Bölgesel ve uluslararası güçlerin Orta Doğu'da nüfuzlarını genişletme çabası içinde olduğu ve her an orada burada çalan savaş çanlarının yaklaştığı bir dönemde, Avrupa ülkelerinden birinin büyükelçisi ile görüştüm. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin koalisyon güçlerinin Irak'taki varlığına son verilmesi yönündeki kararı üzerine bana şu soruyu sordu: Irak'ın nihai hedefi nedir?
Sorun çok sade olduğu halde, cevabı önemli ve ister büyükelçi, ister uluslararası toplum, ister kamuoyu nezdinde açıklığa kavuşturulmayı hak ediyor. Zira Irak da hâlâ bu soruya cevap arıyor.
Amaç açık ve basit olabilir, ancak artan gerilim seviyesinin ve karmaşıklığın arkasında şu ya da bu tarafın etkisi var. Irak, şüphesiz, başka bir tarafın dayattığı bir savaşa dâhil olmaktan, vatandaşlarını geleceğini tehdit eden, barış ve istikrarını baltalayan böylesi çatışmalardan uzak tutmaya çalışıyor. Irak, bu savaşlardan bıkan vatandaşlarına sahip çıkmak, onlara güvenliklerini sağlamak, temel hizmetlerin seviyesini arttırmak, yeniden kalkınmayı hedefleyen bir ülke. Bu çerçevede altyapıya güçlendirmek insanlara umut verici bir gelecek inşa etmek için insan ve doğal kaynaklara yatırım yapmalıdır. Bütün bunları başarmak için Irak'ın bölgesel ve uluslararası çatışma çemberinden çıkması ve IŞİD'le savaşmak için oluşturulan askeri varlığa son vermesi gerekiyor. Çünkü Başbakan, "IŞİD'in bugün Irak devletine yönelik bir tehdit olmadığını" söylemişti.
Geçtiğimiz 40 yıl boyunca Irak, ilki Irak-İran savaşı, Körfez Savaşları ve rejimin devrilmesi, sonuncusu ise IŞİD savaşı olmak üzere bir dizi yıkıcı savaş yaşadı. Bu savaşlar geride Irak'ı bölgenin en güçlü ülkesinden en zayıf ülkesi haline getirdi. Geride felaket, yıkım, trajedi ve acılar bıraktı. Ekonomik zenginlikleri heder edildi, bölge ve dünyanın çeşitli ülkelerine yüz milyarlarca dolar borçlandı. Yoksulluk nüfusun dörtte birinden fazlasını etkiledi, işsizlik yaygınlaştı ve eğitim sektörü çöktü. Askeri, endüstriyel, tarımsal, sağlık ve temel hizmetler gibi pek çok sektör büyük darbe aldı. Hepsinden önemlisi genç, çocuklar, kadınlar ve yaşlılar da dahil olmak üzere insani kayıplar yaşandı.
Bu ağır duruma rağmen, Muhammed Şiya Sudani liderliğindeki mevcut hükümet, devleti yeniden inşa etme sorumluluğunu ve misyonunu iddialı bir programla üstlendi. Ancak, çatışan taraflar Irak’ın konumunu göz önünde bulundurmadan bölgesel ve uluslararası bir çatışma arenasına sürüklemeye çalıştı. Taraflar, Irak'ın çıkarlarına dikkat etmeden ve devletin karşı karşıya olduğu zorlukları hesaba katmadan kendi çıkarlarına odaklandılar. Geçtiğimiz Ekim ayında Gazze'de yaşanan olayların ardından durum daha da karmaşık hale geldi.
Hükümet hedeflerine ulaşmakta kararlı ancak Irak, şu anda tanık olduğumuzdan daha büyük ve kapsamlı bir savaşı tehdit eden endişeli, gergin bir güvenlik ve askeri durumun ortasında bir çatışma alanı olmaya devam ederse bu misyon hayata geçirilemez. Bu savaşı durdurmak, birden fazla düzeyde ve birden fazla yönde eyleme geçmeyi gerektiriyor:
Birincisi: Uluslararası koalisyon güçleri arasında yer alan ülkelerle ikili ilişkilerin Irak'a hizmet edecek, Irak devletinin ihtiyaçlarına uygun ve bu ülkelerle ortak çıkarlara hizmet edecek şekilde güçlendirilmesi ve geliştirilmesi. Başbakan'ın Davos'ta NATO Genel Sekreteri ile yaptığı görüşmede şöyle denildi: Irak, koalisyon ülkeleri ile ikili ilişkiler çerçevesinde uluslararası koalisyon ülkeleriyle silahlandırma, eğitim ve eğitim alanlarında işbirliği yapmaktan uzak durmayacaktır.”
