Haber Merkezi – ABD medyasına göre, İsrail, Suriye’nin güneyindeki Dürzi toplumuyla kurduğu ilişkiyi "hassas bir denge" üzerinde yürütüyor. Bölgedeki milislere aylık ödeme yapan ve helikopterlerle askeri malzeme gönderen Tel Aviv, buna rağmen bağımsız bir Dürzi devletine "stratejik bir yük" olacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor.
Suriye’de Esad rejiminin devrilmesinin ardından güneydeki Süveyda vilayetinde yükselen Dürzi otonomisi talepleri, İsrail’in dış politikasında kritik bir başlık haline geldi.
The Washington Post’un haberine göre, Dürzi lider Hikmet el-Hicri’nin Süveyda’dan Irak’a kadar uzanan bir "Dürzi devleti" haritasını Batılı hükümetlere sunduğu bir dönemde, İsrail bu projeye mesafe koymayı tercih ediyor.
"İkinci bir Güney Lübnan Travması istenmiyor"
İsrail hükümet danışmanlarına göre, Tel Aviv’in bağımsız bir Dürzi devletine karşı çıkmasının arkasında 2000 yılındaki Güney Lübnan tecrübesi yatıyor.
İsrail’in 20 yıl boyunca desteklediği Güney Lübnan Ordusu’nun Hizbullah karşısında dağılması, İsrail güvenlik bürokrasisinde "vekil milisler" konusunda büyük bir temkinlilik yarattı.
Gazeteye konuşan bir hükümet danışmanı, sınırın 100 kilometre ötesindeki bir nüfusu savunmanın imkansızlığına dikkat çekerek, "Eğer burada bir çıkarımız varsa, bu çıkar bağımsız bir Dürzistan kurmak değildir" dedi.
Hicri ve "Ulusal Muhafızlar": İsrail’in yeni partneri mi?
Süveyda’da Dürzi lider Hikmet el-Hicri, Ağustos ayında yaptığı bir hamleyle bölgedeki tek meşru askeri otorite olma yolunda "Ulusal Muhafızlar" adlı yeni bir milis grubu kurdu.
İddialara göre bu grup, daha önce İsrail’den silah alan eski askeri konseyin yerini aldı.
Ancak bu durum Dürzi toplumu içinde bölünmelere yol açtı.
Eski askeri konsey lideri Şufi, Şam yönetimiyle (Ahmed Şara) iş birliği yapmakla suçlanıp saklanmaya başlarken; Hicri ve oğlu Süleyman hakkında ise adam kaçırma ve Hizbullah dahil uyuşturucu şebekeleriyle iş birliği iddiaları gündeme geldi.
Çöken güvenlik anlaşması: "İnsani koridor" engeli
İsrail ve Suriye (Şara yönetimi) arasında New York’taki BM Genel Kurulu öncesinde bir güvenlik anlaşması taslağı tartışıldı.
Ancak görüşmeler iki temel noktada tıkandı:
Şam yönetimi, İsrail’in Dürzi ayrılıkçılığına verdiği desteği tamamen kesmesini istedi.
Netanyahu yönetimi, İsrail’den Süveyda’ya uzanan, duvarlarla çevrili bir "insani koridor" ve Suriye’nin güneyinin askerden arındırılmasını talep etti.
Şara, Washington Post’a verdiği mülakatta İsrail’in "güneyin askerden arındırılması" talebini kesin bir dille reddetti.
Helikopterlerle yardım ve 3 bin savaşçıya maaş
Diplomatik çıkmaza rağmen İsrail sahadaki desteğini kesmiş değil. Eylül sonunda İsrail helikopterlerinin Süveyda’ya ilaç ve çelik yelek gibi savunma malzemeleri taşıdığı, ayrıca yaklaşık 3 bin "Ulusal Muhafız" savaşçısına aylık ödemelerin devam ettiği bildirildi.
Ancak uzmanlar, bu desteğin miktarının azaldığına dikkat çekiyor. Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden (INSS) Carmit Valensi, İsrail’in artık daha pragmatik olduğunu belirterek, "Bir güvenlik anlaşmasına varmaya çalışan rejimle diyalog yürütürken, iç meselelere müdahalenin bir sınırı olmalı" değerlendirmesinde bulundu.
Kurumsal özerklik
İsrail’in resmi pozisyonu, Dürziler için bağımsızlık yerine Şam yönetimi altında "kurumsal özerklik" elde edilmesi yönünde baskı kurmak.
İsrailli yetkililer, "Şara ile bir anlaşmaya varmak mümkün ancak 7 Ekim benzeri bir vahşetin Dürzi kardeşlerimizin başına gelmemesi için kalıcı koruma ilkelerimize bağlı kalacağız" açıklamasında bulunuyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın