Erbil (Rûdaw) - Irak’ta parlamento seçim sonuçlarının kesinleşmesinin ardından hükümet kurma süreci resmen başlarken, Washington–Bağdat hattında “İran’a yakın silahlı gruplar” merkezli ciddi bir kriz yaşanıyor. ABD yönetimi, bu grupların siyasi sistemden dışlanmasını ekonomik ve siyasi destek için temel şart olarak öne sürüyor.
Irak’ta 6. dönem parlamento seçimlerinin üzerinden bir ayı aşkın süre geçmesine rağmen yeni hükümetin yapısı henüz netleşmiş değil. Irak Federal Yüksek Mahkemesi’nin 14 Aralık 2025’te seçim sonuçlarını resmen onaylamasıyla anayasal takvim işlemeye başlasa da, perde arkasında yoğun diplomatik temaslar sürüyor.
“Irak bir yol ayrımında”
ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Marc Savaya, yaptığı açıklamalarda Irak’ın kritik bir eşikte bulunduğunu vurguladı. Savaya, “Silahlı grupların devlet otoritesiyle rekabet ettiği bir ülkede istikrar ve kalkınma mümkün değildir” diyerek, Bağdat yönetiminin bu yapılarla arasına açık bir mesafe koyması gerektiğini ifade etti.
Washington’dan gelen mesajlarda, İran’a yakın silahlı grupların hükümette yer almasının ciddi sonuçlar doğuracağı uyarısı yapılıyor. Bu olası sonuçlar arasında:
Ekonomik baskı: Yaptırımların genişletilmesi ve bankacılık sistemine yeni kısıtlamalar
Siyasi tecrit: Irak’ın uluslararası alanda yalnızlaşması
İstikrarsızlık: Yabancı yatırımların durması ve güvenlik risklerinin artması yer alıyor.
ABD’nin şartları net
Iraklı yetkililere göre ABD, silahlı grupların yeni hükümette yer alabilmesi için üç temel şart öne sürüyor:
- Silahlı kanatların tamamen lağvedilmesi
- Tüm silahların Irak ordusuna teslim edilmesi
- İran Devrim Muhafızları ile olan tüm organik bağların koparılması
Siyasi çıkmaz: Sandıktan güçlenerek çıktılar
Ancak Washington’un sert tutumuna karşın, hedef alınan grupların önemli bir kısmı seçimlerden güçlenerek çıktı. Kays el-Hazali liderliğindeki Asaib Ehlil Hak’ın 27 sandalye kazanarak Şii Koordinasyon Çerçevesi içinde kilit bir konuma gelmesi, bu yapıların tamamen hükümet dışında bırakılmasını zorlaştırıyor.
Benzer şekilde, ABD’nin terör listesinde yer alan Ketaib Hizbullah’ın siyasi kanadı Hukuk Hareketi ile Ketaib İmam Ali gibi gruplar da parlamentoda temsil ediliyor. Uzmanlar, bu yapıların bütünüyle dışlanmasının iç siyasi dengeleri sarsabileceği ve yeni bir istikrarsızlık dalgası yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Ekonomi-güvenlik dengesi
Yeni başbakan adayının belirlenmesinde kilit rol oynayan Koordinasyon Çerçevesi, bir yandan ABD’nin özellikle enerji ve teknoloji alanındaki yatırım desteğini kaybetmek istemiyor, diğer yandan da sahadaki silahlı gücünü koruma arayışını sürdürüyor.
Kays el-Hazali’nin son dönemde yaptığı “Büyük Amerikan şirketlerinin Bağdat’ta yatırım yapması Irak’ın çıkarınadır” açıklaması, bu ikilemin açık bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Washington’un “göz yumma” dönemi sona mı erdi?
Geçmiş dönemlerde bazı bakanlıkların bu gruplara verilmesine dolaylı olarak göz yuman ABD’nin, bu kez çok daha katı bir tutum benimsediği görülüyor. Özellikle İsrail-İran gerilimi bağlamında Irak’ın bölgesel çatışmalarda bir “saldırı üssü” haline gelmesini engellemek isteyen Washington’un, diplomatik ve ekonomik baskı araçlarını sonuna kadar kullanmaya kararlı olduğu belirtiliyor.
Iraklı siyasi liderlerin, anayasal süre içinde hem ABD’nin taleplerini karşılayıp hem de İran destekli blokla nasıl bir denge kuracağı, ülkenin önümüzdeki on yılını belirleyecek kritik başlıklardan biri olarak öne çıkıyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın