رووداو کەناڵێکی جیهانییە

 

 

لە ژوورەکەدا، وەکو رۆژنامەڤانە ئەمریکییەکان، دیار دەستی بەرزکردەوە تاوەکو پرسیار بکات. ترەمپ رێگەی پێدا. بە هێمنی، دیار لە ترەمپی پرسی، هەرێمی کوردستان، دۆستێکی ئەمریکا کە تێیدا کۆمپانیا ئەمریکییەکان وەبەرهێنان دەکەن، هێرشی درۆنی کراوەتە سەر و دەڵێن پێویستیان بە هاوکاری ئەمریکایە. دیار تەواوی قسەکانی فاکت (راستی) بوون. ترەمپ گوتی پرسیارێکی "نا-ئاساییت" کرد و لە "سەرووی لیستی" ئەجێندای کارم دا نییە، بەڵام "لێی دەکۆڵینەوە".

 

ئەوەی دیار رۆژی سێشەممە کردی رووداوێکی مێژوویی بوو بۆ خۆی، بۆ رووداو، بۆ رۆژنامەگەری کوردی و لەڕاستی دا بۆ نەتەوەی کورد، وەکو گەلێکی بێدەوڵەت. باشە چۆن رووداو، کە لە شاری هەولێرەوە نزیکەی 20 ساڵ لەمەوبەر وەکو رۆژنامەیەکی ناوخۆیی سەریهەڵدا، بوو بەو کەناڵە کاریگەرەی ئەمڕۆ بانگهێشتی گرنترین کۆبوونەوە و پرێسکۆنفرانسەکانی جیهان بکرێت؟ 

 

وەکو کەسێک کە کارکردنم بۆ رووداو دەگەڕێتەوە بۆ پێش دروستبوونی تەلەڤزیۆنی رووداو و بۆ کاتێک کە رووداو تەنیا هەفتەنامەیەک بوو کە لە خانوویەکی سادە لە نزیک ئیسکان دەردەکرا (زۆربەی رۆژەکان شلەی پەتاتە و تەماتەمان دەخوارد)، شتێک دەزانم لەسەر ئەوەی چۆن رووداو بوو بەم دەزگا کاریگەرەی ئەمڕۆ. هۆکارەکان زۆرن، بەڵام تاکە شتێک کە رووداو لە کەناڵەکانی دیکە جیادەکاتەوە  هیچ نییە جگە لە روانگەیەکی جیهانی کە ئاکۆ محەممەدی بەڕێوبەری رووداو هەر لەسەرەتاوە بۆ رووداوی داڕشتووە و هەمیشە گوتوویەتی ئێمە نابێت تەنیا میدیایەکی لۆکاڵی بین. هەمیشە بڕوای وابووە کە لە کوردستانەوە، پێویستە و دەکرێت، میدیایەکی جیهانی دروست ببێت. تایبەتتر قسە بکەم، مەبەستم لە روانگەی جیهانییانەی کاک ئاکۆ، ئەم پێنج کۆڵگەی خوارەوەیە کە رووداوی لەسەر دەمەزراوە:

 

 

ئەمڕۆ رووداو لە واشنتن، نیویۆرک، مۆسکۆ، پەکین، ئەنقەرە، دووسلدۆرف، بەغدا و چەندین شاری دیکە هەیە. ئەمەش وادەکات رووداو بتوانێت لە نزیکەوە پەیوەندی لەگەڵ دەسەڵات و سیاسەتمەدارانی ئەو وڵاتانە هەبێت و ئەو پرسیارانە بکات کە بەلای بینەرانی و بیسەرانییەوە گرنگن. 

 

دووەم: دامەزراندنی رووداو وەکو تۆڕێکی فرەزمان، کە تێیدا جگە لە کورد، خاوەنی ماڵپەڕ و سۆشیاڵ میدیایە بە عەرەبی، تورکی و ئینگلیزی و رۆڵی گەورەیان هەبوو لە بەجیهانیکردنی رووداو دا. کاتێک هەڤپەیڤین لەگەڵ کەسێک دەکەین، بەلایەوە گرنگە بە زمانێک بڵاوبکرێتەوە کە تێیبگات و لای خۆی بڵاوی بکاتەوە. زۆرجار ئەندامانی کۆنگرێس و سیاسەتمەدارەکانی دیکەی جیهان بابەتی ماڵپەڕی رووداوی ئینگلیزیان لای خۆیان بڵاوکردووەتەوە. ئەمەش وایکردووە خەڵک زیاتر رووداو بناسن و متمانەی پێبکەن.

 

 

کە شەڕی ئۆکرانیا روویدا، بەڕێوبەری رووداو بەلایەوە گرنگ بوو رووداو پەیامنێری بۆ بنێریت رووماڵی بکات. رووداو رووماڵی گرینلاندی کرد دوای هەڕەشەکانی ترەمپ بۆ دەستبەسەرداگرتنی ئەو ناوچە بەفراوییەی نزیک جەمسەری باکوور و چەندین رووداوی گەورەی دیکەی جیهانی کە دوور و نزیک پەیوەندییان بە کوردەوە نییە و بەهۆیەوە رەخنەمان لێدەگیرا، بەڵام رووداو ئامانجێکی گەورەتری هەبوو کە هەمووان نەیاندەبینی، بوونە تۆرێکی میدیای جیهانی جێگەی متمانە، کە سەرئەنجام بە قازانجی کورد دەشکێتەوە. 

 

 

بەڵام جیهانیبوون تەنیا مانای کردنەوەی ئۆفیس و ناردنی پەیامنێران بۆ شارەکانی جیهان نییە. لە پێش ئەوە، مانای رووماڵکردنی بێلایەنانە و دادپەرەوەرانەیە. لە نێوخۆی کوردستان لەکاتی هەڵبژاردن، بەپێچەوانەی زۆربەی کەناڵەکانی دیکە کە زیاتر وەکو پروپاگەندەی پارتەکان دەردەکەون، رووداو بووەتە مینبەرێک بۆ دیبەتی مەدەنیانەی نێوان کاندیدەکانی پارتە جیاوازەکان. ئەمە لە ئاستی جیهان دا گرنگی کەمتر نییە، کە بڵاوکردنەوەی قسەی بەرپرسێکی جیهانی بەهەڵە یاخود بەئەنقەست دەکرێت نێوبانگت تەواو لەکەدار بکات و متمانە لەدەست بدەیت.  

 

کاتێک، بۆ نموونە، واشنتن سیاسەتێک دەردەکات بۆ کورد خراپە، رووداو ترشوخوێی ناکات، وەکو خۆی بڵاویدەکاتەوە، چونکە رووداو دەزانێت، میدیا تەنیا ئەرکی گەیاندنی زانیاری دروستە. جارێک رووداو بابەتێکی لەسەر توانای درۆنی بایراکداری تورکی بڵاوکردەوە. بیرمە، لە کۆمێنت، دونیایەک قسەی ناشیرین و جوێن بە رووداو درابوو. راستییەکی تاڵە لەکاتێکدا تورکیا بۆمبارانی گوندەکانی کوردستانی دەکرد، لە بواری دروستکردنی درۆن دا پێشکەوتنی زۆری بەخۆیەوە دیوە و تەنانەت هەناردەی ئەوروپاشی دەکات، بەڵام ئایا رووداو دەبێت تەنیا راستییە شیرینەکان بڵاوبکاتەوە؟ ئایا ئەگەر میدیا تەنیا ئەوە بکات، میللەتێکی بێ ئاگا و نەزان دروست نابێت؟

 

لەوانەیە خەڵک نەزانن لە رووداو رۆژانە کۆبوونەوە دەکرێت لەسەر ئەوەی چی بڵاوبکرێتەوە، چی بکرێتە هەواڵی سەرەکی، چی رووماڵ نەکرێت و بۆچی! کۆبوونەوە و دیبەیتی درێژمان کردووە لەسەر ئەوەی چ زاراوەیەک بەکاربێنین تاوەکو بێلایەنانە و راستگۆیانە رووماڵی شتێک بکەین. بۆ نموونە، کاتێک محەممەد مورسی لەسەر کارلادرا، وەکو میدیا پرۆفیشناڵەکانی دیکەی دوونیا رووداو بە "کودەتا"ی دانا، چونکە پێناسەی فەرهەنگی کودەتا بریتییە لە لادانی دەسەڵاتێکی هەڵبژێردراو لە رێگەی هێزەوە، دروست ئەوەی لە میسر روویدا. ئیدی گرنگ نییە پێمان خۆشە یان نا. ئەگەر پێتخۆشە، بڕۆ دوای دەوامی رووداو بۆ خۆت هەڵپەڕە. ئەگەر پێتناخۆشە، کە رۆشتییەوە ماڵ، بڕۆ تێر بگری، بەڵام کە لە رووداویت، دەبێت بێلایەنانە رووماڵ بکەیت. لە رووداو، هەمیشە هەوڵمانداوە وشەی کۆنکریتی بەکاربێنین کە بێلایەنن و لێکدانەوەی زۆر هەڵناگرن، بەڵام هیچ میدیایەکیش پێرفێکت نییە و رووداو دانی پێدادەنێت پڕۆژەیەکی تەواو نەبووە و بەردەوام هەوڵی بەرەوپێشچوون دەدات.

 

 

خاڵێکی دیکە کە رووداو هەمیشە جەختی لەسەر کردووەتەوە ئەوەیە رۆژنامەڤان نابێت چالاکڤانی هیچ دۆزێک بێت. راستە ئێمە خەڵکی کوردستانین و گەلێکی بێدەوڵەتین، بەڵام کاتێک لە پرێس کۆنفرانسە جیهانییەکان بەشداری دەکەین، نابێت بە حەماسەوە قسە بکەین و پرسیارەکانمان دژایەتیان بۆ کەس تێدابێت. تەنیا دەبێت بە هێمنی و بەکارهێنانی وشەی کۆنکریتی و فاکت پرسیار بکەین. لەبەرئەوەی بینەر و بیسەری سەرەکی کەناڵەکەمان کوردە، بێگومان زۆربەی پرسیارەکانمان پەیوەندییان بە کوردەوە دەبێت، بەڵام پرسیار لەسەر خەمی گەلانی دیکەش دەکەین چونکە، دووبارە، رووداو دەیەوێت کەناڵێکی جیهانی بێت و لە هەموو کونووقوژبنێکی دونیا خەڵکی هەر کە ئەو پیتە (R)ە ئینگلیزییەی بینی کە لە چواردەوری چەند تیشکێکی خۆر هەیە، بزانێت چ کەناڵێکە. 

 

ماوەیەکە کە لە نەتەوە یەکگرتووەکان لە نیویۆرک پرسیار دەکەم، تەنیا دەڵێم من نامۆ عەبدوڵڵام لە تۆڕی میدیایی رووداو. وەکو چۆن جەزیرە ناڵێت، جەزیرەی قەتەر و بی بی سی ناڵێت کەناڵە بەریتانییەکە. ئیدی پێویست ناکات منیش بڵێم رووداو کەناڵی کوێیە چونکە رووداو کەناڵێکی جیهانییە، تەنیا ئەوەیە کە ئۆفیسی سەرەکی لە هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستانی عێراقە.