Erbil (Rûdaw) – ABD’de 33 yıl süren sürgünün ardından, Suriyeli Yahudi haham Yusuf Hamra ve oğlu, anavatanları Suriye’ye geri döndü. Hamra, Hafız Esad yönetimindeki Baas rejimi döneminde ülkesini terk etmek zorunda kalmıştı.
Rûdaw’a konuşan Hamra, “Suriye’ye dönen ilk Yahudi benim. Pazartesi akşamı oğlumla birlikte Şam’a ulaştım” dedi.
Çocukluğunun geçtiği Şam’ın güneydoğusundaki Yahudi Mahallesi’ni ziyaret eden Hamra, gördüğü manzara karşısında derin bir üzüntü duyduğunu ifade etti. “Mahalle bomboş,” diyen Hamra, ibadet yerlerinin ilgisizlik nedeniyle harabe durumda olduğunu belirtti.
Şam’a ilk ulaştığında El-Franj, El-Raki ve Cobar sinagoglarının yanı sıra İbn Meymun Yahudi Okulu’nu da ziyaret eden Hamra, “Buralar daha fazla bakıma muhtaç. Görünce üzüldüm” ifadelerini kullandı.
Yahudi geleneğinde ibadetin yapılabilmesi için en az on yetişkin erkeğin (Minyan) bir araya gelmesi gerektiğini hatırlatan Hamra, “Eğer on kişiyi toplayabilirsek dua edeceğiz. Aksi takdirde ibadet yapılamaz” dedi.
Suriye'deki Yahudi varlığı
Suriye’deki Yahudi topluluğu, 1992 yılında Hafız Esad yönetimi altında kitlesel göçe zorlanmıştı. 5 binden fazla Yahudi Avrupa ve Batı ülkelerine göç etmiş, ancak uzun yıllar boyunca ülkelerine geri dönmelerine izin verilmemişti.
Şam’daki Yahudi varlığı, yaklaşık 3 bin yıl öncesine, peygamber İlyas’ın bölgeye gelişine kadar uzanıyor. Orta Çağ boyunca Suriye, dünyanın en büyük Yahudi topluluklarından birine ev sahipliği yapmıştı. 1099’da Birinci Haçlı Seferi sırasında Kudüs’ten kaçan 50 bin Yahudi’nin Şam’a sığınmasıyla şehirdeki Yahudi nüfusu hızla artmıştı.
Ancak 20. yüzyılda İsrail’in kurulması ve bölgedeki siyasi gelişmeler nedeniyle binlerce Yahudi Suriye’den göç etmek zorunda kaldı. 1990’larda başlayan Orta Doğu barış görüşmeleri sırasında ise ülkedeki Yahudi nüfusu büyük oranda azaldı.
Yusuf Hamra’nın dönüşü, hem geçmişin izlerini hatırlatıyor hem de Şam’daki Yahudi varlığının belirsiz geleceğine dair soruları yeniden gündeme getiriyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın