ABD’den Bağdat’a net mesaj: Silahlı grupların devletle yarıştığı bir ülke kazanamaz
Haber Merkezi - ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Marc Savaya, yeni hükümetin kurulması sürecinde yaşanan tıkanıklığa dikkat çekerek siyasi liderleri uyardı. IŞİD’e karşı zaferin 8. yıl dönümünde konuşan Savaya, liderlerin "birlik ile gerileme" arasında bir seçim yapması gerektiğini vurgulayarak, "Devletin egemenliğini silahlı grupların otoritesinin önüne koyun" çağrısında bulundu.
Geçtiğimiz Ekim ayında ABD Başkanı Donald Trump tarafından atanan Irak asıllı Amerikalı diplomat Marc Savaya, perşembe günü yayımladığı mesajda, Bağdat’taki siyasi çıkmaza değindi. Müzakerelerin uzamasının ekonomik sorunları derinleştireceği ve ülkeyi uluslararası izolasyona sürükleyeceği uyarısında bulunan Savaya, net mesajlar verdi.
Sosyal medya platformu X üzerinden açıklama yapan Savaya, "Diktatörlüğün devrilmesinin üzerinden 23 yıl geçmesine rağmen Irak bir kez daha kritik bir karar anında" ifadelerini kullandı. Savaya ayrıca, "Silahlı grupların devletle rekabet ettiği ve otoritesini zayıflattığı hiçbir ülke başarılı olamaz" değerlendirmesinde bulundu.
Seçim sonrası siyasi kilitlenme
Savaya’nın açıklamaları, 11 kasımda yapılan parlamento seçimlerinin ardından hükümet kurma görüşmelerinin tıkandığı bir döneme denk geldi. Seçimlere katılım oranı 2021’deki yüzde 41’lik seviyeden yüzde 56’ya yükselerek önemli bir artış gösterse de, hiçbir siyasi taraf tek başına çoğunluğu sağlayamadı.
Irak Yüksek Federal Mahkemesi tarafından kasım ayı sonunda onaylanan sonuçlara göre, mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani liderliğindeki "İnşa ve Kalkınma İttifakı", 329 sandalyeli mecliste 46 sandalye kazanarak en büyük grup oldu.
Ancak İran’a yakın partilerden oluşan Koordinasyon Çerçevesi, Sudani’nin sandalye sayısına rağmen kendisini müzakerelerin lideri olarak görüyor ve Sudani’yi devre dışı bırakma potansiyeli taşıyor. Siyasi pazarlıkların, 2021 seçimleri sonrasında olduğu gibi aylar sürecek bir çıkmaza girmesinden endişe ediliyor.
BM ve Kürtlerin pozisyonu
Siyasi belirsizlik sürerken, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de istikrarın korunması için hızlı adım atılması çağrısında bulundu. Öte yandan Kürt siyasi tarafları da Cumhurbaşkanlığı makamı ve Kürdistan Bölgesi’nin bakanlık payları üzerindeki müzakerelerini sürdürüyor.
2014 yılında IŞİD’in Musul Ovası’nda Hristiyanlara ve diğer azınlıklara yönelik saldırılarına karşı düzenlenen protestolarda aktivist kimliğiyle tanınan Keldani kökenli Savaya, Irak’ın son yıllarda kaydettiği ilerlemeye de değindi. Savaya, özellikle İsrail ve İran arasındaki gerilimler gibi bölgesel çatışmalardan Irak’ın uzak durmasını sağlayan dengeli dış politikayı övdü.
Ancak ABD Temsilcisi, iç çekişmelerin "Irak ekonomisini boğacağı" ve ülkeyi yalnızlaştıracağı uyarısında bulundu. ABD desteğinin reformlara ve silahlı grupların devlet kontrolü altına alınmasına bağlı olduğunu vurgulayan Savaya, "Bu bölünmüşlük Irak’ın küresel konumunu zayıflatıyor" dedi.
Savaya, ekibinin "kendi kaderini tayin edebilen egemen bir Irak" için liderlerle yakın çalışacağını belirtti.
Yatırımlar ve güvenlik şartı
Kasım ayında Kürdistan Bölgesi’ndeki Kor Mor gaz sahasına yapılan saldırıyı kınayan ve Washington’un Irak’ta "dış müdahaleye" göz yummayacağını belirten Savaya, ABD’nin ekonomik desteğinin şartlarına da dikkat çekti.
Savaya, milyarlarca dolarlık ABD yardımının ve ExxonMobil gibi dev şirketlerin yatırımlarının "milislerden arındırılmış" bir devlet yapısına bağlı olduğunun altını çizdi. Trump’ın sloganına atıfta bulunan Savaya mesajını, "Birlik içinde ve akıllıca yapılacak bir seçim, Amerika'ya net bir mesaj gönderecektir" sözleriyle tamamladı.