Erbil (Rûdaw) – Irak’taki Sabia Mendailer son dönemde ülkeyi terk ediyor.
Sabia Mendailer Ayini Meclisi Başkanı Ganem Haşim, son beş ay içinde 50’den fazla Sabia ailenin Irak’tan ayrıldığını açıkladı.
Ganem Haşim, Rûdaw’a yaptığı açıklamada, “Sabia ailelerin Irak’tan göçü 2005’ten bu yana kesintisiz devam ediyor, hiç durmadı” dedi.
Haşim, “Son beş ay içinde yaklaşık 50–60 Sabia ailesi Türkiye ve Ürdün’e, oradan da başka ülkelere gitmek üzere Irak’tan ayrıldı. Bu aileler Basra, Misan, Bağdat ve Kerkük’ten göç etti” diye konuştu.
Ekonomik nedenlerle göç
Haşim, göçün başlıca nedenlerinin ekonomik kriz ve iş imkanlarının yokluğu olduğunu belirtti. Sabiaların büyük çoğunluğu kuyumculuk mesleğini bildiğini ancak son yıllarda bu mesleğin çok gerilediğini söyledi.
Haşdi Şabi’ye Katılım Tartışması
Sabia -Mendailer Ayan Meclisi Başkanı Haşim, “Bildiğim kadarıyla, 60–70 Sabia ’nin dosyaları toplandı. Amaç, onların Haşdi Şabi’ye katılması ve siyasi hedeflerin gerçekleştirilmesiydi” dedi.
Haşim, “Önce Sabialar adına bir birlik kurmak istediler, sonra da gençleri bireysel olarak katmayı düşündüler. Ben buna karşı çıktım” diye konuştu.
“Peki neden Sabialer Ulusal Güvenlik, İçişleri Bakanlığı ya da yerel polis içinde yer almıyor?” diye soran Haşim, bunun “stratejik hedeflerle” ilgili olduğunu söyledi.
Çalışma imkanlarının olmayışı nedeniyle bazı Sabia gençlerin maaş karşılığında Haşdi Şabi’ye katıldığını, bunun ailelerini geçindirmek için bir mecburiyet olduğunu vurguladı.
Haşim ayrıca, Sabia milletvekili Usame el-Bedri’nin ofisinin Bağdat’ın Kadisiye semtindeki mabet içine kurulmasını da eleştirdi.
Irak’ın en eski topluluklarından
Sabia -Mendailer, Irak’taki en eski dinî topluluklardan biri. Kökenleri Mezopotamya’da yaklaşık 7 bin yıl öncesine uzanıyor. “Sabia ” kelimesi “saba” kökünden gelir ve “dalmak, suya girmek” anlamına gelirken, “Mendaî” ise “bilgi” kökünden türemiştir. Bu nedenle onlara “hak dinin bilenleri” veya “vaftiz olanlar” da denir.
Tarih boyunca pek çok felaketle karşılaşan Mendailer, yazılı tarihlerini kaybetmiş; birçok metinleri imha edilmiş veya yakılmıştır.
Tapınaklar ve meslekler
Eski Mendaî yazmalarda, Sasani döneminden önce Irak genelinde, özellikle güney bölgelerde 400’den fazla mabet bulunduğu belirtilir. Ancak sonraki dönemlerde siyasi gelişmeler nedeniyle bu sayı ciddi biçimde azalmıştır.
Mendailer tarih boyunca marangozluk, kuyumculuk, gemi yapımı, demircilik ve tarım aletleri üretimi gibi zanaatlarla uğraşmıştır.
Dini gelenekler
Mendaî din adamları sakal bırakır. Din adamı Termeza Kureydi’ye göre bunun sebebi, Mendaî inancında saç ve sakala dokunulmaması gerektiği ve ruhun başta bulunduğuna inanılmasıdır. Toplumda sakal bırakma yalnızca din adamlarına özgüdür.
Genellikle nehir kenarlarında yaşayan bu grup, dini ritüellerini Dicle ve Fırat Nehri'nde gerçekleştiriyor. Sabia Mendailer, bu nedenle kendilerini "iki nehrin (Mezopotamya’nın) kadim halkı" diye de nitelendiriyor.
Sabia Mendailer, davet edildikleri mekanlara veya piknik için gittikleri yerlere temiz ve kutsal saydıkları nehir suyunu yanlarında götürür ve kendi pişirdikleri yiyecekleri tüketirler. Bir Sabia Mendai ait olduğu topluluk dışında başka bir dini yapıya mensup biriyle evlenemez.
En eski mabet
Tarihteki en eski Mendaî mabedi, Misan vilayetindeki Tayyib bölgesindedir. Aramice’nin bir lehçesi olan Mendaî dilinde “Tayyib Matha” yani “iyi topraklar” olarak bilinen bu bölgedeki birçok şehir ve eser yok olmuştur.
Takvim
Mendaî takvimi, Gregoryen takviminden ayların sıralaması bakımından farklıdır ancak ay sayısı aynıdır. Yıl, Tabiit ayında (Miladi takvime göre Temmuz) başlar. En kutsal dini dönem olan Brunaya ise Mendaî takviminin dokuzuncu ayında kutlanır.
Bağdat’taki Mendaî mabedi
Mendâ, Bağdat’ın Kadisiye semtinde, Dicle Nehri kıyısında bulunan Sabia -Mendaîlerin mabedidir. Burada topluluk üyeleri dini bayramlarını ve özel günlerini kutlar.
1980’lerde inşa edilen mabed, Maliye Bakanlığı’na kayıtlı ve Sabia lere tahsis edilmiş 1200 metrekarelik bir arazi üzerine kurulmuştur. Mabedin içinde taziye salonları, misafirhane ve göç eden ailelerin barınması için mekânlar bulunur.
Sabia Mendailer, Irak 2005 Anayasası uyarınca "azınlık" statüsünde bulunuyor.
Irak Sabai Mendai İşleri Konseyi verilerine göre, 2003 yılına kadar sayıları 100 bine yakın olan bu azınlık, mezhep çatışmaları ve silahlı gruplardan gelen tehditler nedeniyle giderek azaldı. Şu an sayılarının 15 binin altında olduğuna inanılıyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2006 yılında Sabia dilini “yok olan diller” listesine aldı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın