Rudaw Digital (Süleymaniye) - Lahur Şeyh Cengi bir dönem Kürditan Yurtseverler Birliği'ne (KYB) liderlik yaptı. Daha sonra KYB’den ayrıldı ve yeni bir parti kurdu. Kürdistan Halk Cephesi Genel Başkanı Lahur Şeyh Cangi, Rûdaw’a konuştu.
Cengi’ye göre mevcut hükümetin iki ortağından birisi hükümet kurma meselesini Irak seçimlerine kadar ertelemek istiyor. Böylece Erbil ve Bağdat’taki makamları birlikte paylaşmak istiyorlar.
Cengi, Süleymaniye’de Sengar Abdulrahman’ın sorularını yanıtladı. Cengi, 11 Kasım’da gerçekleştirilmesi planlanan Irak Parlamento seçimleri hakkında da konuştu.
Seçimlere hazırlandıklarını ama bu seçimin, İran ve ABD arasındaki görüşmelerin sonucuna bağlı olduğunu ifade etti Cengi’ye göre İran ve ABD’nin anlaşmaya varamaması durumunda, Irak’ta “kaos” yaşanabilir.
Kürdistan Bölgesi’nde kurulması için görüşmeleri süren yeni hükümet konusunda da değerlendirmelerde bulunan Cengi, “Yeni hükümetin oluşumuna katılıp katılmayacaklarına ilişkin soruya, “Bafıl Talabani, KYB Eş Başkanı sıfatıyla beni aradı” dedi.
Cengi, “KDP heyetine şunu açıkça ilettik: Eğer bize sadece iki sandalye hesabı üzerinden yaklaşacaklarsa, biz bu müzakereye katılmayız. Çünkü bizim halktan aldığımız destek, sandıklarda açıklanandan daha fazla” ifadelerini kullandı.
Lahur Şeyh Cengi, KDP heyetiyle yapılan toplantıdan sonra Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani’nin kendisini telefonla aradığını, hükümete katılım konusunu görüştüklerini, ancak şunu net şekilde ifade ettiğini söyledi:
“Eğer Kürdistan Bölgesi iki ayrı bölgeye bölünmüş olarak kalacaksa, oy kullanmam.”
Senger Abdurrahman’ın Lahur Şeyh Cengi ile yaptığı röportajda yönelttiği sorular ve verilen cevaplar şöyle:
Rûdaw: Kürdistan Bölgesi’nden başlayalım. Parlamento seçimlerinin üzerinden altı ay geçti ama şimdiye kadar parlamento sadece bir kez toplandı ve başkan seçilmedi. KDP ve KYB hükümet kurma müzakereleri yürütüyor. Sizce bu görüşmeler ne aşamada? Kürdistan Bölgesi hükümeti ne zaman kurulur?
Lahur Şeyh Cengi: Bu görev açıkça KDP ve KYB’ye düşüyor. Eğer seçimler önceden planlanmış, hatta manipüle edilmişse, bu onların sorumluluğundadır. Geçtiğimiz günlerde birkaç görüşme yaptıklarını öğrendik. Fakat her iki tarafın da kısa sürede hükümet kuracağına dair bir umut görmüyorum. Birçok konuda anlaşmazlık var. Hatta bir taraf, meseleyi Irak seçimlerine kadar uzatmak istiyor ki orada görev dağılımı yapılsın. Örneğin Irak Cumhurbaşkanlığı, Kürdistan Bölgesi Başkanlığı ve başbakanlığı gibi pozisyonların paylaşımı söz konusudur.
Rûdaw: KDP ve KYB görüşmelere başlamadan önce her iki tarafın da diğer partilere katılım çağrısı yaptı. Neden siz katılmadınız?
