راپرسیی ناوەندێكی ئەمریکی: نزیکەی 88٪ی گەنجانی عێراق لەگەڵ دەوڵەتی دوور لە ئایین و مەزهەبن

 

راپرسییەکە لەلایەن سەنتەری EPIC لە سەرتاسەری عێراق و هەرێمی کوردستان کراوە و پرسیاری ئەوە لە بەشداربووان کراوە، لەگەڵ هەبوونی دەوڵەتێکی ئایینین یان سیکۆلار؟ تەنیا %2.1 لەگەڵ دەوڵەتی دینیدان.

 

عومەر نیداوی، بەڕێوەبەری پڕگرام لە سەنتەری EPIC دەڵێت، ''ئێمە راپرسییەکی سەرتاسەریمان کرد لە عێراق، کە سامپڵی هەزار و 62 کەسی عێراقیمان لە تەمەنی 18 بۆ 40 ساڵی لە هەر 18 پارێزگاکەی عێراق وەرگرت. بۆچوونمان لەبارەی هەبوونی حکومەتێکی سیکۆلار یان ئایینی وەرگرتوون، نزیکەی 47% وەڵامەکان ئەوەبوون کە حکومەتێکی سیکۆلاریان دەوێت کە تێیدا دین و سیاسەت بەتەواوەتی لێکجیابکرێنەوە،  41%یان لەگەڵ ئەوەدابوون کە حکومەتێکی مەدەنی هەبێت، کە ئیسلام سەرچاوەی یاسادانان بێت''. 

 

بەپێی ئەنجامی راپرسییەکە کە لە رێوڕەسمێکدا لە واشنتن بڵاوکراوەیە، زۆربەی بەشداربووانی راپرسییەکە لەگەڵ ئەو سیستمەی ئێستای عێراق نین و بۆچوونیان وایە مەزهەب و پیاوانی ئایینی، دین بۆ پێگەی خۆیان و حیزبەکانیان بەکاردەهێنن، بەبۆچوونی جنێڤ عەبدۆم، لێکۆڵینڤان لە سەنتەری وڵسن و ئامادەکاریی راپۆرتی راپرسییەکە، ئەم داوایە لەلای نەوەی نوێی عێراق، داوایەکی بەهێز و پرسەکەش لە نەوەیەکەوە بۆ نەوەیەکی دیکە جیاوازە.

 

عومەر نیداوی دەڵێت، ''پێموایە عێراقییەکان، بەلایەنی کەمەوە نەوەی نوێ دەیانەوێت لە دەوڵەتێکی لەژێر کاریگەریی ئایین رزگاریان ببێت، بۆیە ئەگەر سەیری ئەوەبکەیت کە گەنجەکان لە خۆپێشاندانەکانی 2019 و هەتا ئەوانەی 2015ش گوتوویانە ئەوان لە دژی حکومەتی مەزهەبین و لەگەڵ ئەوەدان زیاتر حکومەتێکی ناسیۆنالستیان هەبێت، راپرسییەکەش ئاماژە بەو ئەنجامە دەدا کە پرسیار لە خەڵک کراوە کە تەمەنیان لە خوار 40 ساڵییەوە بووە. ئەمەش پرسێکی نەوەکانە، پێموایە کە نەوەی پێشوو هێندە نیگەرانیی ئەم پرسە نین.''

 

لە کۆی ئەو هەزار و 62 کەسەی لە راپرسییەکەدا بەشداربوون، 2.1%یان لەگەڵ دەوڵەتی دینیدان، 47%یان لەگەڵ دەوڵەتی سیکۆلار و 41.2% لەگەڵ دەوڵەتی مەدەنی و نزیکەی 10%شیان یان بەلایانەوە گرنگ نییە دەوڵەتەکە چ سیستمێکی هەبێت، یانیش لەگەڵ هیچ یەکێک لەو سێ سیستمە نین و سیستمی دیکەیان بەلاوە پەسەندتر بووە.