وادەی جێبەجێکردنی مەرجەکانی چاکسازیی بانکەکانی عێراق چوار مانگ دواخرا

 

 

رۆژی 31-08-2025 دوا وادە بوو بۆئەوەی بانکەکانی عێراق بەشێک لەو مەرجانە جێبەجێ بکەن کە لە پلانى چاکسازیی بانکی ناوەندیی عێراق و کۆمپانیای ئۆلیڤەر وایمانی ئەمریکی هاتووە. ئەحمەد هاشمى، جێگری بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمەڵەی بانکە تایبەتەکانی عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "وادەی جێبەجێکردنی ئەو مەرجانە دواخرا."

 

31ی کانوونی دووەمی ئەم ساڵ دیاریکراوە وەک دوایین وادە بۆ بانکەکان بۆ جێبەجێکردنی تەواوی مەرجەکانى ئەو چاکسازییانە، بەڵام هەندێک لە مەرجەکان پێویستە لەلایەن بانکەکانەوە تاوەکو 31-08-2025 جێبەجێ بکرێن.

 

سەرەکیترین مەرج کە تاوەکو 31ی ئاب دیاریکرابوو ئەوەیە، سەرمایەی بانکەکان بگەیێندرێنە 400 ملیار دینار و هاوبەشێکی دیکە بۆ بانکەکە بدۆزرێتەوە، خەرجیی ساڵانەش 22.4 ملیۆن دۆلار بێت بۆ چوار ساڵ. ئەگەر نا، بانکەکە لەگەڵ چەند بانکێکی دیکە یەکبگرن و هاوبەشێکی دیکە، کە پێویستە بیانی بێت، بەشداریی پێبکرێت و 1.2 ملیۆن دۆلار وەکو خەرجیی ساڵانە بۆ چوار ساڵ دیاری بکەن.

 

سەروەت جاف، بەڕێوەبەری هەرێمیی بانکی ئەهلیی عێراقی بە رووداوی راگەیاند، "بانکی ناوەندی بڕیاری داوە ئەو چاکسازییانە تاوەکو 31ی کانوونی یەکەمی 2025 دوابخات، بەڵام لەو ماوەیەى درێژ کراوەتەوە دەبێت بانکەکان سەرجەم مەرجەکانی ئەو چاکسازییە جێبەجێ بکەن."

 

وەدیع حەنزەل، سەرۆکی کۆمەڵەی بانکە ئەهلییەکانی عێراق لە 3ی ئاب نووسراوێکی ئاراستەی بانکی ناوەندیی عێراقی کرد و تێبینیی کۆمەڵەکەی لەسەر ئەو پلانە چاکسازییە خستەڕوو، بەوەی هەندێک لەو داواکارییانە "لەگەڵ ژینگەی بانکیی ناوخۆیی ناگونجێن."

 

کۆمەڵەکە تێبینیی ئەوەی هەبووە کە داواکاریی بەرزکردنەوەی سەرمایەی بانکەکان بۆ 400 ملیار دینار "ئەستەمە" بەهۆی بێتوانایی ئەو بانکانە لە فرۆشتنی پشکەکانیان، هەروەها بوونی هاوبەشێکی ستراتیژیی بیانی مەرجێکی "زۆر قورسە"، چونکە زیاتر لە 43 بانکی سزادراو یان سنووردارکراو هەن لەلایەن بانکی ناوەندیی عێراقەوە کە بەهۆی ئەو کۆت و بەندانەی خراوەتە سەریان ناتوانن ئەو مەرجە جێبەجێ بکەن.

 

پشکی خاوەندارێتیی بانکە تایبەتەکان، بەربەستێکی دیکەی بەردەم ئەنجامدانی ئەو چاکسازییە بوو لەو ماوەیەی بۆیان دیاری کرابوو. کۆمەڵەی بانکە تایبەتەکانی عێراق لە نووسراوەکەیدا تێبینیی لەسەر ئەو پرسە داوە و دەڵێت، "پێوەرەکانی پشکداری وایە کە نابێ پشکی کەسە نزیکەکان تاوەکو پلە چوار 10% تێپەڕ بکات و بانکی ناوەندی مافی هەیە رێژەکە بکاتە 20%. لەبەر ئەوە، کێشەی گەورە دروست دەبێت لە شێوازی فرۆشتن یان سازشکردنی وەبەرهێنەرانی ئێستا لە خاوەندارێتیی پشکەکان."

 

بەگوێرەی نووسراوێکى دیکە کە دەست تۆڕی میدیایی رووداو کەوتووە، عەلی عەلاق، پارێزگاری بانکی ناوەندی لە 21ی ئاب ئاراستەی کۆمەڵەی بانکە تایبەتەکانی عێراقی کردووە، وەڵامی داواکارییەکانی داونەتەوە بۆ هەندێک لە داواکارییەکان نەرمی نواندووە و بۆ هەندێکی دیکەش رەتیکردووەتەوە بگۆڕدرێت.

 

لە نووسراوەکەدا ئاماژە بەوە دراوە، دەستپێڕاگەیشتنی بانکە سزادراوەکان بە دراوی بیانی پەیوەستە بە پابەندبوونیان بە چاکسازییەکان و دروستکردنی پەیوەندیی راستەوخۆ لەگەڵ بانکە بیانییە نێردەرەکان، بەڵام بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی سەرمایەی بانکەکان بۆ 400 ملیار دینار نەرمی نواندووە بەوەی بکرێتە 300 ملیار دینار و دواتر لە 2026 بکرێتە 350 ملیار دینار و بە گەیشتن بە 2027 بگەیێنرێتە 400 ملیار دینار.

 

بانکی ناوەندی پێشکەشکردنی راپۆرتی زانیاریی ساڵانەی بۆ 2025 دواخستووە بۆ چارەکی یەکەمی 2026 لەبری چارەکی کۆتایی ئەم ساڵ کە پێشتر دیاریکرابوو، هەروەها پشکی موڵکداریی خاوەنی بانکەکانى لە 10% بۆ 40% بەرزکردووەتەوە.