Lahur Şeyh Cengi: KYB resmi olarak böyle bir çağrı yapmadı. Sadece Bafıl Talabani ile aramızda bir telefon görüşmesi oldu. KDP heyeti, Hoşyar Zebari başkanlığında bizi ziyaret etti. Biz de açıkça söyledik: Bize sadece iki sandalye hesabıyla yaklaşılırsa, biz o masaya oturmayız. Çünkü bizim oylarımız sokakta. Sandık sonuçları manipüle edildi. Biz makamlara düşkün değiliz. Bizim için önemli olan, partilerin etkisinin dışında, ulusal bir hükümetin kurulmasıdır. Son dört yılda gördük ki, partiler tüm devlet kurumlarını ele geçirdi. Bu da kamu hizmetlerinin kalitesini günden güne düşürdü. Bizim önceliğimiz halkın durumu, maaşlar, hizmetler ve halkın geçimidir. Bu iki bölge meselesi artık 30 yıldır süren bir ayrışma yarattı. Bu sona ermeli.
Rûdaw: Peki başka ne tür adımlar atacaksınız?
Lahur Şeyh Cengi: Tüm yolları deneyeceğiz. Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani beni aradı ve hükümete katılmamı istedi. Ona açıkça söyledim: Eğer yine bu sistem devam edecekse, ben buna destek vermem. Kürdistan Bölgesi’nde tek hükümet varmış gibi görünüyor ama gerçekte iki ayrı yönetim var. Kararları hükümet değil, partiler alıyor.
Rûdaw: Irak Parlamento seçimlerine hazır mısınız?
Lahur Şeyh Cengi: Hazırlık yapıyoruz. Ancak bu seçim yapılacak mı yapılmayacak mı? Bu durum İran ve ABD’nin görüşmelerine bağlı. Eğer bu iki ülke bir anlaşmaya varmazsa, Irak’ta seçimlerin yapılmayacağına ya da büyük krizler çıkacağına inanıyorum.
Rûdaw: Bu anayasal boşluk yaratmaz mı? Çünkü 2005’ten bu yana ilk kez Irak seçimleri ertelenecek.
Lahur Şeyh Cengi: Belki öyle olur ama Irak büyük bir kaosa sürüklenir. Eğer İran ve ABD arasında bir anlaşma olmazsa, Irak’ta büyük krizler yaşanabilir.
Rûdaw: Peki “KDP ve KYB dışındaki dış güçler” demekle neyi kastediyorsunuz? Bunlar müttefik olarak mı devreye giriyorlar?
Lahur Şeyh Cengi: Eğer amaç Kürt oylarının kaybolmamasıysa, ben böyle bir projeye destek veririm. Geçmişte il meclisi seçimlerinde de benzer bir proje sunmuştum. Kürtlerin birlikte hareket etmesi gerektiğini ifade etmiştim. O dönem KDP ve KYB bu çağrıma olumlu yaklaşmadı. Ama ben hala Kürt oylarının artması, özellikle Kerkük gibi bölgelerde yok olmaması için her projeye destek vermeye hazırım.
Rûdaw: Şu anda KYB, KDP’ye birlikte liste oluşturma önerisi sundu. Aynı teklif size yapılırsa, tavrınız ne olur?
Lahur Şeyh Cengi: Eğer Kürtler Kerkük’te ortak listeyle girerse, ben aday olmam, mahalle mahalle dolaşıp destek veririm. Çünkü bu mesele kişisel değil, ulusal bir meseledir. Kürt kimliği giderek zayıflıyor. Bunu kaybetmemeliyiz.
Rûdaw: İran ve ABD’yi konuştuk. Sizce ABD’nin Irak’taki silahlı gruplara yönelik uyarıları gerçek bir eyleme dönüşür mü?
Lahur Şeyh Cengi: Şu ana kadar ABD bu konuda somut bir adım atmadı. Yeni ABD yönetimi son üç-dört ayını Ukrayna ve Gazze savaşlarıyla geçirdi. ABD'nin bu dönemde Ortadoğu politikası, daha çok İsrail’in perspektifiyle şekilleniyor. Gazze olaylarından sonra, İsrail açısından en büyük tehdit Irak’tan geliyor. Bana göre Suriye’de yaşananlar gibi, Irak’ta da öngörülemeyen adımlar atılabilir.
Rûdaw: İran ve ABD'den bahsettiniz. ABD, Irak'taki silahlı gruplarına yönelik tehditleri konusunda harekete geçecek mi?
