Seçim tarihi netleşti

Ankara (Rûdaw) – Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM), anayasa değişikliği teklifiyle ilgili kabul edilen 17. maddeye göre, bir sonraki genel seçimlerle cumhurbaşkanı seçimi 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak.

 

TBMM'de, Cumhurbaşkanlığı sistemini de içeren anayasa değişikliği teklifiyle ilgili 17. madde 342 "evet" oyuyla kabul edildi.

 

Bugünkü oturumda yapılan oylamada 17. madde 342 "evet", 135 "ret" oyu verildi.

17. madde de neler var?

 

Meclis genel kurulunda muhalefet ve iktidar partisi milletvekillerinin üzerinde konuştukları 17. madde şunları öngörüyor:

 

“TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27. Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak”

 

TBMM'de, anayasa değişikliği teklifinin kanunlaşıp yayımı tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü'nü ve kanuni düzenlemeleri gerçekleştirilmesini öngören maddeye göre, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde cumhurbaşkanı tarafından düzenlenecek.

 

17. madde kapsamında, Hakimler ve Savcılar Kurulu üyeleri, en geç 30 gün içinde seçilecek. Değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 40. günü takip eden iş günü, görevlerine başlayacaklar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde TBMM Başkanlığına yapılacak.

 

Öğretim üyeleri ve avukatlar arasından seçilenlerinin Danıştay üyeliğine cumhurbaşkanınca atanmasını öngören teklifin 17. maddesi şuları kapsıyor:

 

“Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilenlerin, herhangi bir nedenle görevleri sona erene kadar üyelikleri devam edecek.

 

Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler kalkacak.

 

Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme, mali, sosyal hak ve yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari yargıya mensup hakim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler yönünden ise bu mevzuat hükümleri uygulanmaya devam edilmek suretiyle Milli Savunma Bakanlığınca mevcut sınıflarında, bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri kadrolarına atanacak.

 

Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi aşamasında olanlar ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine 4 ay içinde gönderilecek.

 

Değişiklik yürürlüğe girdiği tarihte bulunan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK), tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürecek.

 

Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar cumhurbaşkanı tarafından kullanılacak.

 

Anayasanın, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağına dair hükmü, değişiklik yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi için uygulanmayacak.”

 

18'inci maddeye de Meclis'ten onay

 

TBMM'deki anayasa değişikliği ilk tur görüşmelerinde partili cumhurbaşkanlığını içeren 18. madde de 344 evet oyuyla Meclis'ten geçti. Böylelikle ilk tur tamamlanmış oldu.

 

Gizli oylamada 18 maddeye 344 evet, 131 ret oyu verildi.

 

Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiğinin kesileceği madde kaldırılacak

 

Bu madde uyarınca, "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

 

Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

 

Meclis takvimi

 

Birinci tur görüşmelerinin bugün tamamlanması halinde, TBMM İçtüzüğünün 93. maddesinde düzenlenen, "İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamaz" hükmü gereği, iki gün ara verildikten sonra ikinci tura başlanacak.

 

İkinci tur 18 Ocak'ta

 

İki günlük arada, işletmelere, yatırımcılara, ihracatçılara vergisel teşvikler getiren, memurların emekli ikramiyesine yönelik düzenleme yapan, görüşmeleri yarım kalan, 38 maddelik "torba tasarının" görüşülmesi bekleniyor. Tasarının görüşmelerine 23. maddeden devam edilecek.

 

Alınan karar gereğince genel kurul, Pazartesi toplanmayacak.

 

İki günlük aranın ardından, anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşmelerinin 18 Ocak Çarşamba günü başlaması bekleniyor.

 

İkinci tur, anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesi için nihai belirleyici oylama olduğu için büyük önem taşıyor. Çünkü, birinci turda, maddelerin oylamalarında 330'un altında dahi oy çıksa, madde ikinci turda 330 ve üzerinde oy almışsa kabul edilmiş sayılacak. Anayasa Mahkemesi, "Anayasa değişikliklerini teklif ve ikinci turdaki oylama çoğunluğu ile iki defa görüşme kuralına uyulup uyulmadığı yönünden" bir denetim yapıyor.

 

İkinci turda görüşme açılmayacak

 

TBMM Genel Kurulunda, ikinci turda, teklifin tümü ve maddeleri üzerinde görüşme açılmayacak, konuşmalar yapılmayacak, sadece maddeler üzerinde verilen değişiklik önergeleri görüşülecek. Birinci turda üzerinde değişiklik önergesi bulunmayan bir madde hakkında ikinci turda önerge verilemeyecek.

 

Teklif, TBMM Genel Kurulunda kabul edilip, Cumhurbaşkanınca da onaylandıktan sonra referanduma sunulacak.

 

Anayasa değişikliğinin halkoylaması, Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60. günden sonraki ilk pazar günü yapılacak. Teklifin halkoylamasında kabul edilmiş sayılması için, kullanılan geçerli oyların yarısından bir fazlasının "evet" olması gerekecek.