Kürdistan Semenderi
Bane (Rûdaw) – Rojhılat’ın (Doğu Kürdistan) Bane kentindeki Kelixan Vadisi, bir zamanla “Kürdistan Semenderi” olarak bilinen sarı benekli semenderlerle doluydu. Ancak günümüzde nesli tükenmekte olan bu canlılara artık oldukça ender rastlanıyor.
Sadece Kürdistan coğrafyasında yaşadığı için “Kürdistan Semenderi” olarak adlandırılan sarı benekli semenderler, günümüzde habitat kaybından dolayı soyu tehlike altında olan canlılardan biri.
Rojhılat’ın Bane, Serdeşt, Mahabad, Bokan, Nexede kentleri ile Hewraman bölgesinde geçmişte çok rahatça görülebilen bu canlılar, doğal olmayan sebepler nedeniyle de tahlike altında.
Bane Pajin Doğa ve Çevre Koruma Meclisi üyesi Hejar Azizinejad, “Sarı benekli semenderin bilimsel adı Neurergus Strauchii’dir. Hem karada hem de suda yaşayabilen bu canlılar Kürdistan’da hem vadilerde hem de yaylalardaki su kenarlarında yaşıyor” dedi.
Salamandridae familyasından ve 14–19 cm boyunda olan bu canlılar genelde yağmur sonrası ortaya çıkıyor. Siyah rengi, sarı benekleri ve diğer özellikleri nedeniyle birden çok isme sahiptirler. Rojhılat’ta bu semenderlere “Bûkî Kanî” (Pınar Gelini), “Nazxatûn” (Nazlı Hanım), “Marxatûn” (Yılan Hatun) ve “Mare Zerdele” (Sarı Yılancık) gibi isimler verilmiş. Tamamen zehirsiz olan Kürdistan semenderi yosun, sinek ve parazitlerle besleniyor.
Bane’li Hewrê Reşid, “Biz çocukken büyüklerimiz bu hayvanlara dokunmayalım diye, zehirlidirler diyorlardı. Böylece korkup onlara dokunmuyorduk ve onlar da korunuyordu. Fakat maalesef günümüzde artık böyle olmadığı ve nesli tükendiği için değerli olduğu anlaşılınca artık ticareti yapılmaya başlandı. Eskiden bu vadiler semender doluydu ama şimdi nesli yok olmak üzere” diye konuştu.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), sarı semenderleri “nesli tükenme tehlikesi altında olan canlılar” kategorisine almış durumda. Doğa ve çevre koruma örgütleri, Kürdistan semenderinin neslinin tükenmesini kuraklık nedeniyle kaynak suların azalmasına, ticaret malı haline getirilmelerine ve bilinçsizce öldürülmelerine bağlıyor.
Pajin Doğa ve Çevre Koruma Meclisi üyesi Hekim Muhammedipur da, “Biz bu yıl nesli tükenme tehlikesi altında olan bu canlıları korumak için yeni bir çalışma başlattık. Önce yerlerini tespit ediyor ve ardından insanları bu canlılar hakkında bilgilendirerek daha duyarlı olmalarını sağlıyoruz. Çünkü en yi halkımız onları koruyabilir” dedi.
Kürdistan semenderi, ilkbaharda eriyen karlarla birlikte ortaya çıkar. Bu semenderlerin bulunduğu su, o pınarın saflığının bir işareti olarak görülür ve tereddüt etmeden içilebilir.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın