یاسای بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە لە رۆژنامەی وەقائیعی عێراق بڵاوکرایەوە؛ 'لە ئەمڕۆوە چووە واری جێبەجێکردن'

 

 

ئەمڕۆ دووشەممە 05-05-2025 یاسای بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە بە ژمارە 7ی ساڵی 2025 لە رۆژنامەی وەقائیعی عێراقی بڵاوکرایەوە. خالید شوانی، وەزیری دادی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند، "لە ئەمڕۆوە یاساکە دەچێتە واری جێبەجێکردنەوە و پارێزگای هەڵەبجە بە فەرمی و یاسایی وەکو 19یەمین پارێزگای عێراق ناسێندرا."

 

خالید شوانی ئاماژەی بەوە کرد، "هەر ئەمڕۆ یاساکە دەنێرینەوە بۆ سەرۆکایەتیی کۆمار، پەرلەمان و لایەنە پەیوەندیدارەکانی حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان، کە دەبێت مەرسوومی کۆماری پێدەربچێت و مەرسوومەکەش جارێکی دیکە لە رۆژنامەی وەقائیعی عێراقی بڵاودەبێتەوە؛ بەوەش هەموو رێکارە یاسایی و کارگێڕییەکانی بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە کۆتایی دێت."

 

14ی نیسانی 2025 ئەندامانی پەرلەمانی عێراق دەنگیان بە یاسای بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە دا و 29ی نیسانیش د. لەتیف رەشید، سەرۆککۆماری عێراق واژۆی لەسەر فەرمانی بەپارێزگاکردنەکەی کرد.

 

پێشتر چەند جارێک پڕۆژەکە خرابووە بەرنامەی کارەوە بۆ ئەوەی لە پەرلەمان دەنگی لەسەر بدرێت، بەڵام بەهۆی ناڕەزایی هەندێک لایەنە سوننە و شیعەکان، پڕۆسەکە دوا دەخرا. وەزیری داد ئاماژەی دا، "ئێمە هەموو هەوڵە یاساییەکانی خۆمان دەخەینەگەڕ، ئەگەر لە دادگە تایبەتمەندەکان هەر جۆرە تانەیەک لە یاساکە درا، ئێمەش بۆ بەرگریکردن لێی، هەموو رێکارە یاساییەکان دەگرینەبەر."

 

خالید شوانی دەڵێت، "پێموانییە هیچ جۆرە تانەیەکی یاسایی کاریگەریی نەرێنی بخاتە سەر یاسای بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە."

 

بە گوتەی وەزیری دادی عێراق، سەرجەم وەزارەتە پەیوەندیدارەکانی فیدراڵی و وەزارەتەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەرکدار کراون بە جێبەجێکردنی یاساکە.

 

هەڵەبجە، چوارەم پارێزگای هەرێمی کوردستانە. ناوەندەکەی کە قەزای هەڵەبجەیە، یەکێکە لە کۆنترین قەزاکان، لە سەردەمی عوسمانییەکاندا و پێش دامەزراندنی دەوڵەتی عێراق، لە ساڵی 1889 کراوەتە قەزا و وەسمان پاشای جافی هاوژینی عادیلە خانم، یەکەم قایمقامی قەزاکە بووە.

 

ژمارەی دانیشتووانی هەڵەبجە نزیکەی 120 هەزار کەسە. پارێزگاکە لە دوو قەزا و سێ ناحیە پێکهاتووە؛ قەزای ناوەندی هەڵەبجە و قەزای خورماڵ، ناحیەکانی بیارە، بەمۆ و سیروان.

 

"دەرنەچوونی رێنماییەکانی یاسای گەڕانەوەی زەوی و زار بۆ خاوەنەکانیان هۆکاری تەکنیکی هەیە"

 

خالید شوانی لە وەڵامی پرسیارێکی زیاد ئیسماعیل، پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو سەبارەت بە دواخرانی دەرچوونی رێنماییەکان بۆ جێبەجێکردنی یاسای گەڕاندنەوەی زەوییەکان بۆ خاوەنە رەسەنەکانیان گوتی، "ئێستا هیچ جۆرە رێگرییەک [بۆ جێبەجێکردنی] نییە و بابەتەکە تەنیا تەکنیکییە."

 

وەزیری دادی عێراق ئاماژەی بەوەش کرد، "دەرکردنی رێنماییەکان پێویستی بەوە هەیە لەڕووی یاساییەوە بە باشی دابڕێژرێت، هیچ رێگرییەکی سیاسیی نییە، بەڵکو پێویستمان بە کۆبوونەوەی تەکنیکیی زیاترە بۆ دەرچوونیان."

 

یاساکە پەیوەندی بە 300 هەزار دۆنم زەویی کورد و تورکمان لە کەرکووک و ناوچە کێشە لەسەرەکانی دیکەوە هەیە کە بەهۆی بڕیارەکانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی شۆڕشی هەڵوەشاوە داگیر کرابوون.