Bakanlık devreye girdi: Aziz Gerdi'nin paha biçilmez kütüphanesi kamulaştırıldı
Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Bölgesi Kültür Bakanlığı, 2022 yılında hayatını kaybeden ünlü Kürt yazar, çevirmen ve akademisyen Dr. Aziz Gerdi'nin paha biçilmez değerdeki kişisel kütüphanesi, arşivi ve el yazmalarını satın aldığını duyurdu.
Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani'nin talimatıyla gerçekleştirilen bu önemli adım, 18 binden fazla nadir eseri barındıran koleksiyonun kamu yararına sunulmasını ve kültürel mirasın korunmasını sağlayacak.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, satın alma süreci, Gerdi'nin mirasıyla ilgili bir mahkeme kararının ardından gerçekleşti. Mahkeme, kütüphaneyi yasal mirasçılarından birine devretmişti. Bu kararın hemen ardından devreye giren Kültür Bakanlığı, koleksiyonun bütününü mirasçıdan satın alarak kültürel bir hazinenin dağılmasının önüne geçti.
Koleksiyon, ulusal bir hazine niteliğinde
Bakanlık, Aziz Gerdi'nin arşivini "nadir ve tarihi kaynaklar ile başlıklar açısından zengin bir hazine" olarak nitelendirdi. Koleksiyonun, Kürt kültürü ve yayıncılık tarihi açısından paha biçilmez bir değere sahip olduğu ve Kürtçe kitapların basım ve yayımcılık serüvenine ışık tuttuğu vurgulandı.
" Aziz Gerdi Kütüphanesi" kurulacak
Satın alınan bu zengin koleksiyon için kapsamlı bir gelecek planı da hazırlandı. Yapılan açıklamaya göre, 18 bini aşkın kaynak ve eseri içeren arşiv, yakın bir zamanda halkın hizmetine sunulacak. Bu çerçevede, merhum aydının adını yaşatmak üzere "Dr. Aziz Gerdi Kütüphanesi" adıyla özel bir kütüphane kurulacak.
Ayrıca, Gerdi'nin bugüne kadar yayımlanmamış el yazmaları da basılarak okurla buluşturulacak.
Öte yandan, daha önce Rûdaw’a konuşan Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani'nin danışmanı Zirek Kemal, Başkan’ın, vefat eden ünlü yazar ve çevirmen Dr. Aziz Gerdi'nin paha biçilmez kütüphanesinin bir "kültür evine" dönüştürülmesi için bizzat çalıştığını ve özel bir komite görevlendirdiğini söyledi.
Ancak ailenin farklı bir planı olması ve konunun mahkemeye taşınması sonucu kütüphane geçtiğimiz günlerde açık artırmayla satıldı.
Kemal, "Neçirvan Barzani, başbakan olduğu dönemden bu yana her zaman yazarların, aydınların ve halkımızın kültürel-sanatsal gelişiminin destekçisi olmuştur" diyerek, Başkan Neçirvan Barzani'nin "her milletin temel direğinin yazarlar ve aydınlar olduğunu bildiğini" ifade etti.
"Şairinlerin cenazelerini özel uçakla getirtti"
Kemal, Neçirvan Barzani'nin bu konudaki hassasiyetine örnek olarak, ünlü Kürt şairi Şêrko Bêkes'in yurt dışında vefat ettiğinde cenazesinin özel bir uçakla, yine büyük Kürt tarihçi Prof. Dr. Cemal Nebez'in naaşının da yine Barzani'nin talimatıyla Kürdistan Bölgesi'ne getirtildiğini hatırlattı.
Dr. Aziz Gerdi'nin vefatının ardından Kürdistan Bölgesi'ndeki çok sayıda yazar, şair ve aydının Başkan Barzani'ye bir mektup göndererek, "Gerdi'nin evinin, gençlerin ve entelektüellerin faydalanabileceği bir bilgi kaynağı olması için kültürel, sanatsal ve edebi bir eve dönüştürülmesi" talebinde bulunduğunu belirten Kemal, bu talep üzerine Neçirvan Barzani'nin talimatıyla bir komite kurulduğunu söyledi.
Kendisi de komite üyelerinden biri olan Kemal, süreci şöyle anlattı:
"Merhum hocamız Aziz Gerdi'nin ailesiyle temasa geçtik. Ancak onların, kütüphane ve ev ile ilgili farklı bir düşünce ve planları vardı."
Kemal, bu durum üzerine Başkan Barzani'nin, "Durumu anlayışla karşılıyoruz, son karar onların olsun. Aileye her türlü desteği vermeye hazırız" dediğini aktardı.
Mahkeme kararıyla 136 milyon dinara satıldı
Kütüphanenin akıbetiyle ilgili konunun mahkemeye taşındığını ve mahkemenin kararına saygı duyduklarını ifade eden danışman, "Gelecekte Aziz Gerdi'nin ismini, kimliğini ve eserlerini yaşatmak için bize düşen ne varsa yapmaya hazırız" dedi.
Bir ay önce gazetelerde, Dr. Aziz Gerdi'nin kütüphanesinin açık artırmayla satılacağına dair bir ilan yayımlanmıştı.
Ankawa Asliye Mahkemesi, 17 Ağustos 2025'teki duruşmada kütüphanenin satışına karar verdi ve kütüphane, 136 milyon dinara satıldı.
Yazarın kardeşlerinden birinin satışa karşı olduğu, bir başka yazarın ise "Hala vakit var, Kürdistan Bölgesi Başkanı'nın kütüphaneyi geri almasını talep ediyoruz" dediği öğrenildi.
Dr. Aziz Gerdi kimdir?
Tam adı Aziz Ahmed Abdullah olan yazar ve çevirmen Dr. Aziz Gerdi, 1947 yılında Erbil'de dünyaya geldi.
Hiç evlenmeyen Gerdi, hayatını Erbil yakınlarındaki Behrikê nahiyesinde sürdürdü.
Çocukluğundan itibaren okuma tutkunu olan Gerdi, ilk eseri olan "Retorik" kitabını 1968-1969 yıllarında yayımladı. Karşılaştırmalı edebiyat, Kürt nesri gibi alanlarda çok sayıda esere imza attı.
1994'te yüksek lisansını, 1999'da ise doktorasını tamamlayan Gerdi, 6 Haziran 2022'de Erbil'de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmişti.