Altan Tan: Aşiretler varlığını o savaşa borçlu

Ankara (Rûdaw) - Türkiye’de ilk defa aşiretlerin en yoğun olarak varlığını sürdürdüğü Mardin bölgesine ait aşiretler haritası çıkarıldı. Harita, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekili Altan Tan ile yazar İbrahim Halil Baran’ın yayımladıkları kitapta yer aldı.

 

Tan ve Baran’ın yazdığı “Turabidin'den Berriye'ye Aşiretler - Dinler - Diller – Kültürler” adlı kitapta bölgenin sosyolojik yapısı ayrıntılı olarak incelendi. Kitapta yer alan bilgilere göre Mardin bölgesinde aralarında Barava, Surguçi, Dereveri, Kose, Tat,  Erbani, Kika, Xelecan, Daqori, Qelendara, Omeriya, Mahalmi, Eliki, Dasika, Dermemka, Hesar, Kercaz, Memika, Hesena, Dorika, Ernas (Arnas), Memika gibi 40 aşiret yaşıyor.

 

Rûdaw’a değerlendirmelerde bulunan Altan Tan, kitabın yeni olmamasına karşın aşiretler haritasının yeni olduğunu belirterek, “Turabidin yani Midyat ve Mardin’in dağlık kesimi ile Berriye yani Kızıltepe ve Nusaybin kesimi arasındaki aşiretlerle ilgili 12 yıl çalıştım” dedi.

 

Din, dil, mezhep, etnisite, yakın tarih, aileler ve aşiretler arası ihtilafları sözlü tarih anlayışı içinde ve yazılı metinlerle bunu desteklediğini belirten Tan, “Çalışma kapsamında bu aşiretlerin nerelerde yaşadığı, hangi köylerin hangi aşiretlere ait olduğuna ilişkin bir aşiretler haritası düzenledim. Bu çok dikkat çekti inşallah bu ilgi devam eder” dedi.

 

Kürt illerinin dışında aşiret yapısının olmadığına dikkat çeken Tan, bu durumu şöyle açıkladı:

 

Türkler’de de çok aşiret vardı ama Osmanlı İmparatorluğu bırakmadı. Germiyanoğulları, Canikoğulları, Çandaroğulları, Karamoğulları, İsfendiyaroğulları, Eretna Beyliği… Bunların büyük bir kısmını Osmanlı imha etti ve sarayın dışında bir otorite bırakmadı.”

 

Kürt aşiretlerinin varlıklarını sürdürebilmelerinin en önemli sebeplerinden birinin, 1514 Çaldıran Savaşı’ndan sonra Kürdistan beylerinin Osmanlı’yla yaptığı özerklik anlaşma olduğunu belirten Tan, “Bu Kürdistan’ı Osmanlı’nın diğer bölgelerinden daha farklı kıldı. Yerel iktidar anlayışı devam etti” dedi. Tan, şöyle devam etti:

 

“Bugün, aşiretler büyük oranda dağıldı çünkü üretim-tüketim ilişkisi değişti. Sanayileşme oldu, ticaret gelişti. Yeni sınıflar ortaya çıktı. Eski üretim-tüketim ilişkileri büyük oranda ortadan kalktı, değişti, evrim geçirdi. Bugün aşiretlerin büyük bir etkisinden bahsetmek mümkün değil. Folklorik birer yapı haline geldiler.”