چەكدارێكی داعش: بە فەرمانی مەلا شوان پێنج پێشمەرگەم سەربڕی
رووداو- هەولێر
ئەو كاتەی سوپای ئەمریكا لە ساڵی 2003 هاتە ناو عێراقەوە، تەمەنی تەنیا هەشت ساڵ بوو، ئێستا وەكوو خەوێك ئەو رۆژانەی لەبیرە. پێنج ساڵ دواتر هاوڕێیەكی كە خەڵكی مووسڵ بووە، رازیی كردبوو ببێتە بەشێك لەوەی پێی دەگوترا "مقاوەمەی عێراقی"، ئێستا كە تەمەنی 21 ساڵە، لە یەكێك لە گرتووخانەكانی سلێمانی بەند كراوە. ئەو بە ویستی خۆی بەشداریی كوشتنی خەڵكی كردووە و بەدەستی خۆی پێنج پێشمەرگەی سەربڕیوە.
عەلی قەحتان عەبدولوەهاب گەنجێكی عەرەبی سوننەیە. ساڵێكە لەلایەن دەزگای زانیاریی یەكێتی نیشتمانیی كوردستانەوە دەستگیر كراوە. عەلی كە قسەی بۆ ماڵپەڕی دەیلی بیست كردووە، دەڵێت "بەهۆی هاوڕێیەكمەوە چوومە ناو قاعیدە"، یەكەم شتیش كە فێری كرا چۆنێتی بەكارهێنانی كڵاشینكۆف بووە.
عەلی لە ساڵی 2010 كە ئەوكات تەمەنی 14 ساڵان بووە، بۆ چالاكییەكی تایبەت دەستنیشان دەكرێت. خۆی دەڵێت "پۆلیسێكیمان لە حەویجە رفاند"، پاشان بە دزییەوە پۆلیسەكەیان لە حەویجەوە بۆ نزیك كەمپی تەلعەید گواستبووەوە. لەوێش مازن مەحمود عەبدولقادر، ئەمیرەكەی عەلی لە قاعیدە، چاوەڕێی پۆلیسە رفێنراوەكە بووە و دەمودەستیش بە گوللە پۆلیسەكەی كوشتووە.
ساڵێك دواتر عەلی سێ پۆلیسی دیكە لە هەمان شار دەڕفێنێ. چەكدارەكەی قاعیدە دەڵێت: "یەكێكیان خۆم كوشتم و دووەكەی دیكەش ئەمیرەكەم كوشتنی. بە دەمانچە كوشتم. عەقڵییەتی جیهادی هاندەرم بوو. بۆیە كوشتن قەت بێزاری نەدەكردم".
پاش كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق لە ساڵی 2011 ، عەلی جارێكی دیكە گەڕایەوە ژیانی ئاسایی، وەكوو خۆی دەڵێت "مەلەفێكی زلم نەبوو". بۆیەش گەڕایەوە قوتابخانە و لە هەمانكاتدا كرێكاریشی دەكرد. ئەو رەوشە تەنیا دوو ساڵ بەردەوام بوو. لە 2013 قاعیدەی عێراق لە شێوەی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیی عێراق و شام (داعش) دەركەوتەوە. عەلیی تەمەن 18 ساڵ بڕیاری دا بچێتە نێو داعشەوە.
عەلی بە ماڵپەڕە ئەمریكییەكەی گوتووە "لە 2014 بەیعەتم بە ئەبوبەكر بەغدادی، خەلیفەی داعش دا". ئەوكات بەغدادی و رێكخراوەكەی لە لوتكەی بەهێزیی خۆیاندا بوون. داعش عەلی رەوانەی بێجی كرد، لەوێش لە دژی میلیشیاكانی حەشدی شەعبی شەڕی كردبوو. بەڵام داعش لە 2015 عەلی رەوانەی حەویجە كرد، ئەمەش رێك پێش ئەو كاتەی حەشد و سوپای عێراق چەكدارانی داعش لە بێجی دەربكەن.
لە حەویجە راهێنانی كوشتن و سەربڕینی پێكرابوو، خۆی دەگێڕێتەوە و دەڵێ "ئەوان ڤیدیۆییان پیشان دەداین". دواتر لە هەواڵگریی داعش دەستی بەكار كردبوو. عەلی دەڵێت "زانیاریم لەسەر ئەو خەڵكانە كۆدەكردەوە كە جگەرەیان دەكێشا، ریشیان دەتراشی یان جلی نەشیاویان دەپۆشی. دواتر راپۆرتم لەسەر دەنووسین، خۆم هەندێكیانم دەناسین، سێ یان چوار كەسیان دراوسێی خۆم بوون. داعش ئەوانی برد و ئیدی نەمبینینەوە".
عەلی زانیاری لەسەر گیراوانی پێشمەرگە و مەلا شوانیش هەیە. ئەو بە ماڵپەڕی (دەیلی بیست) دەڵێت "بیرمە دە پێشمەرگە گیرابوون و لە گرتووخانەی حەویجە بوون. دواتر ئەبو عومەر، والی حەویجە، فەرمانی بە مەلا شوان دا سەری ئەو 10 كەسە ببڕێت". بە گوتەی عەلی "مەلا شوان فەرمانی كوشتنی پێنج كەسیانی دەركرد، خۆم فەرمانەكەم جێبەجێكرد و پێنج كەسیانم كوشت". لەبارەی ئەو پێشمەرگانەوە دەڵێت "ئەوان یەك قسەشیان نەكرد".
لە وەڵامی پرسیارێكی ماڵپەڕە ئەمریكییەكەدا كە هەستی بە چی كردووە كاتێك خەڵكی بێدەسەڵاتی كوشتووە، عەلی دەڵێت "ئەوە فەرمان بوو، بۆیە بەلامەوە ئاسایی بوو".
دوای ئەوە عەلی گەڕایەوە سەر كاری سیخوڕی بەسەر دراوسێكانییەوە و چاودێریكردنی خاڵەكانی پشكنین. پاش ماوەیەك داعش كارێكی نوێی بە عەلی سپارد. وەكوو خۆی دەگێڕێتەوە "فەرمانێك لە ئەمیر ئەحمەد ساڵح، یەكێك لە سەركردەكانی داعشەوە لە حەویجە هات. ئەو من و خێزانەكەمی رەوانەی كەركووك كرد". عەلی هۆكاری ئەو بڕیارەی بە خێزانەكەی نەگوت. بۆ ئەم مەبەستە ریشی خۆی تراشی و لە ناو كاروانێكی ئاوارەكاندا روویان لە كەمپێكی ئاوارەكانی كەركووك كرد. عەلی دەبووایە پەیوەندی بە هەشت ئەندامی داعشەوە لە كەركووك بكات، پلانەكەش ئەوە بوو هێرشێك بە ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژكراو جێبەجێ بكەن.
مانگێك دواتر دەزگای هەواڵگریی یەكێتی هاتبوونە نێو كەمپەكەوە، بە گوتەی عەلی "ئەوان بەتایبەتی بۆ من هاتبوون". هێزە ئەمنییەكان دەستگیریان كرد و بۆ لێپرسینەوە بردبوویان، پاش ماوەیەك ناوی هەر هەشت كەسەكەی ئاشكرا كرد و دەستگیركران.
لە وەڵامی پرسیارێكی ماڵپەڕە ئەمریكییەكەدا كە ئایا پەشیمان نییە؟ عەلی دەڵێت: "پەشیمانم، كاتم زۆر بووە بیر لەمە بكەمەوە. بەڕای من ئەوان (داعش) رێگەیەكی راستیان نەگرتووەتەبەر، ئەوەی ئەوان دەیكەن هەڵەیە".