Haber Merkezi - Irak, İsrail-Rus asıllı araştırmacı Elizabeth Tsurkov’un serbest bırakılması için İran’la takas anlaşması üzerinde çalışıyor
Irak hükümeti, Mart 2023’te Bağdat’ta kaçırılan İsrail-Rus vatandaşı araştırmacı Elizabeth Tsurkov’un serbest bırakılması için bir takas anlaşması üzerinde çalışıyor. Anlaşma, 2022 yılında Bağdat’ta bir Amerikalının öldürülmesi suçlamasıyla tutuklanan Mohammad Reza Nouri isimli İranlı zanlının serbest bırakılması karşılığında Tsurkov’un serbest kalmasını öngörüyor. Ancak bu takas, ABD’nin onayına bağlı ve şu ana kadar Washington, şartları kabul etmiş değil.
AFP’ye konuşan üç Iraklı üst düzey yetkiliye göre, İran Devrim Muhafızları üyesi olduğu iddia edilen Mohammad Reza Nouri isimli İranlı, Kasım 2023’te Bağdat’ta ABD’li yardım görevlisi Stephen Troell’in öldürülmesiyle bağlantılı olarak Irak’ta ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Nouri ile birlikte dört Iraklı da aynı davada mahkûm edildi. ABD Adalet Bakanlığı ise Nouri hakkında 2023’te suikast planlaması suçlamasıyla dava açıldığını duyurmuştu.
Iraklı yetkililerden biri AFP’ye yaptığı açıklamada, “Amerikalılar, Tsurkov’un serbest bırakılması karşılığında İranlı zanlının salıverilmesine henüz onay vermedi” dedi.
Elizabeth Tsurkov kimdir?
Elizabeth Tsurkov, İsrail ve Rusya vatandaşı olan bir Orta Doğu uzmanı. Princeton Üniversitesi’nde doktora öğrencisidir ve aynı zamanda ABD merkezli düşünce kuruluşu olan New Lines Institute for Strategy and Policy’de araştırmacı olarak çalışmaktaydı. Araştırma konuları özellikle Suriye, Irak ve bölgedeki Şii milis gruplar üzerine odaklanmıştı.
Tsurkov Irak’a nasıl girdi?
İsrail vatandaşlarının Irak’a girmesi yasak olduğundan, Tsurkov’un Rus pasaportu kullanarak ülkeye giriş yaptığı tahmin ediliyor. Tsurkov’un geçmişte de birkaç kez Irak’a akademik amaçlarla seyahat ettiği belirtiliyor.
Tsurkov, 2023 yılı başlarında doktora araştırması için Irak’a Rus pasaportuyla gitti. Bu, ülkeye yaptığı ilk ziyaret değildi. Ancak Mart 2023’te Bağdat’ın Karrada semtinde ortadan kayboldu. İsrail makamları, onu İran’a yakınlığıyla bilinen Iraklı silahlı grup Kataib Hizbullah (Hizbullah Tugayları) tarafından kaçırıldığını ileri sürdü. Kataib Hizbullah ise doğrudan sorumluluğu üstlenmemekle birlikte, Tsurkov’un İsrailli olması nedeniyle "düşman bir unsur" olduğunu ima eden açıklamalar yaptı.
Bazı güvenlik ve diplomatik kaynaklara göre, Tsurkov’un Irak’tan İran’a götürülmüş olabileceği ihtimali de göz ardı edilmiyor.
Uluslararası boyut ve diplomatik gerilim
Olay, yalnızca Irak ile sınırlı kalmadı. İsrail, kendi vatandaşının kaçırılması nedeniyle süreci yakından izlerken, ABD hem kaçırılan kişinin akademik bağlantısı hem de öldürülen Amerikalı vatandaş nedeniyle sürecin önemli bir tarafı konumunda. Takas anlaşması için yapılan pazarlıklarda ABD’nin, İranlı zanlının serbest bırakılmasına sıcak bakmadığı bildiriliyor.
Irak hükümeti ise bu tür yüksek profilli bir rehine krizini çözerek uluslararası alandaki konumunu güçlendirmeyi ve İran ile ABD arasında bir denge kurmayı hedefliyor. Ancak dosyanın hassasiyeti nedeniyle tüm taraflar konu hakkında kamuoyuna sınırlı bilgi veriyor.
Takas pazarlığı: İranlı sanık ve diğerleri
Irak’ta ömür boyu hapse mahkûm edilen İranlı Mohammad Reza Nouri, ABD Adalet Bakanlığı tarafından da hedefte. Bakanlık, onun İran Devrim Muhafızları’nın bir üyesi olduğunu ve ABD vatandaşı Stephen Troell’in öldürülmesini planladığını savunuyor.
Nouri, cinayet suçlamasıyla yargılanan dört Iraklı sanıkla birlikte halen Irak'ta tutuklu bulunuyor. Anlaşma kapsamında bu kişilerin de serbest bırakılmaları gündeme gelebilir.
Diplomatik ve istihbari denge
Irak hükümeti, bu son derece hassas dosyada hem ABD, hem İran, hem de İsrail ile doğrudan ya da dolaylı temaslarda bulunuyor. Takas pazarlıkları, bölgesel güç dengeleri ve casusluk suçlamaları nedeniyle son derece karmaşık bir yapıya sahip. Washington’un, bir Amerikan vatandaşının ölümünden sorumlu tutulan bir şahsın serbest bırakılmasına sıcak bakmaması nedeniyle süreç tıkanmış görünüyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın