Erbil (Rûdaw) - Suriyeli, Kürt ve ABD’li yetkililerin, ana gödeşini Kürt güçlerinin oluşturduğu DSG’nin Suriye devlet yapısına entegre edilmesini öngören ve tıkanma noktasına gelen anlaşmada, yıl sonu öncesinde sınırlı da olsa bir ilerleme göstermek için yoğun çaba harcadığı bildiriliyor.
Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklar, gecikmelere yönelik artan hayal kırıklığına rağmen son günlerde temasların hız kazandığını belirtirken, bazı kaynaklar ise büyük bir atılım ihtimalinin düşük olduğunu savunuyor.
Şam’dan DSG’ye yeni teklif
Reuters’e konuşan beş kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, ülkenin kuzeydoğusunu kontrol eden Kürt liderliğindeki Demokratik Suriye Güçleri’ne (DSG) yeni bir öneri iletti.
Bir Suriyeli, bir Batılı ve üç Kürt yetkiliye göre Şam, DSG’nin yaklaşık 50 bin savaşçısını üç ana tümen ve daha küçük tugaylar halinde yeniden organize etmesine prensipte açık olduğunu bildirdi. Ancak bunun karşılığında DSG’nin bazı komuta zincirlerinden vazgeçmesi ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordusunun diğer birliklerine açması şart koşuldu.
“Görüntüyü kurtarma” ve sürenin uzatılması ihtimali
Önerinin hayata geçirilip geçirilmeyeceği belirsizliğini korurken, birçok kaynak yılın son günlerinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının zor olduğunu, daha fazla görüşmeye ihtiyaç bulunduğunu dile getirdi. Buna karşın bir DSG yetkilisi, “Bir anlaşmaya hiç bu kadar yakın olmamıştık” dedi.
Bir diğer Batılı yetkili ise önümüzdeki günlerde yapılabilecek olası bir açıklamanın, “görüntüyü kurtarmayı”, sürenin uzatılmasını ve Beşar Esad’ın devrilmesinden bir yıl sonra hâlâ kırılgan olan ülkede istikrarın korunmasını hedefleyebileceğini söyledi.
Kaynakların çoğuna göre ortaya çıkacak herhangi bir mutabakat, taraflar arasında 10 Mart’ta imzalanan ve DSG’nin yıl sonuna kadar ordu ve diğer devlet kurumlarına tam entegrasyonunu öngören anlaşmanın gerisinde kalacak.
Çatışma riski ve Türkiye faktörü
Suriye’deki en derin kalan fay hattının onarılamaması, 14 yıllık savaşın ardından ülkenin toparlanma sürecini baltalayabilecek silahlı bir çatışma riskini artırıyor. Böyle bir senaryonun, Kürt güçlerini “terörist” olarak nitelendiren ve askeri müdahale tehdidinde bulunan Türkiye’yi de sürece çekebileceği belirtiliyor.
Taraflar karşılıklı olarak süreci oyalamak ve kötü niyetli davranmakla suçluyor. DSG, savaş boyunca ABD’nin başlıca müttefiki olarak elde ettiği özerkliği kaybetmek istemiyor. Bu süreçte DSG, IŞİD tutuklularının bulunduğu cezaevleri ile petrol açısından zengin bölgelerin kontrolünü de elinde tutuyor.
ABD arabuluculuk rolünde
Kaynaklara göre, Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’yı destekleyen ve geçici hükümete uluslararası destek çağrısı yapan ABD, Şam ile DSG arasında mesaj iletimini sağladı, görüşmelere kolaylaştırıcılık yaptı ve anlaşmaya varılması için baskı uyguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ABD’nin Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Suriye hükümeti ile DSG arasındaki diyaloğu desteklemeyi ve kolaylaştırmayı sürdürdüğünü, hedefin güçlerin entegrasyonuna yönelik ivmenin korunması olduğunu söyledi.
DSG: Süre değil içerik önemli
Yaz aylarında yapılan kapsamlı görüşmelerden sonuç çıkmamasının ardından kuzeydeki çeşitli cephe hatlarında sık sık çatışmalar yaşanıyor. DSG, 2019’da IŞİD’i yenilgiye uğratmasının ardından, Suriye’nin petrol ve buğday üretiminin büyük bölümünün bulunduğu kuzeydoğu bölgelerinde kontrolü ele geçirmişti.
Bir Suriyeli yetkili, entegrasyon için belirlenen yıl sonu takviminin kesin olduğunu ve ancak DSG’nin atacağı “geri dönülemez adımların” süre uzatımını mümkün kılabileceğini söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise Perşembe günü yaptığı açıklamada, askeri yönteme başvurmak istemediklerini ancak DSG’ye yönelik “sabırlarının tükenmekte olduğu” uyarısında bulundu.
Kürt yetkililer ise takvimi küçümseyerek, adil bir entegrasyon için müzakerelere bağlı olduklarını dile getirdi. Kuzeydoğu (Rojava) Suriye Özerk Yönetimi yetkilisi Sihanouk Dibo, “Anlaşmanın kalıcılığı için en güvenilir garanti, zaman çizelgesi değil içeriğidir” diyerek tüm maddelerin ele alınmasının 2026 ortalarına kadar sürebileceğini ifade etti.
DSG’nin Ekim ayında üç coğrafi tümen ve tugaylardan oluşan yeniden yapılanma önerisini gündeme getirdiği, ancak bu adımın toprak kontrolünden vazgeçme konusunda yeterli olup olmayacağının belirsizliğini koruduğu kaydedildi.
Rojava Özerk Yönetiminin Şam’daki temsilcisi Abdulkerim Omer, kamuoyuna açıklanmayan önerinin “anlaşmazlıklara yol açabilecek ve gecikmelere neden olabilecek lojistik ve idari ayrıntılar” içerdiğini söyledi. Üst düzey bir Suriyeli yetkili ise Şam’ın yanıtının, 10 Mart mutabakatının uygulanmasını kolaylaştıracak esnekliğe sahip olduğunu belirtti.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın