Haber Merkezi – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) oluşturulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu toplantısında çatışma-çözümü alanında uzman akademisyenler barış süreçlerinin karmaşıklığına dikkat çekti.
Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlığında gerçekleşen toplantıda, Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Betül Çelik ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çerağ Esra Çuhadar'dan barış süreçlerinin doğası hakkında kritik değerlendirmeler geldi.
"Barışın iyi tasarımı 'kazanma' düşüncesinden çıkarak olur"
Prof. Dr. Çelik, barış kavramının yanlış anlaşıldığını vurgulayarak, "Barış genelde askeri zafer olarak adlandırılıyor ancak barışın iyi tasarımı 'kazanma' düşüncesinden çıkarak olur. Tek tarafın kazandığı bir barış çok zor" dedi.
Çelik, barış süreçlerinde mükemmel bir modelin olmadığını, ancak her süreçte o çatışmaya uygun yenilikler geliştirildiğini belirterek, "Tarafların askeri çözümün imkansızlığını kabul etmesi bir başarı faktörü, bir diğeri de olabildiğince çok modelle sürece dahil edebilmesidir" şeklinde konuştu.
"Barışı sadece güvenlik eksenli olarak okumak yanlış olur"
Akademisyen, barış süreçlerinin sadece güvenlik boyutuyla sınırlandırılamayacağına işaret etti: "Barışı sadece güvenlik eksenli olarak okumak yanlış olur. Uzun süren çatışmalarda konular birbiriyle iç içe geçiyor."
Çelik, sivil toplum kuruluşları, kanaat önderleri ve vatandaşların barış sürecinin uzun vadede kalıcı olmasını sağladığını vurguladı. Ayrıca çatışmanın bozduğu sosyal dokunun iyileştirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Silahsızlandırma sürecinde kritik detaylar
Prof. Dr. Çelik, silahsızlandırma sürecinin karmaşıklığına değinerek önemli bir noktaya parmak bastı: "Sadece eline silah almış örgüt üyelerinin değil, bu süreçte silahlandırılmış köy korucuları gibi güçlerin de silahsızlandırılması gerekir."
Eski silahlı kişilerin topluma yeniden entegrasyonunda nakit destek, uzun vadeli iş imkanları ve eğitim olanaklarının sağlanması gerektiğini belirten Çelik, "Yeniden entegrasyon aşamasında kritik unsurlardan biri bu kişilerin toplumda yer bulması olacak" dedi.
"Bu komisyonun çıkaracağı yasanın adı bile çok önemli"
Güven inşa sürecinin önemine dikkat çeken Prof. Dr. Çelik, barış süreçlerindeki başarısızlıkların temel nedenlerini sıraladı: "Başarısızlıkta en fazla karşılaşılan neden istikrarsızlık, barış anlaşmalarının kırılgan olması, tarafların birbirine güvenmemesi ve tekrar silahlanma ihtimali."
Çelik, komisyonun atacağı adımların bile sembolik önemini vurgulayarak şu uyarıyı yaptı: "Bu komisyonun çıkaracağı yasanın adı bile çok önemli. Ekonomik ve toplumsal katılım başarısız olursa istikrar getirmiyor."
"Tek bir adımla barışa ulaşılan örnek bulunmuyor"
Doç. Dr. Çuhadar ise barış süreçlerinin doğasına dair gerçekçi bir yaklaşım sergiledi. Çuhadar, "Tek bir adımla barışa ulaşılan bir örnek bulunmuyor. Bu tür süreçler sabırlı olunması gereken süreçlerdir. Bu noktada en kritik unsur istikrarlı bir iradenin tüm aktörler tarafından ortaya konulmasıdır" ifadelerini kullandı.
Kolombiya örneğinden hareketle örgüt üyelerinin topluma kazandırılması sürecini değerlendiren Çuhadar, bunun ülkeye özgü bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini söyledi.
"Toplumsal katılım barış süreçlerine daha fazla meşruiyet kazandırıyor"
Barış süreçlerinde toplumsal katılımın kritik rolünü vurgulayan Doç. Dr. Çuhadar şunları kaydetti: "Toplumsal katılım barış süreçlerine daha fazla meşruiyet kazandırıyor. Barış süreçlerinde müzakere masasına aşırı bir ilgi söz konusudur halbuki kapsayıcı bir barış süreci bir müzakereden çok daha fazlasıdır."
40 farklı barış sürecini incelediklerini belirten Çuhadar, komisyonların bağımsız temsilcileri kapsadığında ve uzlaşma ile yürütüldüğünde kutuplaşmış ortamın aşılmasına katkıda bulunduğunu söyledi.
"Başka güven arttırıcı kararlar için de adım atılabilir"
Çuhadar, komisyonların başarısını etkileyen beş temel unsuru sıraladı: Kararların uygulanması, karar alıcılarla toplumsal kesimler arasında köprü kurulması, üye seçiminin adaleti, görev tanımının netliği ve gerçekçi beklentiler.
Son olarak, "Çok katmanlı bir barış sürecinin farklı dönemlerde atılması gereken adımların tamamının bir tek komisyon tarafından gerçekleştirilmesi beklenmemeli" uyarısında bulunan Çuhadar, "Başka güven arttırıcı kararlar için de adım atılabilir" dedi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın