Erbil (Rûdaw) – Tahran'da "başörtüsü kurallarına uymadığı" gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra yaşamını yitiren Rojhılatlı Jina (Mehsa) Emini'nin ölümü sonrası patlak veren protestolar sürerken, başkent Tahran’da cuma namazı sonrası "yönetime destek" yürüyüşü düzenlendi. Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Reisi bir açıklama yaparak “ülkesinde ifade özgürlüğü” olduğunu söyledi. Rojhılatlı partiler ise taleplerini sıraladı.
13 Eylül’de Tahran’da bir metroda "başörtüsü kurallarına uymadığı" gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alındıktan kısa bir süre sonra komaya giren ve hastaneye kaldırılan Kürt genç kadın Jina Emini 16 Eylül’de hayatını kaybetti. Jina’nın ölümü Rojhılat ve İran’da infial yaratırken gösterilerin ardı arkası kesilmedi.
Gösterilerde 31 sivil yaşamını yitirdi
Ailesi ve insan hakları aktivistleri Jina Emini’nin ölümünü “şüpheli”, gördüğü “şiddet” nedeniyle gerçekleştiğini söylerken İranlı yekililer ise “kalp krizi” sonucu yaşamını yitirdiğini iddia ediyor.
Şu ana kadar Rojhılat’ın Saqiz, İlam, Mahabad, Kirmanşan, Sine, Diwandere, Degulan, Maku, Urmiye, Sine, Meriwan, Şino kentleri ile Kerec, Tebriz, Meşhed, Kiş, Kirman, Yezd, Reşt, Bender Abbas, Abadan, Erdebil, Tahran, İsfahan, Kazvin, Zincan, Mazenderan Hemedan başta olmak üzere birçok şehirde gösteriler düzenlendi.
Kuzey Horasan eyaletine bağlı Bucnurd ilçesindeki bir polis karakoluna saldıran göstericiler, karakolu ateşe verdi. Gösterilerde baş örtülerini sallayan ve yakan kadınlar ön plana çıkarken, bazıları da ruhani liderlere doğrudan meydan okuyarak saçlarını kesti. Güvenlik güçlerinin müdahale ettiği birçok kentte polis ve göstericiler arasında çatışmalar yaşandı. Güvenlik güçlerinin göstericilere doğrudan ateş açması sonucu yaralanan ve hayatını kaybeden göstericilerin görüntüleri sosyal medyada yayınlandı.
Bir haftadır süren gösterilerde AP, İran devlet medyasına dayandırarak verdiği haberinde 26 kişinin gösteriler sırasında hayatını kaybettiği bildirirken, insan hakları örgütleri, protestolara güvenlik güçlerinin müdahalesinde perşembe gününe kadar en az 31 sivilin yaşamını yitirdiğini duyurdu. Hengaw İnsan Hakları Örgütü ise en az 700 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
Tahran’da çıkışı "yönetime ve güvenlik güçlerine destek yürüyüşü"
Öte yandan bugün Tahran Üniversitesinde kılınan cuma namazı çıkışı "yönetime ve güvenlik güçlerine destek yürüyüşü" Tahran'daki İnkılap Meydanı'na kadar devam etti. Meydanda toplanan kalabalık, ülkede yayılarak devam eden gösterilere tepki göstererek "Fitneciler idam edilsin", "Polisimin yanındayım" gibi sloganlar attı.
Anonslarda, Emini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen protestocular "başörtüsü ve din düşmanı" olarak nitelendirilirken, "İran lideri Ali Hamaney’in izin vermesi durumunda halkın meydanlara ineceği" ifade edildi.
Cumhurbaşkanı Reisi: İran'da ifade özgürlüğü var
New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu sırasında düzenlenen basın toplantısında konuşan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, geçen hafta "uygunsuz kıyafet" gerekçesiyle tutuklanmasının ardından polis gözetiminde hayatını kaybeden Jina Emini’nin ölümüne dair inceleme talimatı verdiğini ifade etti.
İran'da 2019'dan bu yana görülen en büyük protestolar ile karşı karşıya kalan Reisi, "İran'da ifade özgürlüğü var... Ancak kaosa yol açacak eylemler kabul edilemez" ifadelerini kullandı.
Rojhılat partileri taleplerini sıraladı
Rojhılatlı partilerin oluşturduğu İran Kürdistan Partileri Dayanışma Merkezi'nden gösterilere ilişkin bir açıklama yapıldı.
Açıklamada “İran'ın halk karşıtı rejiminin zulmüne ve zulmüne karşı güçlü ve açık bir protesto mesajı olan, Kürdistan genelindeki başarılı ve yaygın grevinizden dolayı sizi tebrik ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Sivil gösterilerin ülke içi ve dışındakoordineli şekilde yürütülen gösterilerin amacına ulaştığı belirtilen açıklamada, gösterilerde yer alan herkese minnetar oldunduğu kaydedildi.
Açıklamanın devamında İran Kürdistan Partileri Dayanışma Merkezi taleplerini şöyle sıraladı:
1- Son protestolarda tutuklananlar ve kadın hakları aktivistlerinin tümü derhal serbest bırakılmalıdır.
2- Jina (Mehsa) Emini cinayetinin faillerinin cezalandırılmasını talep ediyor ve sonucunun kamuoyuna açıklanmasını istiyoruz
3- İrşad devriyelerini (ahlak polisi) dağıtın ve zorunlu başörtüsünü kaldırın
4- Kürdistan şehirlerine yığılan güvenlik güçlerini çekin ve güvenlik ortamına son verin
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın