şimdi aradan geçen 17 yılın ardından Kürdistan halkı kendisine şu soruyu soruyor; bu ülkede federal bir sistem var mı? Cevabı çok basit, hayır yoktur. Şimdi Irak’ta olan asla federalizm değil, aksine her şeyi Bağdat’ta toplamak isteyen bir katı bir merkeziyetçiliktir” dedi.
“Bizden sonraki nesillerin geleceği ne olacak bilmiyorum”
Barzani, “Biz Irak’ın kuruluşuna katıldık ama bu siyasi güçler tüm o kararlardan pişman oldular. Ben Kürdistan Bölgesi Başkanı olarak, bizden sonraki nesillerin bu ülkede geleceği nasıl olacak bilmiyorum” diye konuştu.
Neçirvan Barzani konuşmasının sonunda Bağdat ile her türlü diyalog ve anlaşmaya hazır olduklarını belirterek, "Eğer Bağdat, Kürdistan Bölgesine aylık 900 milyar dinar (750 milyon dolar) vermeyi kabul ediyorsa buyursun tüm petrolü alsın" dedi.
Irak Parlamentosu’nun kararı
Irak Parlamentosu’nda 12 Kasım'da gece yarısı düzenlenen oturumda "Mali Açık ve Borçlanma Yasası" Kürt milletvekillerinin boykotuna rağmen Şii ve Sünni vekillerin oylarıyla kabul edilmişti.
Bu yasaya göre, Irak hükümeti boşalan hazine için Merkez Bankası ve diğer kamu bankalarından borç alacak. Alınan borçlarla 2 aydır geciken memur maaşlarının ödenmesi bekleniyor. Ancak yasaya Şii ve Sünni vekillerin imzası ile bazı eklemeler yapılarak Kürdistan Bölgesi’nin bu borçlardan muaf tutulması maddesi eklendi.
Onaylanan yasa uyarınca, Kürdistan Bölgesi’ne aylık 320 milyar dinar bütçe de gönderilmeyecek.
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, yasaya ilişkin 13 Kasım'da yaptığı açıklamada, "Söz konusu yasa, ulusal uzlaşıdan ve özellikle Kürt oluşumundan uzak şekilde kabul edildi. Bu da siyasette negatif bir gelişmeye işaret ediyor. Kürdistan Bölgesi’ndeki memurların maaşlarına çözüm bulmadan Irak'ta memurların maaşlarının ödenmesinden memnuniyet duymamız eksik kalır. Onlar (IKBY memurları) Irak vatandaşlarıdır ve hakları Anayasada yer almıştır" demişti.
Bağdat'taki Kürt vekillerin boykot ettiği yasaya Kürdistan Bölgesi yetkilileri de tepki göstermişti.
Başkan Mesud Barzani, 12 Kasım'da yaptığı açıklamada, söz konusu yasanın, herhangi bir ortaklık prensibi, denge, birlik olmaksızın ve Kürt milletvekillerinin şikayet ve önerilerine kulak vermeden geçirildiğini belirtmişti.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın