BELGESEL - Sri Lanka'da Mavi Yakut'un karanlık yüzü

Ratnapura (Sri Lanka) - Sri Lanka'nın "mücevher başkenti" olarak bilinen Ratnapura'da, binlerce maden işçisinin hayatını hiçe sayarak yerin metrelerce derinliğinde değerli taş araması işçilerin hayatını olumlu etkilemediği gibi maden tüccarlarının zenginleşmesine yardımcı oluyor. Rûdaw ekibinin bölgede yaptığı araştırma, zenginlik kaynağı olarak görülen değerli taş madenlerinin, emekçiler için birer ölüm tuzağı olduğunu gözler önüne serdi.

Maden işçisi Ajith Rohita'nın hikayesi, bu tehlikeli koşulları en iyi şekilde özetliyor. 22 yaşından beri madenlerde çalışan Ajith, her gün evden sağ salim döneceğinin garantisi olmadan işe gidiyor.

Rûdaw muhabiri ve sunucusu Peyam Serbest, Ajith ile birlikte 22 metre derinliğindeki, hiçbir güvenlik önlemi olmayan, oksijenin kısıtlı olduğu tünele indi. Ajith, "Tüm bu tehlikelere kızım ve eşim için katlanıyorum" diyerek, madenlerdeki sömürüye dikkat çekti.

Düşük ücretler, yüksek risk

Maden işçileri, günde defalarca inip çıktıkları bu tünellerde, metan gazı sızıntıları ve tünel çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.

Buldukları değerli taşlar karşılığında ise aldıkları ücret oldukça düşük. Birçok işçinin haftalık kazancı sadece 7 dolar civarında. Değerli bir taş bulunduğunda ise işçiler, taşın gerçek değerinin yalnızca yüzde 10'unu alabiliyor. Geri kalan yüzde 90 ise maden sahiplerine kalıyor.

Mavi Yakut ve adaletsizlik

Ajith'in ekibi, yedi ay süren çalışmaların ardından piyasada en değerli taşlardan biri olarak kabul edilen bir mavi yakut buldu. Madenin sahibi Ananda Amaranayaka, yakutun değerini 7 bin dolar olarak belirleyerek, 12 işçiye toplam 700 dolar ödedi. Ancak yakut atölyede cilalandıktan sonra gerçek değerinin 160 bin dolar olduğu ortaya çıktı.

İşçiler yoksulluk içinde mücadele ederken, aracı tüccarlar ve maden sahipleri bu zorlu emeğin üzerinde büyük karlar elde ediyor.

Ajith'in eşi Samanthi Lanka, "Bu iş tamamen tehlikeli. Başka insanlar, eşim gibi insanların döktüğü alın teri üzerinden çok para kazanıyor. Adalete ihtiyacımız var, hiç adalet yok" diyerek tepkisini dile getirdi.

Bu acımasız sistem, Sri Lanka'nın yeraltı zenginliklerinin nasıl bir avuç insanın çıkarına hizmet ettiğini ve bu zenginliğin kaynağı olan işçilerin nasıl göz ardı edildiğini bir kez daha gözler önüne serdi.