Haber Merkezi - TÜİK'in ilk kez yayımladığı Aktif Yaşlanma Endeksi, Türkiye'nin hızla yaşlandığını ortaya koydu. Doğurganlık hızındaki sert düşüş ve yaşlı nüfusun artışıyla Türkiye, “çok yaşlı ülkeler” arasına girdi. Aktif yaşlanma göstergelerinde bölgesel ve cinsiyet temelli farklar dikkat çekiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ilk kez hazırladığı "Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE)" bültenini yayımladı. TÜİK'in verilerine göre, Türkiye'de doğurganlık hızında son yıllarda yaşanan keskin düşüş ve sağlık hizmetlerindeki gelişmelerin etkisiyle yaşlı nüfus oranı hızla artarken, ülke "çok yaşlı ülkeler" sınıfına dahil edildi.
2023 yılında 28,7 olan AYE değeri, 2024’te 29,7’ye yükseldi. Ancak bu artış, Türkiye’nin hâlen Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan 36,8’in altında kaldığını gösteriyor.
65 yaş üstü nüfus 9 milyonu aştı
TÜİK verilerine göre, 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2019’da %9,1 iken 2024’te %10,6’ya çıktı. Yaşlı nüfus, son 5 yılda %20,7 oranında artarak 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı.
Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı oranı;
- 2030’da %13,5,
- 2040’ta %17,9,
- 2060’ta %27,
- 2100’de ise %33,6’ya yükselecek.
Aktif Yaşlanma Endeksi nedir?
Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE), Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) katkılarıyla geliştirildi ve yaşlı bireylerin yaşam kalitesini dört başlıkta ölçüyor:
İstihdam: Yaşlı bireylerin iş gücüne katılımı
Topluma Katılım: Gönüllülük, sosyal faaliyet ve bakım hizmetlerine katılım
Bağımsız ve Güvenli Yaşam: Sağlık hizmetlerine erişim, yaşam kalitesi, güvenlik
Elverişli Ortam: Eğitim, dijital yetkinlik, zihinsel sağlık ve sosyal bağlar
AYE değerleri 0 ile 100 arasında değişiyor. Değerin yüksek olması, yaşlıların daha aktif ve sağlıklı bir yaşam sürdüğünü gösteriyor.
Bölgesel farklılıklar dikkat çekti
2024 verilerine göre AYE’nin en yüksek olduğu bölge 33,3 ile Doğu Karadeniz olurken, en düşük olduğu bölge ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu oldu.
Cinsiyetler arası farklar da belirgin: Türkiye genelinde AYE erkeklerde 34,5, kadınlarda ise 25,3 olarak kaydedildi.
İstihdam bileşeni en yüksek 42,2 ile yine Doğu Karadeniz’de görülürken, en düşük 22,3 ile Batı Anadolu’da kaydedildi.
Topluma katılım bileşeninde İstanbul 17 ile başı çekerken, Doğu Karadeniz 9,2 ile listenin son sırasına yerleşti.
Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam endeksi Ege’de 68,1 ile en yüksek, Güneydoğu Anadolu’da 59,1 ile en düşük olarak hesaplandı.
Elverişli ortam bileşeni en yüksek 51,1 ile Doğu Marmara’da, en düşük 38,9 ile Güneydoğu Anadolu’da ölçüldü.
Avrupa’nın gerisinde
Türkiye, AYE genel ortalamasında 28 AB ülkesinden 7’sinin önünde yer alıyor.
Ancak AB ortalamasının altında kalan Türkiye, kadınlar açısından daha da geride: Kadınlarda Türkiye AYE’si 25,3 iken AB ortalaması 35,3.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın