شتێک دەزانم لەسەر ئەوەی چۆن رووداو بوو بەم دەزگا کاریگەرەی ئەمڕۆ

بۆ یەکەمجار لە مێژوودا، ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، ئەم مانگە سەردانی سووریا دەکات، ساڵێک دوای رووخانی حکومەتی ئەسەد، هەروەها لەکاتێکدا کە گرژییەکان لە ناوخۆی وڵاتەکە زیادیانکردووە بەهۆی خواستی کەمینەکانی سووریاوە بۆ دەسەڵاتێکی نا- ناوەندی.

سەرۆکی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی رایدەگەیەنێت، پرسی ئۆتۆنۆمی بۆ کورد و کەمینەکانی دیکەی سووریا بابەتێکی ناوخۆییە و پێویستە خودی سوورییەکان بڕیاری لەسەر بدەن، نەک لە دەرەوە بسەپێندرێت.

ئەنتۆنیۆ گوتێرێس، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، بە تووندی سەرکۆنەی هێرشەکەی هەفتەی رابردووی سەر کێڵگەی گازی کۆرمۆر دەکات و هۆشداری دەدات لەوەی پەکخستنی ژێرخانی وزە، دۆخی مرۆیی هاووڵاتییان خراپتر دەکات.

پەیامێکی سامناک لە نەتەوە یەکگرتووەکانەوە بۆ ژنان، "ئەگەری کوشتنتان لە ماڵەوە زیاترە وەکو لە دەرەوە و ژنکوژی لە جیهان بەرەو کەمبوونەوە ناچێت،" ئەمە ئەنجامی راپۆرتێکە کە UN سێشەممە لە رۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی تووندوتیژی دژی ژناندا بڵاویکردەوە

پێشڤەچوونێکی مەترسیدار لە شەرڕڤانانی رۆژئاوای کوردستانەوە. هێزەکانی دیمەمشق بە هێرشی درۆن بۆ سەر پێگەکانیان تۆمەتبار دەکەن. رۆژی شەممە، هێزەکانی سووریای دیموکرات دەڵێت، هێرش کراوەتە سەر پێگەکانیان لە دێرەزوور.

گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، رۆژئاوای کوردستان پێویستی بە هاوکارییەکی زۆرە و ئەوان سەرباری ئەو هاوکارییە مرۆییە دەیانەوێت "بەهێزکردنی ئاسایش و ئابووریش" لە ناوچەکە ببینن.

پرۆگرامی خۆراکی جیهانی رۆژی سێشەممە لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند، دەتوانن تەنیا یارمەتیی یەک لەسەر سێی خەڵکی برسیی جیهان بدەن؛ هۆکارەکەیشی بۆ کەمبوونەوەی داهاتیان گەڕاندەوە

نەتەوە یەکگرتووەکان دوایین ڤیدیۆی پشتڕاستراوەی شەڕی سوودان بڵاودەکاتەوە. بەرپرسێکی باڵای رێکخراوەکە نیشانیدەدات کە گەیشتووەتە یەکێک لە مەترسیدارترین ناوچەکانی سوودان - دارفۆر- و بارودۆخۆکەی بەچاوی خۆی بینیووە.

زیاتر لە دوو ساڵە شەڕێکی خوێناوی لە سوودان لە ئارادایە، کە تێیدا نزیکەی 400 هەزار کەس کوژراون، بەڵام نە جیهانی ئیسلامی و نە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئاوڕی لێ نادەنەوە. نەتەوە یەکگرتووەکان هەوڵدەدات سەرنجی جیهان بۆ سەر ئەم کارەساتە رابکێشێت و داوای راگرتنی ناردنی چەک بۆ لایەنە شەڕکەرەکان دەکات.

سێشەممە بووە رۆژێکی مێژوویی لە ئەمریکا. نیویۆرک، پایتەختی سەرمایەداری، بە هەڵبژاردنی زۆهران مامدانی وەکو سەرۆک شارەوانی، سەرمایەداریی رێکنەخراو و ترس لە ئیسلامی رەتکردەوە. مامدانی کە پیاوێکی موسڵمانی سۆشیاڵستە، دوا هەڵمەتی هەڵبژاردن جەختی کردبووەوە لەسەر زیادکردنی دەستێوەردانی دەوڵەت بۆ کەمکردنەوەی نایەکسانیی ئابووری لە دەوڵەمەندترین شاری ئەمریکا

ئەم شوێنە، بیابانی رۆژئاوایە، تاکە گەلی ئەفریقای لێ یە کە هێشتا سەربەخۆیی وەدەست نەهێناوە. پێیدەگوترێت "دوایین کۆڵۆنی ئەفریقا". رووبەڕەکەی نزیکەی حەوت هێندەی هەرێمی کوردستانە، بەڵام خەڵکەکەی نیوەی دانیشتووانی پارێزگای هەولێر نابێت: 600 هەزار کەسن.

جێگری گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، مۆڵەتی چاودێریکردنی هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقیان نییە، بەڵام هاوکاریی تەکنیکیی بەهێز پێشکێشی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان دەکەن.

بەڕێوەبەری ئاژانسی وزەی ئەتۆم بە رووداوی راگەیاند، پشکنینیان کردووە و "دەتوانم بڵێم پرۆگرامی چەکی ئەتۆمی [لە ئێران] لە ئارادا نییە".

سەرۆکی ئەنجوومەنی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئانەڵێنا بێربۆک، لەگەڵ باڵێۆزی قەتەر لە نەتەوە یەکگرتووەکان کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانی بەست لەسەر لووتکەی مانگی داهاتوو لەبارەی دادپەرەوەری کۆمەڵایەتی، کە نەتەوە یەکگرتووەکان لە دۆحەی پایتەختی قەتەر سازی دەکات. دروشمی سەرەکی لووتکەکە بریتییە لە "جێنەهێشتنی هیچ کەسێک".

ئەم هەفتەیە سەرۆکی ئەمریکا پیاوێکی بە رەچەڵەک عێراقیی بەناوی مارک سەڤایا کردە نوێنەری تایبەتی خۆی بۆ عێراق. بەڵام ئایا لە راستیدا مارک کێیە و کێ لە عێراق دڵخۆش دەبێت و کێ دەبێت نیگەرانی دەستنیشانکردنی ئەم گەنجە 40 ساڵە بن. بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە رووداو لە میشیگنە، ئەو ویلایەتەی کە مارک لێی گەورە بوو، تاوەکو لەگەڵ خانەوادەکەی و ئەو کەسانەی لە نزیکەوە دەیناسن گفتوگۆ بکات.

کارلا کوینتانا، بەڕێوەبەری پەیمانگای سەربەخۆی گەڕان بە دوای ونبووان لە سووریا (iimp)، کە باڵاترین هەوڵی جیهانییە بۆ دۆزینەوەی بێسەروشوێنەکانی سووریا، رایگەیاند کارەکانیان گەڕان بەدوای کوردانی ئێزدی و ئەوانەش دەگرێتەوە کە لە عەفرین لەژێر دەسەڵاتی میلیشیاکانی نزیک تورکیادا بێسەروشوێن کراون.

ئەنتۆنیۆ گۆتێرێز، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان ئاماژە بە پلانێکی ئاشتیی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا دەکات کە حەماس و ئیسرائیل قبووڵیان کردووە. بەوشێوەیە، خولێکی دیکەی تووندوتیژی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست کۆتاییهات.

ستێفان دووجاریک، گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، جەختی لە گرنگیی بەشداریکردنی سەرجەم پێکهاتەکانی سووریا لە داهاتووی وڵاتەکەیان کردەوە. ئەم لێدوانە لە کاتێکدایە هەفتەی رابردوو حکومەتی سووریا فەرمانێکی کۆماریی بۆ دیاریکردنی پشووە فەرمییەکان دەرکرد کە نەورۆزی لەخۆ نەگرتبوو.

هەواڵێک دووری نێوان نیویۆرک و سوریا ناهێڵێت. لانیکەم لە مێشکی ئەم ژنە کوردەی دانیشتووی نیویۆرکدا، کە رۆژی یەکشەممە ئایفۆنەکەی بە هەواڵێکی نەخوازراو رووناک بووە.

بەهۆی رێکنەکەوتنی کۆنگرێس لەسەر بودجە، حکومەتی ئەمریکا تووشی "شەتداون" بووە؛ ئەمەش بووەتە هۆی ناردنەوەی سەدان هەزار فەرمانبەر بۆ ماڵەوە بەبێ مووچە و داخستنی دامەزراوە حکومییەکان. پسپۆڕان هۆشداری دەدەن، ئەگەر بارودۆخەکە درێژە بکێشێت، کاریگەرییەکانی لە دەرەوەی ئەمریکاش هەستی پێدەکرێت

جێگری بەڕێوەبەری رێکخراوی سندووقی جیهانی بۆ بەشداریکردنی کۆمەڵگا و خۆڕاگری (GCERF)، ئاشکرای دەکات، دۆخی نێو کەمپی هۆل لە "ئاستی کارەساتدایە". دەشڵێت، "ژنان سێکس لەگەڵ منداڵی کوڕ دەکەن".

سەرۆکی گەورەترین لووتکەی ساڵانەی نەتەوە یەکگرتووەکان لەبارەی کەشوهەوا بەناوی کۆپ 30 کە ئەم ساڵ لە مانگی 11 لە بەڕازیل دەبەسترێ، لە دیدارێکی تایبەتی رووداودا رایگەیاند، عێراق ئەم ساڵ پێگەیەکی تایبەتی هەیە لە COP30 و هاوئاهەنگی لەگەڵ دەکەن.

لە کۆنفرانسێکدا لە شاری نیویۆرک، راوێژکارێکی حکومەتی سووریا وێنەیەکی تاریک و نائومێدکەری بۆ دۆخی سووریای دوای رووخانی رژێمی ئەسەد کێشا. بەگوێرەی راوێژکارەکە، بنیاتی کۆمەڵایەتیی وڵاتەکە بە تەواوی تێکشکاوە و سەرجەم متمانەکان لەنێوچوون.

شەرع گوتارێکی مێژوویی لە نەتەوە یەکگرتووکان پێشکەش دەکات کە ناکۆکە لەگەڵ کردارەکانی. لە رووداوێکی مێژووییدا، دوای دەیان ساڵ، ئەحمەد شەرع رۆژی چوارشەممە بوو بە یەکەم سەرۆکی سووریا لە نەتەوە یەکگرتووەکان گوتار بدات.

پۆلیس زۆر شەقامی نیویۆرک داخستووە چونکە سەرکردەی وڵاتانی دونیا لێرەن. بەڵام گەلێکی بێ دەوڵەت، ناتوانێت لە نەتەوە یەکگرتووەکان گوتاری هەبێت، بەجۆرێکی دیکە لە نیویۆرک بەشدارە؛ لە رێگەی سینەماوە. ئەم هەفتەیە بۆ ماوەی شەش رۆژ لە یەکێک لە ناودارترین سینەمەکانی نیویۆرک فیلمی فیلمسازانی کورد پێشاندەدرێن.

وەزیری دەرەوەی ئیتاڵیا بە رووداوی گوت، باوەڕیان بە ئیدارەی نوێی سووریا هەیە و هەربۆیە وەک یەکێتیی ئەورووپا سزای سەر ئەو وڵاتە هەڵدەگرن

کەسێک ئەمەی نەدیبێت قورسە باوەڕی پێبکات. دوو پیاو کە رۆژانێک دوژمنی سەرسەختی یەکدی بوون، ئەمڕۆ وەک دوو هاوڕێی نزیک گفتوگۆ دەکەن. لە کۆبوونەوەیەک لە شاری نیویۆرک، سەرۆکی پێشووی سی ئای ئەی، دەیڤد پترایۆس، لەگەڵ ئەحمەد شە‌رع، سەرۆکی کاتیی سووریا، چاوپێکەوتنێکی دۆستانەی کرد.

وەزیری دەرەوەی عێراق هەروەها گوتی، "ئەمە رێککەوتنێکی زۆر جیاوازە؛ رێککەوتنێکە لە نێوان هەولێر و بەغدا و، لە نێوان هەولێر، بەغدا و کۆمپانیاکان." هەروەها "ئەم رێککەوتنە راستەوخۆ پەیوەندی بە بودجەوە هەیە و کێشەی مووچە چارەسەر دەبێت."

چالاکییەکانی نۆیەمین فێستیڤاڵی فیلمی کوردی لە نیویۆرکی ئەمریکا، بە بەشداریی ژمارەیەکی بەرچاوی فیلم لە چوار پارچەی کوردستان و جیهانەوە دەستیپێکرد. فێستیڤاڵەکە گرنگییەکی تایبەت بە ناساندنی بەرهەمی دەرهێنەرە کوردەکان دەدات.

نەتەوە یەکگرتووەکان داوا لە دیمەشق دەکات لەگەڵ هەسەدە و هێزە سیاسییەکانی دیکەی سووریا گفتوگۆ بکات.

محەممەد ساڵح، توێژەری باڵا لە دامەزراوەی لێکۆڵینەوەی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا بە رووداوی گوت: "هێرشەکە ئەو هەستە لەنێو وڵاتانی کەنداودا دروست دەکات کە دەبێت بۆ ئاسایش و پاراستنی خۆیان، رێچکەیەکی دیکە بگرنەبەر و پشت بە خۆیان ببەستن. ئەو هەستەیان لەلا بەهێز دەکات کە ئەمریکا ناتوانێت، یان نایەوێت لە هەندێک وێستگە و قۆناخی گرنگ و هەستیاردا بەدەم داواکانی ئەوانەوە بچێت و هەنگاوی کردەیی بنێت بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیرییان."

باڵەخانەیەی زانکۆی ئۆتاوا هیچمان لەسەر کورد پێناڵێت، بەڵام ئەم هەفتەیە بووە شوێنی کۆنفرانسێکی کەم وێنە بۆ کۆکردنەوەی زانایانی کورد لە جیهان.

لە مێزە دارینە خڕەکەی ئەنجوومەنی ئاسایشەوە، پەیامێکی سارد لەبارەی داعشەوە بە گوێی دونیادا دەدرێت: داعش لاوازبووە، بەڵام زۆری ماوە لەنێوبچێت و دەیەوێت لە رێگەی ژیریی دەستکردەوە خۆی بەهێز بکاتەوە.

ئەمریکا پشتیوانی سەرەکیی هێزەکانی سووریای دیموکرات - هەسەدەیە لە شەڕی دژی داعش، گرانگەر ئاماژەی بەوە کرد، "بەردەوام دەبین لە گرنگیدان بە هاوبەشیمان لەگەڵ هەسەدە، نەک تەنیا بۆ شەڕی دژی داعش بەڵکو بۆ پاراستنی بەندکراوەکان و کەمپەکان لە باکووری رۆژهەڵاتی سووریا. ئەمە شتێکە کە دەبێت دەوڵەتی داهاتووی سووریا بەرپرسیارێتیی بگرێتە ئەستۆ. بۆیە گرنگە کە هەسەدە و دەسەڵاتی کاتی لە دیالۆگێکی زۆر جدیدا بن لەسەر ئەوەی داهاتووی سووریا بۆ لایەنەکان چۆن دەبێت و، دڵنیابوون لەوەی دەتوانن هەموویان پێکەوە کاربکەن بۆ شەڕکردن دژی داعش."

#SUMMARY#