چین بووە یەکەم وڵات باڵیۆزخانەی لە ئەفغانستان کردەوە

 

رۆژی چوارشەممە، 13ـی ئەیلوولی 2023، وەزارەتی دەرەوەی چین رایگەیاند: "ئەمە گۆڕانکارییەکی ئاساییە لە باڵیۆزخانەی چین لە ئەفغانستان و مەبەست لێی بەردەوامیدان بە گفتوگۆکان و پێشخستنی هاوئاهەنگیی نێوان چین و ئەفغانستان".

 

بەرپرسانی تاڵیبانیش پێشوازییان لەو بڕیارەی چین بۆ کردنەوەی باڵیۆزخانە لە کابوڵ کرد. ئەمیرخان موتەقی، وەزیری کاروباری دەرەوەی تاڵیبان لە راگەیێندراوێکدا گوتی: "کردنەوەی باڵیۆزخانەی چین هەنگاوێکی گرنگ و پەیامێکی گرنگە".

 

هەرچەندە زیاتر لە 20 وڵات باڵیۆزخانەیان لە کابوڵ هەیە، بەڵام باڵیۆزیان نییە و باڵیۆزخانەکانیان لەلایەن دیپلۆماتەکانیان لەژێر ناوی "بەرپرسی کاروبار" بەڕێوەدەچێت، بەڵام بەشێوەیەکی فەرمی کردنەوەی باڵیۆزخانەکانیان رانەگەیاندووە. 

 

لە مانگی ئابی ساڵی 2021ـەوە، تاڵیبان دەسەڵاتی لە ئەفغانستان وەرگرتووە و حکومەتی پێکهێناوە، بەڵام هیچ وڵاتێك بە فەرمی دانی بە دەسەڵاتەکەی نەناوە و هەمووان چاوەڕێی هەڵسوکەوتی تاڵیبان و ئاستی پابەندبوون بە جێبەجێکردنی بەڵێنەکانی دەکەن بە تایبەت لە پاراستنی مافەکانی مرۆڤ، ئازادیی رادەربڕین، پێدانی مافی ژنان تایبەت بە کارکردن و خوێندن؛ هەروەها دابینکردنی ئاسایشی ناوخۆیی ئەفغانستان و ناوچە سنوورییەکانی لەگەڵ وڵاتانی دەوروبەر بە رێگریکردن لە گرووپە چەکدارەکان بەوەی نەبنە هەڕەشە بۆ سەر وڵاتانی دراوسێی ئەفغانستان، وەک قاعیدە و داعش.

 

هەرچەندە لەڕووی ئەمنییەوە لەو کاتەی تاڵیبان دەسەڵاتی گرتووەتە دەست، قاعیدە و داعش و گرووپە چەکدارەکانی دیکە لە خاکی ئەفغانستانەوە هێرشیان نەکردووەتە سەر وڵاتانی دراوسێی، بەڵام لەسەر ئاستی ناوخۆیی، تاڵیبان ژنانی لە کارکردن دوورخستەوە و کچانیشی لە خوێندنی پۆلی حەوتەوە بێبەشکرد و ئەوەش لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی نیگەرانی وڵاتانی لێکەوتەووە.