Lahur Şeyh Cengi: Şimdiye kadar herhangi bir tehditte bulunmadı. Bu yeni hükümet üç-dört aydır Ukrayna'daki savaşla, Gazze'deki savaşla meşgul. ABD'nin Ortadoğu politikası bu kez olaylara İsrail'in gözünden bakmak yönünde. Gazze olaylarından sonra İsrail en büyük tehdidi Irak'tan karşıladı. Suriye'de ve hatta Irak'ta yaşananların, İsrail'i ve Körfez'deki ABD müttefiklerini Irak'tan tehdit etmeyi imkânsız hale getireceğini düşünüyorum.
Rûdaw: ABD, Irak'taki silahlı gruplara yönelik tehdidinde ciddi midir?
Lahur Şeyh Cengi: Ciddi olduğunu düşünüyorum. Bahsettiğim gibi, bu güçler ve gruplar ABD'nin ve bölgedeki müttefiklerinin çıkarlarına tehdit oluşturmaya başladı. Geçmişte hukukun dışında olan, Irak hükümetinin yetkisi dışında olan, bazı kararlar alan, bazı hamleler yapan güçlerin tutuklanması gerektiğini düşünüyorum. Bu sefer hareketlerini mutlu ya da mutsuz bir şekilde sonlandırmak zorundalar.
Rûdaw: Irak hükümeti bunları kontrol edebilir mi?
Lahur Şeyh Cengi: Hayır, hayır. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin Haşdi Şabi'den bahsettiğini ve onların kontrol altında olduğunu söylediğini dinlediğim doğru ama bence hayır. Irak hükümeti, İsrail ve ABD gemilerine füze fırlatılması emrini vermedi ama tehditlerin çoğunun Irak'tan geldiğini gördük. Yani devletin kontrolü altında değiller.
Rudaw: Suriye'de yaşananlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Lahur Şeyh Cengi: Şimdi bir gerçek ortaya çıktı. Uyum sağlamaları gerekiyor. Ben şimdi akıllıca davrandıklarını görüyorum. ABD'nin de söz konusu olduğu ortada, çok net olmasa da, merkezi hükümetle bir takım görüşmeler ve bir çeşit anlaşma görüyoruz ya da şu anda ateşkes var, Türkiye'nin Tişrin Barajı'na saldırmayacağına dair, bir çeşit diyalog var. Suriye'deki Kürtlerin çok fazla acele etmemeleri için bunun iyi bir fırsat olduğunu düşünüyorum, çünkü Suriye'deki durumdan gerçekten emin değilim. Zira Ahmed Şara her şeye hakim değil, birçok bölge onun kontrolünde değil, birçok farklı grup var ve anayasada Kürtlere ve diğer topluluklara dair hiçbir hak yer almıyor.
Rûdaw: Peki anayasa geçici mi?
Lahur Şeyh Cengi: Geçici olduğu doğru, ancak iyi niyetli olabilirdi. Şimdi bütün cemaatleri oluşturmak daha akılcı olurdu, gelecekte onlara bir fırsat olurdu ama siz zaten otomatik olarak hepsinin kapısını kapattınız, bu başka şeylerin kapısını açıyor, buna bölgesel ve dış müdahaleler de dahil.
Rûdaw: Suriye'deki Kürtlerin geleceği nasıl olacak?
Lahur Şeşyh Cengi: Kürtler henüz bir şekilde varlıklarını sürdürüyorlar. IŞİD'e karşı savaştılar. Bazı şeyler Kürtlerin elinde. Buna IŞİD esirleri de dahil, ki bu Avrupa ülkeleri ve ABD açısından önemli. El Hol Kampı, orası ancak Kürtlerin koruyabileceği bir yer. Kürtler yerleşik bir konumda olsalar da gelecekleri Kürt-Türk müzakerelerine ve barış sürecine bağlı.
Rûdaw: Son sorum parlamentoyla ilgili olacak. Ne zaman istifa edeceksiniz?
Lahur Şeyh Cengi: Uzun zamandır Irak Seçim Komisyonu'na bir mektup yazıyorum. Benim yerime kim giderse Allah, yolunu açık etsin.
Rûdaw: Yani parlamentoya gitmeyeceksiniz?
Lahur Şeyh Cengi: Hayır, parlamentoya gitmeyeceğim.
Rûdaw: Çok teşekkür ederim
Lahur Şeyh Cengi: Ben çok teşekkür ederim
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın