Erbil (Rûdaw) - Irak’taki Baas rejimi tarafından 1983 yılında gerçekleştirilen Barzanî soykırımı, sadece on binlerce insanın canına mal olmadı; geride kalanların yaşamlarını da geri dönülmez biçimde etkiledi. Bu trajedinin simge isimlerinden biri ise, babası ve iki ağabeyi soykırımda infaz edilen Xusrew Muhammed Mirxan Gerdi oldu. Xusrew, yıllar süren acıya karşılık, ailesini anmak ve direnişi sürdürmek adına rejimin Kürdistan sınırlarına döşediği mayınları toplayarak mücadele etti. Ancak bu fedakârlık, 1989’da bir mayının patlaması sonucu yaşamına mal oldu.
31 Temmuz 1983’te başlayan ve Irak Baas rejimi tarafından planlanan Barzanî soykırımı kapsamında, yaklaşık 8 bin Barzanî aşiretine mensup erkek – çocuk, genç, yaşlı – hiçbir hukuki gerekçe olmadan toplanarak infaz edildi. Kurbanlar arasında Muhammed Mirxan Said Gerdî ve oğulları Sultan ile Şevket de yer aldı. Bugün hâlâ bu insanlara ne olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, büyük çoğunluğunun toplu mezarlara gömüldüğü ifade ediliyor.
Mayın toplayarak adalet arayışı
Muhammed Mirxan’ın oğlu Xusrew, ailesinden geriye kalanlarla birlikte yaşadığı büyük kaybın ardından sıra dışı bir yöntemle adalet arayışına girdi. Rejim tarafından Kürdistan’ın sınır bölgelerine döşenmiş binlerce mayından bazılarını tespit edip toplayarak, Irak askerlerine karşı taktiksel mücadele yürüttü.
Es’ad Muhammed Mirxan, kardeşi Xusrew’ın bu süreçte nasıl bir yol izlediğini şöyle anlattı:
“Babam ve iki ağabeyim şehit edildikten sonra, Xusrew yıllarca sınır bölgelerinde dolaşarak gömülü mayınları tespit etti ve rejim güçlerine karşı kullanmak üzere yeniden yerleştirdi. Bu onun intikamıydı, ama aynı zamanda ailesine duyduğu sadakatin bir ifadesiydi.”
1971 doğumlu olan Xusrew, 1988 yılında evlendi ve bir kız çocuğu sahibi oldu. Kızı bugün Salahaddin Üniversitesi’nde öğretim görevlisi ve doktora öğrencisi. Ancak Xusrew’ın yürüttüğü tehlikeli mücadele, 1989 yılında bir mayının infilak etmesi sonucu sona erdi. Fedakâr eylemi hem ailesinin onurunu yaşatma hem de sessiz bir direnişi temsil etme çabasıydı.
Soykırımın izleri ve toplu mezarlar
Barzanî soykırımı, Irak rejiminin Kürtlere yönelik yürüttüğü daha büyük çaplı “Enfal Operasyonu”nun ilk adımıydı. 1980–1988 İran-Irak Savaşı’nın ardından Kürdistan’ın çeşitli bölgelerine on binlerce mayın döşendi ve siviller hedef alındı. Enfal sürecinde yaklaşık 190 bin Kürt sivil şehit edildi, kayboldu ya da toplu mezarlara gömüldü.
Bugüne kadar toplu mezarlardan çıkarılan cenazeler belgelendi:
- Çemçemal: 1.010 kişi
- Badinan (özellikle Barzanî köyleri): 696 kişi
- Germiyan: 399 kişi
- Dukan: 256 kişi
- Topzawa: 80 kişi
Khosrew’un hatırası: Bir direnişin sessiz sembolü
Xusrew Muhammed Mirxan, bir halkın trajedisini kendi bireysel eylemiyle görünür kılmayı başaran isimlerden biri oldu. Onun hikâyesi, yalnızca bir intikam arayışının değil; onuru, direnci ve adaleti yaşatma çabasının sembolü olarak Kürt hafızasında yaşamaya devam ediyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın