Irak 'C seviyesinde' alarmda: 1.3 milyon özel seçmen oy kullanıyor

Erbil (Rûdaw) - Irak'ta salı günü yapılacak parlamento seçimleri öncesi 1,3 milyondan fazla özel seçmen için oylama başladı. Ülke genelinde seçim sessizliği uygulanırken, güvenlik "C seviyesinde" alarma geçirildi. Mukteda es-Sadr'ın boykot ettiği seçimlerde 7 binden fazla aday yarışıyor.

Bugün, aralarında Peşmerge, Asayiş, polis ve Heşdi Şabi mensuplarının da bulunduğu 1 milyon 300 binden fazla özel seçmen için oy verme işlemi başladı. Mahkumlar ve hastanelerdeki hastalar da özel oylama kapsamında oy kullanıyor.

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, cumartesi sabahı itibarıyla ülke genelinde "seçim sessizliğinin" sürecinin başladığını duyurdu. Siyasi tarafların Salı günü sandıklar kapanana kadar propaganda yapması yasaklandı.

Kürdistan Bölgesi’nde 224 bin 333 özel seçmen bulunuyor. Ayrıca 26 bin 538 yerinden edilmiş (Mülteci) kişi de bölgede oy kullanabilecek. Güvenlik güçleri için 809, mülteciler için 27 merkez tahsis edildi.

Irak geneli rakamlarına göre; İçişleri Bakanlığı’na bağlı 596 bin 453, Heşdi Şabi’ye bağlı 127 bin 127 seçmen bulunuyor. Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanlığı’nda 124 bin 312, Peşmerge Bakanlığı’nda ise 145 bin 907 kayıtlı seçmen oy veriyor.

Ülke "C seviyesinde" alarmda

Seçimlerin güvenliğini sağlamak amacıyla Irak güvenlik güçleri, ülke yasalarına göre en yüksek seviye olan “C seviyesi alarm durumuna” geçti. Bu durum, tüm güvenlik birimlerinin izinlerinin iptal edilmesi ve ülke genelinde tam teyakkuz hali anlamına geliyor.

Irak İçişleri Bakanlığı, oy merkezlerinin güvenliğini sağlamak üzere 185 binden fazla güvenlik personelinin görevlendirildiğini açıkladı.

Seçim günü gece saatlerinde şehirler arası ulaşım durdurulacak, sınır kapıları ve havaalanları kapatılacak.

Sadr Hareketi'nden boykot

Salı günü yapılacak genel seçimlere katılımın düşük olması bekleniyor. En dikkat çekici boykotu, Mukteda es-Sadr liderliğindeki Şii Ulusal Akım (önceki Sadr Hareketi) yürütüyor. Sadr, süreci “yolsuzlukla lekelenmiş” olarak nitelendirerek seçimlere katılmayı reddetti.

Sadr’a yakın siyaset uzmanı Menaf Musevi, "Biz bu seçimleri reddediyoruz ama Şii Ulusal Akım yasaları ihlal etmek istemiyor," dedi.

Yeni sistem büyük partilerin lehine işliyor

Bu seçimler, 2021'deki seçimlerden belirgin farklar taşıyor. Önceki seçimlerde ülke 83 küçük seçim bölgesine ayrılmışken, bu kez her vilayeti tek seçim bölgesi haline getiren katsayılı “Sainte-Laguë sistemi” uygulanıyor.

Bu sistemin, küçük partilerin ve bağımsız adayların kazanma şansını azaltıp büyük partiler ve koalisyonlara avantaj sağladığı belirtiliyor.

2021’de 3 bin 244 olan aday sayısı, bu yıl 7 bin 744’e (2 bin 248’i kadın) yükseldi. Irak'ta 46 milyon nüfustan 20 milyondan fazla kişi oy kullanma hakkına sahipken, yaklaşık 7 milyon kişi seçim kartını almadı veya bilgilerini güncellemedi.

Parlamentodaki 329 sandalye sayısı sabit kalırken, bunların 83’ü kadın kotasına, 9’u ise azınlıklara ayrıldı. Yurt dışında yaşayan Iraklılar bu seçimde de oy kullanamayacak.

Komisyon: Hileye izin verilmeyecek

Seçim Komisyonu Basın Birimi Üyesi İmad Cemil, bu seçimleri diğerlerinden ayıran en önemli özelliğin "oy hilesine karşı alınan sert önlemler" olduğunu söyledi.

Cemil, "Seçmen kartı satın almaya çalışanlar hiçbir fayda göremeyecek, çünkü sistem son derece gelişmiş ve parmak iziyle doğrulama yapılıyor... Sadece kart sahibi oy kullanabilir, başkası kartı kullanamaz" dedi.

Öte yandan Seçim uzmanı Karzan Muhammed, Irak Parlamento Seçimleri 2025 kapsamında yapılan özel oylamada iki önemli değişikliğin uygulandığını bildirdi.

Muhammed’e göre değişikliklerden ilki, parmak boyasının (mürekkebin) kaldırılması; ikincisi ise parmak izi okunmayan seçmenlerin yüz tanıma sistemiyle kimlik doğrulaması yaparak oy kullanabilmesi oldu.

Seçimlerin bir diğer dikkat çeken yönü ise, seçim kampanyalarındaki kaynağı belirsiz yüksek harcamalar oldu.

Sonuçlar 24 saat sonra

11 Kasım Salı günü oy verme merkezleri sabah 07.00’de açılacak ve akşam 18.00’de kapanacak. Irak Seçim Yasası’na göre, resmî sonuçların genel oylama sürecinin sona ermesinden 24 saat sonra açıklanması bekleniyor.

Seçimler, uluslararası kuruluşlar ve yerel gözlemcilerin gözetiminde yapılacak. Ancak yaklaşık 340 yabancı gözlemciye ülke içinde görev izni verilmediği, bu kişilerin yalnızca sürece dair gözlemlerini raporlayabileceği bildirildi.