İkincisi: Irak'ı çatışma alanlarından uzak tutmak, zira Irak bölgesel çatışmalara taraf olmak istemiyor, aksine bu çatışmaya dahil olan tüm ülkelerle aynı mesafede durmak istiyor. Irak, hem İran'ı hem de ABD'yi stratejik ortağı olarak görüyor ve tüm bölge düzeyinde olan bitenler karşısında taraf olmak istemiyor. Bu çatışma Suriye'de açıkça görülüyor; İran'ın Suriye'ye ulaşmak için hava ve kara köprüsüne ihtiyacı varken, ABD'nin Suriye'deki güçlerinin varlığını desteklemek için Irak topraklarını kullanması gerekiyor. Ancak her biri, ister Suriye'de ister şiddetli çatışmaların yaşandığı diğer bölgelerde, Irak'ı mevcut çatışmaya dahil etmeden, kendi çıkarlarına ve planlarına hizmet edecek alternatif yollar bulabilir.
Üçüncüsü: Irak'ın kimseye bağlı olamayacağı ve her hangi bir tarafın arka cephesi olamayacağı için bölgesel ve uluslararası arenada Irak'ın varlığının güçlendirilmesi. Irak, küresel politika ve diplomaside önemli bir rol oynamasına yardımcı olacak çok sayıda aparata sahiptir. Irak, uluslararası enerji pazarında önemli bir ülkedir. Ortadoğu'da stratejik bir konuma sahiptir ve tüm komşu ülkelerle ayrıcalıklı ilişkilere sahip olan tek Arap ülkesidir. Küresel büyük güçler hem batı hem de doğu bloğuyla iyi ilişkileri var. Aynı zamanda terörle mücadelede konusunda özel öneme sahip bir ülke.
Dördüncüsü: Bölge ülkeleri ile uluslararası toplum arasında ortak çıkarların geliştirilmesi. Irak, devletini ve altyapısını yeniden inşa etmek istiyor. Böylece bu ülkelerin şirketlerini ve ekonomilerini işletmek için yararlanabilecekleri stratejik projeleri sunmak için ihtiyaç duyduğu zenginlik ve maddi yeteneklere sahip, ister doğrudan ister dolaylı.
Beşincisi: Irak güçleri, başta IŞİD olmak üzere terörle mücadelede en tecrübeli ve bilgili güçler arasında yer alıyor. Bu güçler, en tehlikeli ve en azılı terör örgütleriyle savaşmış, şiddetli bir mahalle çatışmasına girmiş, eşi benzeri görülmemiş cesaretle inanılmaz zaferler kazanmıştır. Uluslararası toplum, Irak'ın en güçlü terör örgütleri ve hücreleriyle mücadele konusundaki deneyiminden yararlanabilir.
Savaş durumunu sona erdirmek Irak devletinin öncelikleri arasında yerini alıyor. Büyükelçinin sorusuna dönecek olursak, Irak, mümkün olan tüm yollarla halkının istikrar ve refahını sağlamak istiyor. Irak, gerekli tüm doğal ve insan kaynaklarına ve coğrafi olarak stratejik bir konuma sahip.
Irak halkı onlarca yıldır yaşadığı trajediler ve acılar nedeniyle çok acı çekti. Başbakan'ın ısrarı ve bağlılığının yanı sıra, açıklanan hükümet programı ışığında artık huzur içinde yaşamaları gereken zaman dilimin geldiğini savunuyorlar. Fırsatların çoğu durumda yalnızca bir kez geldiğini ve bu fırsatın dost ve kardeş ülkelerden gelen ortaklar için en önemli fırsat olduğunu her zaman hatırlamalıyız. Irak'ın istikrar ve refahının bölgenin siyasi ve güvenlik istikrarı ile ekonomik refahının anahtarı olduğunu da unutmamalıyız.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın