2016 yılında düşüş gösteren petrol fiyatları yıl sonunda yükselerek petrol sahibi ülkelerin arzu ettiği şekilde seyrediyor. Peki OPEC üyesi ve dışındaki ülkelerin 2017'nin ortasında yeni bir anlaşma yapması gerekirken bu sevinç böyle devam edecek mi?
Petrol fiyatları Ocak ayı ortasında 27 dolara kadar gerileyerek en düşük seviyeyi gördü. Ancak Aralık ayının ilk haftasında son 18 ayın en yüksek seviyesine çıkarak 56.76 dolar oldu. Yani Ocak ayına göre 30 dolarlık bir yükseliş yaşandı.
Petrol fiyatları sebepsiz yere yükselmediği gibi beraberinde de birtakım sonuçlar getirecek. Fiyatlar OPEC’e üye ve üyesi olmayan ülkelerin çabası sonucunda yükseldi. Ayrıca bölgedeki siyasi gelişmelerle beraber İran, Suudi Arabistan, Rusya ve Amerika arasındaki çekişmeler etkili oldu.
28 Eylül'de Cezayir'de yapılan gayriresmi toplantının yanı sıra 30 Kasım 2016'da Viyana'da yapılan anlaşmada OPEC toplantısında Libya, Nijerya ve Endonezya dışında, üye 14 ülkenin günlük üretimden bir milyon 200 bin varil azaltmasına karar verildi. Bu düşüşten Suudi Arabistan 486 bin varille ilk sırada, Irak ise 210 bin varille ikinci sırada yer alıyor.
Bu toplantıdan 10 gün sonra 10 Aralık'ta Viyana'da gerçekleştirilen önemli bir toplantıda, OPEC dışındaki ülkelerin petrol üretiminde 562 bin varil azaltmaya gitmesine karar verildi. Rusya 300 bin varil daha az üretim yaparak bu sorumluluğun büyük bir bölümünü üstlendi.
Her iki anlaşma 2017'nin başından beri uygulanacak olsa da toplantıların hemen ardından piyasalar üzerindeki etkisini gösterdi. Asıl soru şu: Gelecek yıl petrol fiyatları nasıl olacak, anlaşmanın önündeki tehlikeler nelerdir?
8 yıl aradan sonra OPEC'e üye ve üye olmayan 22 ülkenin petrol üretim hisselerini azaltması anlaşmasının kolay ve normal bir olay olmadığını belirtmeliyiz.
Bu yüzden yapılan analizlerin büyük bir bölümü petrol fiyatlarının 2017'nin birinci ve ikinci çeyreğinde 55 - 60 dolar dolayında olacağı yönünde. Ancak fiyatlar gelecek yılın ikinci yarısında bu şekilde kalacak diye bir şey yok. Anlaşmanın 6 aylık süresi olduğu için yeni bir anlaşma şart.
Peki anlaşmalar üzerinde bir tehlike söz konusu mu? Evet, kesinlikle üzerinde tehlike olmayan hiçbir anlaşma yok. Geçmişte OPEC dışında petrol ihraç eden ülkelerin, kendi hisselerine bağlı kalmayarak daha fazla ihracat yaptıkları olmuştur. Bu da petrol fiyatlarının düşmesine yol açmıştır.
Suudi Arabistan ve Rusya, düşürülen toplam bir milyon 762 bin varil petrolden sadece 786 bin varilini üstlendi. Bu miktar OPEC üyesi ve dışındaki 19 ülkenin hissesi kadardır. Bu yüzden söz konusu iki ülke tarafından petrol üretiminde yapılan herhangi bir artış, fiyatları olumsuz etkileyecektir.
Eski Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali Nıemi bile, “Maalesef, OPEC’e üye olan bizler birbirimizi kandırıyoruz” demişti.
Anlaşmalar Amerika'da kaya petrolü üretiminin lehine olduğu halde, kaya petrolü anlaşmanın önündeki en büyük tehlikedir. Çünkü petrol fiyatlarının düşmesiyle, kaya petrolü alanında yatırım yapan büyük petrol şirketleri ciddi bir şekilde zarar etti.
Şöyle ki; Amerika'da günlük üretim 2015'in ikinci çeyreğinde 6.9 milyon varil iken, 2016'nın Eylül ayında 5.88 milyon varile geriledi. Bu yüzden petrol fiyatları 55 doların üzerinde olması halinde kaya petrolü şirketleri çalışmalarına devam edebilir. Bu durumda da piyasada petrol arzı yükselerek fiyat üzerinde tehlike oluşturacak.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın